INLEIDING IN DE CRIMINOLOGIE
Les 1 – 23/09/2024 :pp op ultra
Inleiding: Wat is criminaliteit en wat is criminologie?
Waarom criminologie? -> criminologie bestudeert criminaliteit(=
hoofdthema)
Vragensets:
- Wat bestudeert de criminologie?
Criminaliteit in de wereld en de invloed ervan op de maatschappij,
de denkwijze van de criminelen om dit te kunnen voorkomen en
reconstrueren, de maatschappelijke schade die criminelen kunnen
veroorzaken, victimologie (ondersteuning aan slachtoffers en de
diensten die daarvoor nodig zijn), bestudeert het geheel aan
maatregelen die criminaliteit kunnen voorkomen door publieke
diensten of bedrijven of steden enz, de reacties van de mensen door
bv mediarepresentatie, de angsten/ onveiligheidsgevoel rond
criminaliteit, zoektocht naar oorzaken van criminaliteit (bv
biologische of psychologische factoren of invloed van omgeving =
sociologische factoren,…) , criminaliseringsprocessen
- Waarom interesseren jullie zich in criminologie?
Om te weten waarom mensen de dingen doen die ze doen.
- Wat doen criminologen?
Ondersteuning geven aan daders en slachtoffers (justitiehuizen),
politie (hogere functie of bv analyst), privébeveiligingssector (als
analyst of in management van bedrijven), in banken (anti witwas)
Wat is criminologie?
Definities:
-‘bastars science’ (Sellin)
-‘rendezvous subject’ (Downes)
-‘strange beast’ (Newburn)
Waarom vreemd? -> bevat niet typische kenmerken van wetenschap
(=geen duidelijk materieel en formeel voorwerp) , is juridsiche definitie en
categorie van criminologie verandert in loop van tijd, niet specifiek op 1
niveau; er zijn meerdere inzichten nodig; meerdere factoren bv
biologische, psychologische, sociologische (= intrinsiek multidisciplinair)
1
,Voor Garland (criminoloog,2002), zijn er twee hoofdkenmerken:
1) Empirisch gegronde, wetenschappelijke aanpak (dit is een belangrijk
verschil tussen criminologie en strafrecht); strafrecht bekijkt
problemen uit een normatief/bindend perspectief
2) Focus op criminaliteit; criminologie vertrekt van de juridische
definities van criminaliteit
…..En 2 projecten ; Garland (2002) :
- Lombrosiaanse project: om oorzaken criminaliteit te gaan identificeren
- gouvernementele project: advies geven aan overheid om concrete
problemen aan te pakken en impact te verminderen
Sutherland, 1937 : criminologie is the study of the process of law -making,
law-breaking and law -enforcing MAAR def is te breed (= geen specifieke
focus op strafrechtelijke wetten overtreden) en te smal (= vooral focus op
publieke reacties terwijl er ook maatschappelijke en natuurlijke reacties
zijn)
Eigen Definitie= studie van gedragingen en activiteiten die
gecriminaliseerd zijn of als schadelijk/ deviant worden ervaren (incl hun
actoren en oorzaken), de (de)-criminalisering, controle en preventie ervan
en de andere maatschappelijke reacties erop -> einddoel:
schadebeperking in brede zin (voor slachtoffers, reacties, daders en
maatschappij)
3 hoofdthema’s/ onderzoekslijnen in de criminologie (zie
slide 28)
1) Onderzoek naar criminaliteit/ daders, onveiligheid, hun oorzaken en
gevolgen
2) Onderzoek naar de processen van (de)-criminalisering
3) Onderzoek naar het criminaliteitsbeleid en maatschappelijke reacties
op criminaliteit
8 onderzoekslijnen binnen Linc (= Leuvens instituut voor criminologie)
(zie slide 29)
Verschillende methodes, uitgangspunten, en aanpak (zie slide 30)
Les 2: 27/09/2024 :
Hoofdstuk 1: criminologie als ‘een huis met vele kamers’
2
,Paradigma= bundelingen van opvattingen over de mensen, over de
wereld, over hoe onderzoek mogelijk is en hoe kennis kan vergaard
worden(zie slide 4)
Wat is criminaliteit?= criminaliteit is een moeilijk concept, het concept
criminaliteit is “in wezen betwist” (=begrip dat onvermijdelijk eindeloze
discussies met zich meebrengt, er is geen consensus over mogelijk)
(Gallie,1956)
de concepten die ‘in wezen betwist zijn’ hebben twee kenmerken:
Normatief: het concept criminaliteit wordt gebruikt om onze
wantrouwen en afkeuring uit te drukken, het is dus niet te vermijden
dat criminaliteit verbonden is met morele waarden en morele keuzes
daarom moet men tot de conclusie komen dat criminaliteit normatief
is
Complex: heeft te maken met mensen praten over criminaliteit
vanuit heel veel verschillende perspectieven/ opinies rond
criminaliteit (op juridisch vlak, politieke debatten,…)
-in dit complex debat worden strafrechtelijke definities van criminaliteit
vaak als anker gezien (Reiner, 2016), maar deze definities bieden enkel
een anker op mechanische wijze, namelijk als je het strafwetboek opent
zie je dat criminaliteit wordt gedefinieerd als een daad of een
nalatigheid(= roekeloos gedrag te omschrijven met schade of letsel tot
gevolg) die wordt beschouwd als een misdrijf dat wordt bestraft via een
strafwet MAAR eigenlijk zegt die definitie niks over de ware aard van
criminaliteit, dit zegt alleen dat een misdrijf een misdrijf is omdat men dit
in het strafwetboek vindt
DUS…
Zijn strafrechtelijke definities voldoende? -> vaak WEL, veel vetrekken
vanuit deze definities MAAR deze definities hebben ook ERNSTIGE
beperkingen (zie slide 16 voor de beperkingen)
Foto’s crimineel of niet (slide 9-15)
Slide 9: ongeval tussen auto’s, wie weet was bestuurder is fout; schaar in
lichaam van gewonde door chirurg tijdens operatie, grote fout van chirurg
MAAR is er hier sprake van criminaliteit of alleen sprake van een
nalatigheid(= roekeloos gedrag te omschrijven met schade of letsel tot
gevolg) dat kan leiden tot een schadevergoeding in een civiel rechtelijke
procedure (= rechtszaak tussen twee partijen) Het kan BEIDEN, en vaak
worden ook beide paden aangenomen. De grenzen tussen criminaliteit
en civiel rechtelijke nalatigheid zijn vaak onduidelijk!
3
, slide 10: foto’s van de gasboetesGrens tussen administratieve
procedures en misdrijven zijn niet altijd duidelijk, bepaalde misdrijven
kunnen vervolgd worden door een strafrechtelijke procedure of door een
administratieve procedure
slide 11: : foto’s die verwijzen naar dynamische of veranderlijke karakter
van enkele strafrechtelijke definities, eerste foto heeft te maken met
drooglegging(= alcoholverbod) en dat leidde tot veel illegale productie van
alcohol en werd daarom later drooglegging afgeschaft; op de tweede foto
zie je vrouwen die vechten voor hun rechten (bv voor stemrecht)
slide 12: toelaten van cannabis bepaalde zelfde gedragingen in
bepaalde landen kunnen toegelaten zijn en in andere landen niet
Slide 13: foto’s die verwijzen naar bedrijfscriminaliteit ,gebeurtenissen die
leiden tot schade (maar eigenlijk zijn veel van deze activiteiten niet
verboden), vele van deze activiteiten worden niet via strafrecht vervolgd
ook bv vervuilen
Slide 14: staatscriminaliteit en genocide
Slide 15: Mandela, M Luther King, jezus,.. beroemde figuren maar ze zijn
allemaal strafrechtelijk vervolgd , hun toenmalige daden werden als
crimineel beschouwd
Slide 16: BEPERKINGEN VAN STRAFRECHTELIJKE DEFINITIES VAN
CRIMINALITEIT:
Gaan niet dieper in op de ware aard van criminaliteit: als je vertrekt van
een strafrechtelijke definitie van een bepaalde criminele feit weet je dat
het strafrechtelijk verboden is maar PRECIES WAAROM? Weet je NIET
Dynamisch: de definities veranderen met de tijd
niet steeds duidelijk: het is vaak ook niet duidelijk waar de grenzen
liggen tussen misdrijf of civiel rechtelijke of administratieve overtreding,
verschillen tussen landen: er zijn bv belangenverschillen tussen landen
gedragingen voordelig voor sociale vooruitgang: bepaalde criminele
feiten kunnen een bijdrage leveren aan de sociale vooruitgang
DUS Beperkingen strafrechtelijke definities, toch vertrekken veel
criminologen vanuit deze definities, vooral voor de positivistische
criminologen (positivisme wordt later uitgelegd)
Slide 17: ANDERE PROBLEMEN MET STRAFRECHTELIJKE DEFINITIES
:
4
Les 1 – 23/09/2024 :pp op ultra
Inleiding: Wat is criminaliteit en wat is criminologie?
Waarom criminologie? -> criminologie bestudeert criminaliteit(=
hoofdthema)
Vragensets:
- Wat bestudeert de criminologie?
Criminaliteit in de wereld en de invloed ervan op de maatschappij,
de denkwijze van de criminelen om dit te kunnen voorkomen en
reconstrueren, de maatschappelijke schade die criminelen kunnen
veroorzaken, victimologie (ondersteuning aan slachtoffers en de
diensten die daarvoor nodig zijn), bestudeert het geheel aan
maatregelen die criminaliteit kunnen voorkomen door publieke
diensten of bedrijven of steden enz, de reacties van de mensen door
bv mediarepresentatie, de angsten/ onveiligheidsgevoel rond
criminaliteit, zoektocht naar oorzaken van criminaliteit (bv
biologische of psychologische factoren of invloed van omgeving =
sociologische factoren,…) , criminaliseringsprocessen
- Waarom interesseren jullie zich in criminologie?
Om te weten waarom mensen de dingen doen die ze doen.
- Wat doen criminologen?
Ondersteuning geven aan daders en slachtoffers (justitiehuizen),
politie (hogere functie of bv analyst), privébeveiligingssector (als
analyst of in management van bedrijven), in banken (anti witwas)
Wat is criminologie?
Definities:
-‘bastars science’ (Sellin)
-‘rendezvous subject’ (Downes)
-‘strange beast’ (Newburn)
Waarom vreemd? -> bevat niet typische kenmerken van wetenschap
(=geen duidelijk materieel en formeel voorwerp) , is juridsiche definitie en
categorie van criminologie verandert in loop van tijd, niet specifiek op 1
niveau; er zijn meerdere inzichten nodig; meerdere factoren bv
biologische, psychologische, sociologische (= intrinsiek multidisciplinair)
1
,Voor Garland (criminoloog,2002), zijn er twee hoofdkenmerken:
1) Empirisch gegronde, wetenschappelijke aanpak (dit is een belangrijk
verschil tussen criminologie en strafrecht); strafrecht bekijkt
problemen uit een normatief/bindend perspectief
2) Focus op criminaliteit; criminologie vertrekt van de juridische
definities van criminaliteit
…..En 2 projecten ; Garland (2002) :
- Lombrosiaanse project: om oorzaken criminaliteit te gaan identificeren
- gouvernementele project: advies geven aan overheid om concrete
problemen aan te pakken en impact te verminderen
Sutherland, 1937 : criminologie is the study of the process of law -making,
law-breaking and law -enforcing MAAR def is te breed (= geen specifieke
focus op strafrechtelijke wetten overtreden) en te smal (= vooral focus op
publieke reacties terwijl er ook maatschappelijke en natuurlijke reacties
zijn)
Eigen Definitie= studie van gedragingen en activiteiten die
gecriminaliseerd zijn of als schadelijk/ deviant worden ervaren (incl hun
actoren en oorzaken), de (de)-criminalisering, controle en preventie ervan
en de andere maatschappelijke reacties erop -> einddoel:
schadebeperking in brede zin (voor slachtoffers, reacties, daders en
maatschappij)
3 hoofdthema’s/ onderzoekslijnen in de criminologie (zie
slide 28)
1) Onderzoek naar criminaliteit/ daders, onveiligheid, hun oorzaken en
gevolgen
2) Onderzoek naar de processen van (de)-criminalisering
3) Onderzoek naar het criminaliteitsbeleid en maatschappelijke reacties
op criminaliteit
8 onderzoekslijnen binnen Linc (= Leuvens instituut voor criminologie)
(zie slide 29)
Verschillende methodes, uitgangspunten, en aanpak (zie slide 30)
Les 2: 27/09/2024 :
Hoofdstuk 1: criminologie als ‘een huis met vele kamers’
2
,Paradigma= bundelingen van opvattingen over de mensen, over de
wereld, over hoe onderzoek mogelijk is en hoe kennis kan vergaard
worden(zie slide 4)
Wat is criminaliteit?= criminaliteit is een moeilijk concept, het concept
criminaliteit is “in wezen betwist” (=begrip dat onvermijdelijk eindeloze
discussies met zich meebrengt, er is geen consensus over mogelijk)
(Gallie,1956)
de concepten die ‘in wezen betwist zijn’ hebben twee kenmerken:
Normatief: het concept criminaliteit wordt gebruikt om onze
wantrouwen en afkeuring uit te drukken, het is dus niet te vermijden
dat criminaliteit verbonden is met morele waarden en morele keuzes
daarom moet men tot de conclusie komen dat criminaliteit normatief
is
Complex: heeft te maken met mensen praten over criminaliteit
vanuit heel veel verschillende perspectieven/ opinies rond
criminaliteit (op juridisch vlak, politieke debatten,…)
-in dit complex debat worden strafrechtelijke definities van criminaliteit
vaak als anker gezien (Reiner, 2016), maar deze definities bieden enkel
een anker op mechanische wijze, namelijk als je het strafwetboek opent
zie je dat criminaliteit wordt gedefinieerd als een daad of een
nalatigheid(= roekeloos gedrag te omschrijven met schade of letsel tot
gevolg) die wordt beschouwd als een misdrijf dat wordt bestraft via een
strafwet MAAR eigenlijk zegt die definitie niks over de ware aard van
criminaliteit, dit zegt alleen dat een misdrijf een misdrijf is omdat men dit
in het strafwetboek vindt
DUS…
Zijn strafrechtelijke definities voldoende? -> vaak WEL, veel vetrekken
vanuit deze definities MAAR deze definities hebben ook ERNSTIGE
beperkingen (zie slide 16 voor de beperkingen)
Foto’s crimineel of niet (slide 9-15)
Slide 9: ongeval tussen auto’s, wie weet was bestuurder is fout; schaar in
lichaam van gewonde door chirurg tijdens operatie, grote fout van chirurg
MAAR is er hier sprake van criminaliteit of alleen sprake van een
nalatigheid(= roekeloos gedrag te omschrijven met schade of letsel tot
gevolg) dat kan leiden tot een schadevergoeding in een civiel rechtelijke
procedure (= rechtszaak tussen twee partijen) Het kan BEIDEN, en vaak
worden ook beide paden aangenomen. De grenzen tussen criminaliteit
en civiel rechtelijke nalatigheid zijn vaak onduidelijk!
3
, slide 10: foto’s van de gasboetesGrens tussen administratieve
procedures en misdrijven zijn niet altijd duidelijk, bepaalde misdrijven
kunnen vervolgd worden door een strafrechtelijke procedure of door een
administratieve procedure
slide 11: : foto’s die verwijzen naar dynamische of veranderlijke karakter
van enkele strafrechtelijke definities, eerste foto heeft te maken met
drooglegging(= alcoholverbod) en dat leidde tot veel illegale productie van
alcohol en werd daarom later drooglegging afgeschaft; op de tweede foto
zie je vrouwen die vechten voor hun rechten (bv voor stemrecht)
slide 12: toelaten van cannabis bepaalde zelfde gedragingen in
bepaalde landen kunnen toegelaten zijn en in andere landen niet
Slide 13: foto’s die verwijzen naar bedrijfscriminaliteit ,gebeurtenissen die
leiden tot schade (maar eigenlijk zijn veel van deze activiteiten niet
verboden), vele van deze activiteiten worden niet via strafrecht vervolgd
ook bv vervuilen
Slide 14: staatscriminaliteit en genocide
Slide 15: Mandela, M Luther King, jezus,.. beroemde figuren maar ze zijn
allemaal strafrechtelijk vervolgd , hun toenmalige daden werden als
crimineel beschouwd
Slide 16: BEPERKINGEN VAN STRAFRECHTELIJKE DEFINITIES VAN
CRIMINALITEIT:
Gaan niet dieper in op de ware aard van criminaliteit: als je vertrekt van
een strafrechtelijke definitie van een bepaalde criminele feit weet je dat
het strafrechtelijk verboden is maar PRECIES WAAROM? Weet je NIET
Dynamisch: de definities veranderen met de tijd
niet steeds duidelijk: het is vaak ook niet duidelijk waar de grenzen
liggen tussen misdrijf of civiel rechtelijke of administratieve overtreding,
verschillen tussen landen: er zijn bv belangenverschillen tussen landen
gedragingen voordelig voor sociale vooruitgang: bepaalde criminele
feiten kunnen een bijdrage leveren aan de sociale vooruitgang
DUS Beperkingen strafrechtelijke definities, toch vertrekken veel
criminologen vanuit deze definities, vooral voor de positivistische
criminologen (positivisme wordt later uitgelegd)
Slide 17: ANDERE PROBLEMEN MET STRAFRECHTELIJKE DEFINITIES
:
4
