UMBUZO 1
1.1. Khipha lezinhlobo zamabizo ezilandelayo ezitholakala eziqeshini. Khipha amabizo amabili
uhlobo ngalunye:
A) amabizoqho
Amabizoqho atholakala esiqeshini afaka amagama athile abantu noma izindawo. Izibonelo ezimbili
ezitholakala kulesi siqephu yilezi: Mzimkhulu, okuyigama lendawo ethile, kanye noSithole,
okuyigama lomuntu othile okukhulunywa ngaye endaweni leyo.
B) amabizoqoqa
Amabizoqoqa abonisa iqoqo lezinto noma abantu. Esiqeshini esinikeziwe, izibonelo ezimbili zalezi
zibizo yilezi: imfuyo, ebhekisela enhlobonhlobo yezilwane ezifana nezinkomo, izimbuzi nezinkukhu,
kanye nabantu, okungamagama asho isixuku sabantu esingahlukaniswa sibe amadoda, abesifazane
nabanye.
C) amabizombaxa
Amabizombaxa awakhiwa ngokuhlanganiswa kwamagama amabili noma ngaphezulu abe yibizo
elilodwa. Esiqeshini, isibonelo esicacile salolu hlobo lwebizo wukuthi obabamkhulu, elihlanganisa
igama elithi "ubaba" nelithi "omkhulu", kubonisa ubaba omkhulu noma ugogo.
D) amabizongxube
Amabizongxube awakhiwa ngo-So-, No-, noma Ma-. Esiqeshini, sibona ibizo elithi MaDlamini,
elisebenzisa isijobelelo sika-"Ma-" okusho ukuthi yindodakazi noma indodana kaDlamini.
E) amabizomuntu
Amabizomuntu abonisa abantu abenza umsebenzi othile noma abanezici ezithile. Izibonelo ezimbili
ezitholakala esiqeshini yilezi: abathengi, okusho abantu abathenga izinto, kanye nabahlali, okusho
abantu abahlala endaweni ethile njengaseMzimkhulu.