Samenvatting verdiepend 4B
Maatschappelijke gezondheidszorg
Inleiding
Maatschappelijke gezondheidszorg is een expertise die je in alle echelons van
gezondheidszorg kan terugvinden (eerste lijn, tweede lijn, derde,…)
In maatschappelijke gezondheidszorg gaan we steeds op verschillende niveaus gaan werken
Centraal: persoon die ziek is of preventieve zorg nodig heeft
- Hier in deze module: persoon met chronische aandoening
o = Ons microniveau
- Vanuit maatschappelijke gezondheidszorg willen we een brede kijk verkrijgen
o Niet alleen op persoon met chronische aandoening maar ook op omgeving
Omgeving = mantelzorger
- Het hoger niveau waarin persoon, mantelzorger, omgeving functioneren is de
maatschappij
o Manier waarop maatschappij wordt georganiseerd heeft zijn invloed op de
persoon en zijn omgeving
Inhoud
Element vanuit schil, uienring = maatschappij
- CCM = chronic care model = chronische zorgmodel
- = De noden van patiënten met een chronische aandoening
Opdracht
Ons huidige gezondheidszorgsysteem
- Maggie De Block: federaal minister
- Wouter Beke: Vlaamse overheid
Voorbeeld van hoe het gezondheidszorgsysteem werkt
- = Opvolging van chronische patiënten verloopt niet zo vlekkeloos
Wat valt erop?
- Bijna de helft van personen met chronische aandoeningen heeft niet 1 maar
meerdere chronische aandoeningen
o = Multimorbiditeit
o Hoge bloeddruk, diabetes, complicaties van hoge gewicht, depressie,..
- Iedere keer als ze naar een nieuwe hulpverlener gaat is men vaak gericht op het
aanpakken van de symptomen die er op dat moment zij
o = De zorg is vaak gericht op symptoombestrijding en klachtenafhandeling
o Men gaat dan iemand naar huis sturen maar het volledige beeld blijft
achterwege
= Zorgt die gefragmenteerd is
Er zit een stuk bij de huisarts, psychiater, ziekenhuis,…
, - Wachttijden is een kritiek dat vele chronische patiënten hebben
- Er wordt weinig tot geen educatie gegeven
- We merken ook een tekort aan follow up
Kritieken op gezondheidszorgsysteem
In de opleiding wordt er met evidence based richtlijnen opgeleid
- In de praktijk merken we dat we dat deze richtlijnen niet meer terug te vinden zijn
o Niet altijd tijd voor hebben, richtlijnen en protocollen niet altijd gevolgd
worden
- Gebrek aan coördinatie van zorg: zorg wordt niet sterk op voorhand gepland
o Medici gaan pt’en zien wanneer ze klachten hebben
o Maar niet om het erover te hebben wat er wel lukt, waarin ze hen kunnen
ondersteunen,…
- Gebrek aan actieve follow-up
- Patiënten die onvoldoende opgeleid worden om met hun aandoening om te gaan
Nood aan nieuw zorgmodel
Weg van zorg gefragmenteerde naar geïntegreerde zorg
Zeker omdat het aandeel chronische patiënten een heel groot aandeel van de populatie is
voor wie wij werken
VAN NAAR
Gefragmenteerd Zorgcontinuïteit en
systeem integratie
Reactieve zorg Proactieve en
geplande zorg
Ziektegerichte aanpak
Medisch model Multidisciplinair model
Aanbod gestuurd Vraaggestuurd
Passieve patiënt Actieve patiënt
Dit model goed kennen!
- Zorgfragmentatie: versnippering zonder goed overzicht van patiënt en zijn zorgen
o => Continuïteit van de zorg
- Reactief handelend op een klacht
o => Proactief, geplande zorg
- Ziektegerichte aanpak: bij diabetes moet je dit, dat doen
o => Persoonsgerichte aanpak: wat betekent diabetes voor u?
- Medisch model: arts die aan pt zegt wat die moet doen en pt: dit passief gaat volgen
o => Multidisciplinair model: multidisciplinair team die zich moet buigen over pt
, - Aanbod gestuurd: dit is wat wij kunnen aanbieden en pt zal eraan moeten aanpassen
o => Vraag gestuurd: wat vraagt die pt en kan de VPK zijn pakket van zorg
daarop aanpassen
- Passieve: volgende patiënt
o => Actieve patiënt die verantwoordelijkheid en regie opneemt over zijn
zorgen
Welk model dan wel?
Nood aan een nieuw model maar welk model?
- Er zijn vele verschillende modellen: van helemaal anders tot klein beetje anders
- Model dat meeste invloed heeft: CCM-model = chronic care model
o Ontstaan in verenigde staten in jaren 90 overgewaaid naar Europa
o Promoot geïntegreerde zorg
CCM-model/ Chronic Care Model
Dit model stelt verandering voor op 4 niveaus
Eerste niveau = de basis binnen gezondheidszorg is geïnformeerde, geactiveerde patiënt
Tweede niveau
Die basis: geïnformeerde en geactiveerde patiënt
- In relatie met voorbereid, proactief, multidisciplinair team
- Dus weg van passieve patiënt met arts in hiërarchisch model
o Naar productief wederzijds model van samen op weg gaan met patiënt met
chronische aandoening
Derde niveau = gezondheidszorgsysteem
= Gezondheidszorg zal ook op andere manier moeten
georganiseerd worden
Vierde niveau
= Gemeenschap (community) moet ook het nieuwe gezondheidszorgmodel
gaan ondersteunen
, In dit model = verandering op 6 terreinen gaan terugvinden (zie volgende puntjes)
Zelfmanagementondersteuning
Hele grote verandering, het nieuwe voorstel binnen chronic care model = de patiënt
- Niet passief maar actief
- Draagt verantwoordelijkheid voor eigen gezondheid
- Vanuit zijn chronische aandoening heeft de pt meerdere hulpverleners
o = Heeft hij toch een regiefunctie in eigen zorgproces (= in zijn eigen leven)
o Het is hij die keuzes maakt die voor hem belangrijk is
Centraal idee is: chronische patiënt is 24u 24 en 7 dagen op 7 chronisch ziek
- Die heeft constant dreigingen (Ga mijn kanker terugkeren?,…)
- Het is elke dag voor hen een uitdaging
Hulpverleners zijn slechts voor een klein deel aanwezig in het leven van chronische patiënt
- We moeten die pt dan sterker maken voor het deel dat hij er alleen voor staat
o = Zelfmanagement
Wat hulpverlener doet om zelfmanagement bij pt waar te maken =
zelfmanagementondersteuning
= Tools aanreiken om die verantwoordelijkheid te nemen
Binnen nieuwe gezondheidszorgmodellen: gemeenschappelijk kenmerk
- Centrale rol: pt in het managen van zijn gezondheizorgtoestand
- Dat hij zelfmanagement als taak heeft en steun krijgt van de hulpverlener
Herontwerp van het zorgproces
= Delivery system design
- Niet meer die hiërarchische verhouding patiënt-arts
- Maar pt met chronische aandoening die niet alleen een arts maar een team ter
beschikking heeft = kine, diëtist, specialisten, …
o En in deze groep is er dan 1 iemand die het aanspreekpunt is
Dit hoeft niet altijd de arts te zijn
- Team bestaat uit professionals die gebruik maken van erkende wetenschappelijk
kennis en hebben bevoegdheid om individueel zorgaanbod aan ptn te sturen
- Onderlinge taak-, rol-, en verantwoordelijkheidsverdeling tussen HV moet duidelijk
zijn zowel in het team als naar buiten toe
- Ondersteunen van evidence-based care
Het is niet de bedoeling dat de patiënt enkel gezien wordt als het slecht gaat
- Bedoeling in het zorgproces is dat we proactief bepaalde afspraken gaan plannen
o Om de zoveel tijd de patiënt gaat zien: ‘hoe gaat het? Hoe loopt het?’
Preventief: verslechtering van situatie te voorkomen
Belangrijk dat deze hulpverlener: steeds gaat voorbereiden
- Ik zie morgen pt X in opvolging van zijn ziekte
o Ik kijk na hoe het vorige gesprek is verlopen
o Wat waren de vragen en hoe kan dit nieuw gesprek verlopen
Maatschappelijke gezondheidszorg
Inleiding
Maatschappelijke gezondheidszorg is een expertise die je in alle echelons van
gezondheidszorg kan terugvinden (eerste lijn, tweede lijn, derde,…)
In maatschappelijke gezondheidszorg gaan we steeds op verschillende niveaus gaan werken
Centraal: persoon die ziek is of preventieve zorg nodig heeft
- Hier in deze module: persoon met chronische aandoening
o = Ons microniveau
- Vanuit maatschappelijke gezondheidszorg willen we een brede kijk verkrijgen
o Niet alleen op persoon met chronische aandoening maar ook op omgeving
Omgeving = mantelzorger
- Het hoger niveau waarin persoon, mantelzorger, omgeving functioneren is de
maatschappij
o Manier waarop maatschappij wordt georganiseerd heeft zijn invloed op de
persoon en zijn omgeving
Inhoud
Element vanuit schil, uienring = maatschappij
- CCM = chronic care model = chronische zorgmodel
- = De noden van patiënten met een chronische aandoening
Opdracht
Ons huidige gezondheidszorgsysteem
- Maggie De Block: federaal minister
- Wouter Beke: Vlaamse overheid
Voorbeeld van hoe het gezondheidszorgsysteem werkt
- = Opvolging van chronische patiënten verloopt niet zo vlekkeloos
Wat valt erop?
- Bijna de helft van personen met chronische aandoeningen heeft niet 1 maar
meerdere chronische aandoeningen
o = Multimorbiditeit
o Hoge bloeddruk, diabetes, complicaties van hoge gewicht, depressie,..
- Iedere keer als ze naar een nieuwe hulpverlener gaat is men vaak gericht op het
aanpakken van de symptomen die er op dat moment zij
o = De zorg is vaak gericht op symptoombestrijding en klachtenafhandeling
o Men gaat dan iemand naar huis sturen maar het volledige beeld blijft
achterwege
= Zorgt die gefragmenteerd is
Er zit een stuk bij de huisarts, psychiater, ziekenhuis,…
, - Wachttijden is een kritiek dat vele chronische patiënten hebben
- Er wordt weinig tot geen educatie gegeven
- We merken ook een tekort aan follow up
Kritieken op gezondheidszorgsysteem
In de opleiding wordt er met evidence based richtlijnen opgeleid
- In de praktijk merken we dat we dat deze richtlijnen niet meer terug te vinden zijn
o Niet altijd tijd voor hebben, richtlijnen en protocollen niet altijd gevolgd
worden
- Gebrek aan coördinatie van zorg: zorg wordt niet sterk op voorhand gepland
o Medici gaan pt’en zien wanneer ze klachten hebben
o Maar niet om het erover te hebben wat er wel lukt, waarin ze hen kunnen
ondersteunen,…
- Gebrek aan actieve follow-up
- Patiënten die onvoldoende opgeleid worden om met hun aandoening om te gaan
Nood aan nieuw zorgmodel
Weg van zorg gefragmenteerde naar geïntegreerde zorg
Zeker omdat het aandeel chronische patiënten een heel groot aandeel van de populatie is
voor wie wij werken
VAN NAAR
Gefragmenteerd Zorgcontinuïteit en
systeem integratie
Reactieve zorg Proactieve en
geplande zorg
Ziektegerichte aanpak
Medisch model Multidisciplinair model
Aanbod gestuurd Vraaggestuurd
Passieve patiënt Actieve patiënt
Dit model goed kennen!
- Zorgfragmentatie: versnippering zonder goed overzicht van patiënt en zijn zorgen
o => Continuïteit van de zorg
- Reactief handelend op een klacht
o => Proactief, geplande zorg
- Ziektegerichte aanpak: bij diabetes moet je dit, dat doen
o => Persoonsgerichte aanpak: wat betekent diabetes voor u?
- Medisch model: arts die aan pt zegt wat die moet doen en pt: dit passief gaat volgen
o => Multidisciplinair model: multidisciplinair team die zich moet buigen over pt
, - Aanbod gestuurd: dit is wat wij kunnen aanbieden en pt zal eraan moeten aanpassen
o => Vraag gestuurd: wat vraagt die pt en kan de VPK zijn pakket van zorg
daarop aanpassen
- Passieve: volgende patiënt
o => Actieve patiënt die verantwoordelijkheid en regie opneemt over zijn
zorgen
Welk model dan wel?
Nood aan een nieuw model maar welk model?
- Er zijn vele verschillende modellen: van helemaal anders tot klein beetje anders
- Model dat meeste invloed heeft: CCM-model = chronic care model
o Ontstaan in verenigde staten in jaren 90 overgewaaid naar Europa
o Promoot geïntegreerde zorg
CCM-model/ Chronic Care Model
Dit model stelt verandering voor op 4 niveaus
Eerste niveau = de basis binnen gezondheidszorg is geïnformeerde, geactiveerde patiënt
Tweede niveau
Die basis: geïnformeerde en geactiveerde patiënt
- In relatie met voorbereid, proactief, multidisciplinair team
- Dus weg van passieve patiënt met arts in hiërarchisch model
o Naar productief wederzijds model van samen op weg gaan met patiënt met
chronische aandoening
Derde niveau = gezondheidszorgsysteem
= Gezondheidszorg zal ook op andere manier moeten
georganiseerd worden
Vierde niveau
= Gemeenschap (community) moet ook het nieuwe gezondheidszorgmodel
gaan ondersteunen
, In dit model = verandering op 6 terreinen gaan terugvinden (zie volgende puntjes)
Zelfmanagementondersteuning
Hele grote verandering, het nieuwe voorstel binnen chronic care model = de patiënt
- Niet passief maar actief
- Draagt verantwoordelijkheid voor eigen gezondheid
- Vanuit zijn chronische aandoening heeft de pt meerdere hulpverleners
o = Heeft hij toch een regiefunctie in eigen zorgproces (= in zijn eigen leven)
o Het is hij die keuzes maakt die voor hem belangrijk is
Centraal idee is: chronische patiënt is 24u 24 en 7 dagen op 7 chronisch ziek
- Die heeft constant dreigingen (Ga mijn kanker terugkeren?,…)
- Het is elke dag voor hen een uitdaging
Hulpverleners zijn slechts voor een klein deel aanwezig in het leven van chronische patiënt
- We moeten die pt dan sterker maken voor het deel dat hij er alleen voor staat
o = Zelfmanagement
Wat hulpverlener doet om zelfmanagement bij pt waar te maken =
zelfmanagementondersteuning
= Tools aanreiken om die verantwoordelijkheid te nemen
Binnen nieuwe gezondheidszorgmodellen: gemeenschappelijk kenmerk
- Centrale rol: pt in het managen van zijn gezondheizorgtoestand
- Dat hij zelfmanagement als taak heeft en steun krijgt van de hulpverlener
Herontwerp van het zorgproces
= Delivery system design
- Niet meer die hiërarchische verhouding patiënt-arts
- Maar pt met chronische aandoening die niet alleen een arts maar een team ter
beschikking heeft = kine, diëtist, specialisten, …
o En in deze groep is er dan 1 iemand die het aanspreekpunt is
Dit hoeft niet altijd de arts te zijn
- Team bestaat uit professionals die gebruik maken van erkende wetenschappelijk
kennis en hebben bevoegdheid om individueel zorgaanbod aan ptn te sturen
- Onderlinge taak-, rol-, en verantwoordelijkheidsverdeling tussen HV moet duidelijk
zijn zowel in het team als naar buiten toe
- Ondersteunen van evidence-based care
Het is niet de bedoeling dat de patiënt enkel gezien wordt als het slecht gaat
- Bedoeling in het zorgproces is dat we proactief bepaalde afspraken gaan plannen
o Om de zoveel tijd de patiënt gaat zien: ‘hoe gaat het? Hoe loopt het?’
Preventief: verslechtering van situatie te voorkomen
Belangrijk dat deze hulpverlener: steeds gaat voorbereiden
- Ik zie morgen pt X in opvolging van zijn ziekte
o Ik kijk na hoe het vorige gesprek is verlopen
o Wat waren de vragen en hoe kan dit nieuw gesprek verlopen
