Technologie en recht
DEEL 1. Computer- en internettechnologieën
HOOFDSTUK 1. Computersystemen, algoritmes en software
§ 1. Inleiding
Computers en de software die ze uitvoeren vormen de motor van de digitale transformatie die momenteel in onze samenleving aan
de gang is.
§ 2. Computersystemen
Onze samenleving wordt gekenmerkt door digitale revolutie (ook wel digitale transformatie genoemd)
• Digitale revolutie wordt gedragen door computers
De digitale revolutie
Digitale revolutie is een kernpunt in het huidige beleid van de EU
• Ingrijpende impact op onze manier van leven, wonen en werken
o Digitale verwerking van data, digitalisatie van processen in bedrijven en organisaties, alsook digitalisatie van
onze samenleving zelf
• Impliceert dat veel processen die vroeger fysiek werden uitgevoerd, voortaan digitaal worden uitgevoerd
o Sociaaleconomische impact
o Kan de bestaande markt grondig omgooien
o Vergt mentaal-cultureel een grote omslag van mensen
o Voordelen worden groter ingeschat dan de nadelen
§ Jongeren leven al volop in de digitaliteit
• Onderliggend wordt de digitale transformatie mogelijk gemaakt door enorme vooruitgang in de informatie- en
communicatietechnologie (= ICT)
Computers
Digitale revolutie wordt gedragen door computers (hardware en software) die via netwerken wereldwijd verbonden zijn
• Computers en (micro)controllers komen op veel wijzen voor en zijn niet eens altijd zichtbaar voor de gebruiker (bv. in
huishoudapparaten of je auto)
Computer = hardware-machine om berekeningen uit te voeren, die met software programmeerbaar is om op dezelfde machine
meerdere programma’s te kunnen uitvoeren. Het is een apparaat waarmee gegevens (data) volgens formele procedures
(algoritmes) verwerkt/bewerkt kunnen worden om tot het gewenste resultaat te komen.
• Computer is fundamenteel verschillend van andere uitvindingen van technologische apparaten
o Omdat: computers via software programmeerbaar zijn voor meerdere toepassingen
o <-> bv. een broodrooster: kan alleen gebruikt worden om brood te roosteren
De evolutie van computers
19e eeuw: eerste programmeerbare rekenmachines of computers met behulp van mechanische componenten
¯
20e eeuw: elektronische componenten werden gebruikt
• Elektronenbuizen, halfgeleidercomponenten (of transistoren)
• Firma’s zoals IBM waren toonaangevend
¯
WOII en Koude Oorlog: grote drijfveren om almaar krachtigere computers te bouwen
¯
1
,1943 en 1946: Eerste elektronische computers met elektronenbuizen (Colossus en ENIAC)
• Deze waren groot, maar verbruikten ook veel vermogen en waren weinig bedrijfszeker
¯
1947: halfgeleidertransistor
• Nadelen van de eerste elektronische computers werden verbeterd
• Ontwikkeling van de geïntegreerde schakeling (chip of IC) en CMOS-halfgeleidertechnologie maakte het mogelijk om
snellere en betrouwbaardere computers te maken die minder vermogen gebruiken
¯
Ontwikkeling van de persoonlijke computer, laptop, netbook en het tablet
• Ten gevolge van de alsmaar verdergaande schaalverkleining van de transistoren gebruikt in de CMOS-
halfgeleidertechnologie werden computers krachtiger en kleiner tegelijk
• Koplopers: Intel, Apple, Motorola
• Eerste bedrijven die software aanboden als product ontstonden
o Bv. Microsoft, Oracle en Adobe
• Ontstaan van openbronversies van besturingssystemen en softwareapplicaties
¯
Oprichting van softwarefirma’s met nieuwe diensten en softwaretoepassingen
• Bv. Amazon, Netflix, Google, Facebok, Youtube, Spotify, OpenAI
• Overwicht gaat sindsdien naar de aanbieders van softwarediensten via het internet, eerder dan naar computerfabrikanten
¯
Chips Act-Initiatieven luiden ondertussen de alarmbel dat we geostrategisch niet al te afhankelijk mogen worden van het
buitenland inzake elektronicaontwerp en – productie
De Von Neumann-computerarchitectuur
Huidige computers gebruiken de von Neumann-architectuur die gebaseerd is op datgene wat John van Neumann in 1945
beschreef in het document ‘First draft of a report on the EDVAC’
• Hierin wordt een architectuur voor een elektronische digitale computer beschreven
• Die computer werd gerealiseerd en de architectuur wordt nu nog altijd gebruikt in de meeste computers voor algemeen
gebruik
Von Neumann-computer bestaat uit
• Centrale verwerkingseenheid (Central Processing Unit of CPU), bestaande uit
o Rekenkundig-logische eenheid (Arithmetic/Logic Unit of ALU) met processorregisters voor de berekeningen
o Besturingseenheid (Control Unit) met instructieregister en programmateller voor de aansturing
• Computergeheugen (RAM Memory unit) om zowel de data als de instructies op te slaan
• Invoer- en uitvoermechanismen (Input en Output devices) en externe massaopslag van gegevens en bestanden
Werking von Neumann-computer
• Computer wordt geprogrammeerd met een softwareprogramma
o = reeks van instructies die achtereenvolgens uitgevoerd worden op de ingevoerde gegevens
• Dit programma wordt door de programmeur(s) opgesteld en vervolgens ingelezen en opgeslagen in het geheugen van de
computer
• CPU haalt een voor een de programma-instructies uit het geheugen en voert ze uit op de data die ingevoerd worden en
die ook in het geheugen van de computer worden opgeslagen
o Dus à hoofdstappen van elke instructiecyclus:
§ Opladen van de betrokken instructie vanuit het geheugen in het instructieregister
§ Decoderen van de instructie in concrete controlesignalen voor de blokken die men in de ALU nodig
heeft
§ Effectief uitvoeren van de instructie op die blokken
§ Wegschrijven van de resultaten in het geheugen
• Meeste computers werken digitaal, dus de ingevoerde gegevens moeten eerst worden gedigitaliseerd
o = omgezet worden in een reeks van bits (enen en nullen) waar de digitale computer mee kan werken
2
, • Resultaten van (tussen)berekeningen in het programma worden opnieuw naar het computergeheugen weggeschreven
• Eindresultaat van de berekeningen wordt uiteindelijk uitgevoerd en bv. op het scherm getoond of in een bestand
weergegeven
Gevolg van voortdurende schaalverkleining van de halfgeleidertechnologie:
• De processoren of CPU’s die als centraal bouwblok in computers gebruikt worden en die ontworpen en gefabriceerd
worden door firma’s zoals Intel en AMD, worden almaar krachtiger in rekencapaciteit
• Ook opslagcapaciteit van het geheugen neemt toe
Moderne computerchip bevat meerdere processorkernen naast elkaar die alle met hetzelfde geheugen verbonden zijn
• Dergelijke multikernprocessoren laten toe om softwareprogramma’s sneller te kunnen uitvoeren
• Hiernaast bevat een computer voor numerieke en logistieke bewerkingen meestal ook bijkomende gespecialiseerde
processoren voor specifieke taken, bv.:
o DSP voor digitale taken
o GPU voor grafische bewerkingen
o Neurale eenheid voor toepassing van AI
• Door de vorderingen in de halfgeleidertechnologie worden die verschillende blokken veelal op één chip geïntegreerd
Bij de von Neumann-architectuur kan het ophalen van de volgende instructie die uitgevoerd moet worden en de uitvoering van
een bewerking op de data niet op hetzelfde moment plaatsvinden
• Omdat: ze een gemeenschappelijke verbinding of bus naar het computergeheugen delen
• Die gezamenlijke toegang van de CPU naar het geheugen voor zowel instructies als data kan in de praktijk soms een
flessenhals zijn die de snelheid beperkt waarmee de computer zijn programma kan uitvoeren.
o Vandaar: momenteel veel onderzoek naar andere computerarchitecturen (bv. neuromorfe en kwantumcomputers)
Elektronica en de wet van Moore
Huidige computers zijn opgebouwd met micro-/nano-elektronica
• Transistor = basisbouwblok waaruit elektronica is opgebouwd
o Deze wordt gerealiseerd in een halfgeleidertechnologie
o Kan beschouwd worden als elektronische versie van een digitaal programmeerbare schakelaar (= kan worden
aangeschakeld om digitale berekeningen uit te voeren)
o Alle te verwerken gegevens moeten worden voorgesteld als reeksen van bits (= nullen en enen) om in computers
verwerkt te kunnen worden à rekenkundige bewerkingen op deze bits kunnen worden uitgevoerd door
transistoren op een gepaste manier te combineren
• Computers zijn programmeerbaar à welke bewerkingen op welk moment uitgevoerd moeten worden, wordt bepaald
door instructies van het softwareprogramma
o Veel transistoren nodig
§ Duur à dus transistoren zoveel mogelijk gezamenlijk in grote aantallen op één geïntegreerde
schakeling fabriceren = chips
• Computer kan een of meer van dergelijke chips bevatten, typisch gemonteerd op een gedrukt
bordje
Moore (1965)
• Voorspelde dat het aantal transistoren op een CMOS-chip elk anderhalf jaar zouden verdubbelen dankzij de continue
verkleining van de transistoren
o Later: verdubbeling elke twee jaar
o Wet van Moore = Elke 24 maand verdubbelt het aantal transistoren op een chip”
3
, Door voortdurende schaalverkleining van de transistoren worden computers alsmaar sneller en krijgen ze meer rekenkracht (= ze
kunnen dan meer bewerkingen per seconde uitvoeren voor dezelfde prijs)
• Rekenkracht van computers neemt in de werkelijkheid exponentieel toe met de tijd
o De kostprijs van bestaande toepassingen wordt zo alsmaar goedkoper gemaakt
• Opgelet: transistoren kunnen niet oneindig verkleind worden
o Daarom: nieuwste trend om meerdere siliciumchips in 1 verpakking naast of driedimensioneel boven elkaar te
monteren teneinde dezelfde exponentiële groei in rekenkracht per eenheid oppervlakte te blijven realiseren zoals
aangegeven door de wet van Moore
• Totaal aantal computers dat gebruikt wordt is sterk toegenomen
o Netwerken tussen computers versterken de exponentiële groei in rekenmogelijkheden
o Laat toe om snel veel data te transfereren en om diensten aan te bieden waarvoor rekenkracht of dataopslag
elders op de laptop staan
§ Online-diensten kunnen zo aangeboden worden
• Enorme toename in rekenmogelijkheden van computers verklaart ook de groeiende impact van softwaretoepassingen en
het toenemende belang van algoritmes
• Kritiek op gebruiksmodel à Hoge energieverbruik van datacenters
Ontwikkeling van supercomputers
• = computers die ontworpen zijn voor hun buitengewoon groot rekenvermogen
o Mogelijk omdat ze intern veel processoren bevatten die intern met een zeer snel netwerk verbonden zijn
• Veel geheugen en opslagcapaciteit
• Kunnen ook gebouwd worden om meerdere computers te laten fungeren als 1 cluster
• Wordt gebruikt voor bv. zware berekeningen in onderzoekswerk
o Bv.: kwantumfysica, nucleaire fusie, weersvoorspellingen, klimaatonderzoek,…
à Wat als de exponentiële groei in rekenkracht blijft doorgaan?
Momenteel naderen computers een rekenkracht die bijna even krachtig is als het brein van een mens
• Tegen 2040-2050: verwachting dat computers even krachtig zijn als alle breinen van alle mensen samen en dus krachtiger
dan de mensheid = technologische singulariteit
o = een breekpunt in de tijd waarop technologische vooruitgang zo snel zou kunnen gaan dat mensen met hun
huidige intelligentie de maatschappij niet meer kunnen begrijpen of beheersen
Toekomstige computerarchitecturen
Verschillende technologieën nodig om de continue groei over langer periode technisch te realiseren
• Elektromechanische computers à computers opgebouwd met relais à halfgeleidende elektrische buizen à huidige
situatie met micro/nano-elektronische halfgeleidertransistoren à momenteel onderzoek naar nieuwe technologieën in de
toekomst om krachtigere computers te realiseren (bv. neuromorfe computers, kwantumcomputers,…)
Neuromorfe computers
• Klassieke computers zijn niet geschikt voor de uitvoering van cognitieve taken à oplossing: neuromorfe computers
o = computers die architecturaal zo zijn gebouwd dat ze neurobiologische architectuur en werking van onze
hersenen proberen na te bootsen
• Eigenschap: zelflerende systemen die via training en continue bijstelling hun werking kunnen verbeteren
o Artificiële neurale systemen = ze nemen beslissingen op basis van gegevens die ze ontvangen van externe
sensoren en leren patronen te erkennen in die gegevens
§ Geïnspireerd op het menselijke brein
• Niet tot doel om het exacte brein na te bouwen, wel om uit de structuur en werking van het brein inspiratie te halen
4
DEEL 1. Computer- en internettechnologieën
HOOFDSTUK 1. Computersystemen, algoritmes en software
§ 1. Inleiding
Computers en de software die ze uitvoeren vormen de motor van de digitale transformatie die momenteel in onze samenleving aan
de gang is.
§ 2. Computersystemen
Onze samenleving wordt gekenmerkt door digitale revolutie (ook wel digitale transformatie genoemd)
• Digitale revolutie wordt gedragen door computers
De digitale revolutie
Digitale revolutie is een kernpunt in het huidige beleid van de EU
• Ingrijpende impact op onze manier van leven, wonen en werken
o Digitale verwerking van data, digitalisatie van processen in bedrijven en organisaties, alsook digitalisatie van
onze samenleving zelf
• Impliceert dat veel processen die vroeger fysiek werden uitgevoerd, voortaan digitaal worden uitgevoerd
o Sociaaleconomische impact
o Kan de bestaande markt grondig omgooien
o Vergt mentaal-cultureel een grote omslag van mensen
o Voordelen worden groter ingeschat dan de nadelen
§ Jongeren leven al volop in de digitaliteit
• Onderliggend wordt de digitale transformatie mogelijk gemaakt door enorme vooruitgang in de informatie- en
communicatietechnologie (= ICT)
Computers
Digitale revolutie wordt gedragen door computers (hardware en software) die via netwerken wereldwijd verbonden zijn
• Computers en (micro)controllers komen op veel wijzen voor en zijn niet eens altijd zichtbaar voor de gebruiker (bv. in
huishoudapparaten of je auto)
Computer = hardware-machine om berekeningen uit te voeren, die met software programmeerbaar is om op dezelfde machine
meerdere programma’s te kunnen uitvoeren. Het is een apparaat waarmee gegevens (data) volgens formele procedures
(algoritmes) verwerkt/bewerkt kunnen worden om tot het gewenste resultaat te komen.
• Computer is fundamenteel verschillend van andere uitvindingen van technologische apparaten
o Omdat: computers via software programmeerbaar zijn voor meerdere toepassingen
o <-> bv. een broodrooster: kan alleen gebruikt worden om brood te roosteren
De evolutie van computers
19e eeuw: eerste programmeerbare rekenmachines of computers met behulp van mechanische componenten
¯
20e eeuw: elektronische componenten werden gebruikt
• Elektronenbuizen, halfgeleidercomponenten (of transistoren)
• Firma’s zoals IBM waren toonaangevend
¯
WOII en Koude Oorlog: grote drijfveren om almaar krachtigere computers te bouwen
¯
1
,1943 en 1946: Eerste elektronische computers met elektronenbuizen (Colossus en ENIAC)
• Deze waren groot, maar verbruikten ook veel vermogen en waren weinig bedrijfszeker
¯
1947: halfgeleidertransistor
• Nadelen van de eerste elektronische computers werden verbeterd
• Ontwikkeling van de geïntegreerde schakeling (chip of IC) en CMOS-halfgeleidertechnologie maakte het mogelijk om
snellere en betrouwbaardere computers te maken die minder vermogen gebruiken
¯
Ontwikkeling van de persoonlijke computer, laptop, netbook en het tablet
• Ten gevolge van de alsmaar verdergaande schaalverkleining van de transistoren gebruikt in de CMOS-
halfgeleidertechnologie werden computers krachtiger en kleiner tegelijk
• Koplopers: Intel, Apple, Motorola
• Eerste bedrijven die software aanboden als product ontstonden
o Bv. Microsoft, Oracle en Adobe
• Ontstaan van openbronversies van besturingssystemen en softwareapplicaties
¯
Oprichting van softwarefirma’s met nieuwe diensten en softwaretoepassingen
• Bv. Amazon, Netflix, Google, Facebok, Youtube, Spotify, OpenAI
• Overwicht gaat sindsdien naar de aanbieders van softwarediensten via het internet, eerder dan naar computerfabrikanten
¯
Chips Act-Initiatieven luiden ondertussen de alarmbel dat we geostrategisch niet al te afhankelijk mogen worden van het
buitenland inzake elektronicaontwerp en – productie
De Von Neumann-computerarchitectuur
Huidige computers gebruiken de von Neumann-architectuur die gebaseerd is op datgene wat John van Neumann in 1945
beschreef in het document ‘First draft of a report on the EDVAC’
• Hierin wordt een architectuur voor een elektronische digitale computer beschreven
• Die computer werd gerealiseerd en de architectuur wordt nu nog altijd gebruikt in de meeste computers voor algemeen
gebruik
Von Neumann-computer bestaat uit
• Centrale verwerkingseenheid (Central Processing Unit of CPU), bestaande uit
o Rekenkundig-logische eenheid (Arithmetic/Logic Unit of ALU) met processorregisters voor de berekeningen
o Besturingseenheid (Control Unit) met instructieregister en programmateller voor de aansturing
• Computergeheugen (RAM Memory unit) om zowel de data als de instructies op te slaan
• Invoer- en uitvoermechanismen (Input en Output devices) en externe massaopslag van gegevens en bestanden
Werking von Neumann-computer
• Computer wordt geprogrammeerd met een softwareprogramma
o = reeks van instructies die achtereenvolgens uitgevoerd worden op de ingevoerde gegevens
• Dit programma wordt door de programmeur(s) opgesteld en vervolgens ingelezen en opgeslagen in het geheugen van de
computer
• CPU haalt een voor een de programma-instructies uit het geheugen en voert ze uit op de data die ingevoerd worden en
die ook in het geheugen van de computer worden opgeslagen
o Dus à hoofdstappen van elke instructiecyclus:
§ Opladen van de betrokken instructie vanuit het geheugen in het instructieregister
§ Decoderen van de instructie in concrete controlesignalen voor de blokken die men in de ALU nodig
heeft
§ Effectief uitvoeren van de instructie op die blokken
§ Wegschrijven van de resultaten in het geheugen
• Meeste computers werken digitaal, dus de ingevoerde gegevens moeten eerst worden gedigitaliseerd
o = omgezet worden in een reeks van bits (enen en nullen) waar de digitale computer mee kan werken
2
, • Resultaten van (tussen)berekeningen in het programma worden opnieuw naar het computergeheugen weggeschreven
• Eindresultaat van de berekeningen wordt uiteindelijk uitgevoerd en bv. op het scherm getoond of in een bestand
weergegeven
Gevolg van voortdurende schaalverkleining van de halfgeleidertechnologie:
• De processoren of CPU’s die als centraal bouwblok in computers gebruikt worden en die ontworpen en gefabriceerd
worden door firma’s zoals Intel en AMD, worden almaar krachtiger in rekencapaciteit
• Ook opslagcapaciteit van het geheugen neemt toe
Moderne computerchip bevat meerdere processorkernen naast elkaar die alle met hetzelfde geheugen verbonden zijn
• Dergelijke multikernprocessoren laten toe om softwareprogramma’s sneller te kunnen uitvoeren
• Hiernaast bevat een computer voor numerieke en logistieke bewerkingen meestal ook bijkomende gespecialiseerde
processoren voor specifieke taken, bv.:
o DSP voor digitale taken
o GPU voor grafische bewerkingen
o Neurale eenheid voor toepassing van AI
• Door de vorderingen in de halfgeleidertechnologie worden die verschillende blokken veelal op één chip geïntegreerd
Bij de von Neumann-architectuur kan het ophalen van de volgende instructie die uitgevoerd moet worden en de uitvoering van
een bewerking op de data niet op hetzelfde moment plaatsvinden
• Omdat: ze een gemeenschappelijke verbinding of bus naar het computergeheugen delen
• Die gezamenlijke toegang van de CPU naar het geheugen voor zowel instructies als data kan in de praktijk soms een
flessenhals zijn die de snelheid beperkt waarmee de computer zijn programma kan uitvoeren.
o Vandaar: momenteel veel onderzoek naar andere computerarchitecturen (bv. neuromorfe en kwantumcomputers)
Elektronica en de wet van Moore
Huidige computers zijn opgebouwd met micro-/nano-elektronica
• Transistor = basisbouwblok waaruit elektronica is opgebouwd
o Deze wordt gerealiseerd in een halfgeleidertechnologie
o Kan beschouwd worden als elektronische versie van een digitaal programmeerbare schakelaar (= kan worden
aangeschakeld om digitale berekeningen uit te voeren)
o Alle te verwerken gegevens moeten worden voorgesteld als reeksen van bits (= nullen en enen) om in computers
verwerkt te kunnen worden à rekenkundige bewerkingen op deze bits kunnen worden uitgevoerd door
transistoren op een gepaste manier te combineren
• Computers zijn programmeerbaar à welke bewerkingen op welk moment uitgevoerd moeten worden, wordt bepaald
door instructies van het softwareprogramma
o Veel transistoren nodig
§ Duur à dus transistoren zoveel mogelijk gezamenlijk in grote aantallen op één geïntegreerde
schakeling fabriceren = chips
• Computer kan een of meer van dergelijke chips bevatten, typisch gemonteerd op een gedrukt
bordje
Moore (1965)
• Voorspelde dat het aantal transistoren op een CMOS-chip elk anderhalf jaar zouden verdubbelen dankzij de continue
verkleining van de transistoren
o Later: verdubbeling elke twee jaar
o Wet van Moore = Elke 24 maand verdubbelt het aantal transistoren op een chip”
3
, Door voortdurende schaalverkleining van de transistoren worden computers alsmaar sneller en krijgen ze meer rekenkracht (= ze
kunnen dan meer bewerkingen per seconde uitvoeren voor dezelfde prijs)
• Rekenkracht van computers neemt in de werkelijkheid exponentieel toe met de tijd
o De kostprijs van bestaande toepassingen wordt zo alsmaar goedkoper gemaakt
• Opgelet: transistoren kunnen niet oneindig verkleind worden
o Daarom: nieuwste trend om meerdere siliciumchips in 1 verpakking naast of driedimensioneel boven elkaar te
monteren teneinde dezelfde exponentiële groei in rekenkracht per eenheid oppervlakte te blijven realiseren zoals
aangegeven door de wet van Moore
• Totaal aantal computers dat gebruikt wordt is sterk toegenomen
o Netwerken tussen computers versterken de exponentiële groei in rekenmogelijkheden
o Laat toe om snel veel data te transfereren en om diensten aan te bieden waarvoor rekenkracht of dataopslag
elders op de laptop staan
§ Online-diensten kunnen zo aangeboden worden
• Enorme toename in rekenmogelijkheden van computers verklaart ook de groeiende impact van softwaretoepassingen en
het toenemende belang van algoritmes
• Kritiek op gebruiksmodel à Hoge energieverbruik van datacenters
Ontwikkeling van supercomputers
• = computers die ontworpen zijn voor hun buitengewoon groot rekenvermogen
o Mogelijk omdat ze intern veel processoren bevatten die intern met een zeer snel netwerk verbonden zijn
• Veel geheugen en opslagcapaciteit
• Kunnen ook gebouwd worden om meerdere computers te laten fungeren als 1 cluster
• Wordt gebruikt voor bv. zware berekeningen in onderzoekswerk
o Bv.: kwantumfysica, nucleaire fusie, weersvoorspellingen, klimaatonderzoek,…
à Wat als de exponentiële groei in rekenkracht blijft doorgaan?
Momenteel naderen computers een rekenkracht die bijna even krachtig is als het brein van een mens
• Tegen 2040-2050: verwachting dat computers even krachtig zijn als alle breinen van alle mensen samen en dus krachtiger
dan de mensheid = technologische singulariteit
o = een breekpunt in de tijd waarop technologische vooruitgang zo snel zou kunnen gaan dat mensen met hun
huidige intelligentie de maatschappij niet meer kunnen begrijpen of beheersen
Toekomstige computerarchitecturen
Verschillende technologieën nodig om de continue groei over langer periode technisch te realiseren
• Elektromechanische computers à computers opgebouwd met relais à halfgeleidende elektrische buizen à huidige
situatie met micro/nano-elektronische halfgeleidertransistoren à momenteel onderzoek naar nieuwe technologieën in de
toekomst om krachtigere computers te realiseren (bv. neuromorfe computers, kwantumcomputers,…)
Neuromorfe computers
• Klassieke computers zijn niet geschikt voor de uitvoering van cognitieve taken à oplossing: neuromorfe computers
o = computers die architecturaal zo zijn gebouwd dat ze neurobiologische architectuur en werking van onze
hersenen proberen na te bootsen
• Eigenschap: zelflerende systemen die via training en continue bijstelling hun werking kunnen verbeteren
o Artificiële neurale systemen = ze nemen beslissingen op basis van gegevens die ze ontvangen van externe
sensoren en leren patronen te erkennen in die gegevens
§ Geïnspireerd op het menselijke brein
• Niet tot doel om het exacte brein na te bouwen, wel om uit de structuur en werking van het brein inspiratie te halen
4
