Samenvatting Estate Planning
Week 1
Estate planning is een generalistisch specialisme (breed gebied) gericht op
het overhevelen van vermogen van de ene generatie op de andere
generatie (rondom overlijden). Ook betreft het beheer van het vermogen
rondom het overlijden. Stel jezelf altijd eerst de vraag waar vermogen
heen moet en onder welke voorwaarden. Daarna stel je jezelf de vraag hoe
dit fiscaal zo gunstig mogelijk kan.
Heeft het doen van schenkingen kan de legitieme te beperken, want
daarmee hou je de waardestijging uit de legitimaire massa. Art. 4:66 BW:
schenkingen worden gewaardeerd ten tijde van de gift.
- Voorbeeld: als je aandelen Philips waarde 100 hebt en verwacht dat
deze stijgen, dan wordt bij de massa 100 geteld en niet 200 die ze
zijn op moment van overlijden.
Niet alle schenkingen worden bij de massa geteld, want we hebben een
regel dat we niet langer dan vijf jaar teruggaan.
Voor erfrecht is de regel dat de waarde ten tijde van de gift wordt gebruikt.
- Als je aandelen Philips schenkt aan kind B die op dat moment 100
waard zijn. Als je bij overlijden 200 zijn, dan is 100 uit de massa
gehaald worden. Vader weet niet of hij de aandelen nog nodig heeft
voor de oude dag. Hij schenkt dan alleen blooteigendom van de
aandelen en behoudt zelf vruchtgebruik met vervreemding en
vorderingsbevoegdheid (art. 3:212 + 3:215 BW). Wat is
blooteigendom waard? Bijv. 40. Op een gegeven moment overlijdt
vader. Wat gebeurt met vruchtgebruik? Dit vervalt/gaat teniet.
Opeens zit er 200 bij kind B, terwijl maar 40 geschonken is. Gaat
deze vlieger op? Art. 4:66 BW bepaalt dat de waarde van de gift de
waarde ten tijde van de gift. Echter als ze de strekking hebben onder
voorbehoud van vruchtgebruik, wordt de waarde op moment van
overlijden gebruikt.
Stel dat je de 40 niet schenkt, maar gaat verkopen, dan is art. 4:66 BW
n.v.t., want die heeft het alleen over schenkingen. Je moet dan niet de
koopsom kwijtschelden, want dan kom je in de fictie van art. 4:66 BW.
We werken met de schijf van vijf waarmee je een cliënt kan doorlichten.
Het zijn aandachtspunten. Kijk naar:
1. Huwelijksvermogensrecht (incl. huwelijkse voorwaarden
relatievermogensrecht);
2. Schenking;
3. Testament;
4. Levensverzekering (incl. sociale zekerheid en pensioen); en
5. Internationaal.
Waarom staat het testament op 3 en huwelijksvermogensrecht op 1? Hoe
wordt de onderlinge volgorde bepaald? Relatievermogensrecht bepaalt
omvang en samenstelling van de nalatenschap.
Het is apart om te zien dat schenking en testament de belastbare feiten
uit art. 1 SW zijn. Verkrijging krachtens huwelijksvermogensrecht en
,levensverzekering zijn dit niet, dus loop je langs SW. Echter zijn er ficties
die dit willen ondervangen, maar niet alle ficties zijn waterdicht. Goed
kijken of er een route zonder belasting is.
- Stel je adviseert de ontvanger van het geld. Kan dat een reden zijn
om voor een bepaalde route te gaan? De partner is niet blij met het
testament, want een legaat is te herroepelijk. Wat betreft zekerheid
moet je niet met erfrecht gaan. Huwelijksvermogensrecht en
schenking zijn overeenkomsten en dat geeft binding. Als je iemand
aanwijst als begunstigde voor een levensverzekering dan kan je daar
zo vanaf, tenzij onherroepelijk (art. 7:966 + 7:967 BW). Het kan zijn
dat de geen premie betaald wil worden.
Week 2 – 4
Voor estate planning is niet echt een definitie te geven. Een kenmerk is
dat zowel de civiele als de fiscale gevolgen worden geïnventariseerd bij de
overgang van vermogen. Je moet aan alles denken: generalisme =
specialisme (T-shape model). Het T-shape model heeft een staander (|) en
een ligger (–). Alle vakken van notarieel recht heb je op de ligger: erfrecht,
huwelijksvermogensrecht, IB, SW, etc. Vervolgens komen we erachter dat
je onder al deze vakken dingen hebt die je niet moet vergeten en zo ga je
de diepte in (staander). De estate planner is sterk in alle bij elkaar voegen,
waar anderen vaak een specialisme hebben.
HR 10 oktober 2023: man getrouwd en had kinderen, nu overlijdt hij. De
man had een testament. Een aantal jaren voordat hij was getrouwd had hij
een testament gemaakt en een broer tot enig erfgenaam benoemd. Het
testament is duidelijk en de broer is enig erfgenaam. De HR zegt dat ze
niet alleen letten op de tekst, maar ook op de context. Uitleg betekent dat
je niet alleen naar de woorden kijkt, die vaak duidelijk zijn als je de context
kent. Toen de man het testament opstelde waren de echtgenoot en
kinderen nog niet in beeld. HR: kijken naar de omstandigheden en dat kan
betekenen dat bij gewijzigde omstandigheden het testament niet meer
valide is.
- Vraag 1: kunnen wij een verklaring van erfrecht afgeven? Kijk bij
nalatenschappen altijd wanneer het testament is opgesteld. Stel je
bij oude testamenten altijd de vraag of het testament nog geldig is.
De notaris kan in dit geval doorverwijzen naar een rechterlijke
procedure, want de notaris is zelf geen rechter.
Als iemand bij je komt voor testamenten, stel aan hen dan ook de vraag
hoe het huwelijksvermogensrechtelijk zit, bijv. samenwoners of
echtgenoten. Als je voldoet aan het partner begrip voor de SW dan heb je
een hoge vrijstelling. Ook al gaat de vraag over een testament, moet je
ongevraagd meer doen dan alleen de opdracht. Wanneer houdt de
zorgplicht op? Mag je iets aan een fiscalist overlaten als je zelf weinig
kennis hebt en weet dat mensen een fiscalist hebben? Dit mag. Er zit een
grens aan de adviesrol van de notaris, want je kan niet alles weten.
HR 16 februari 2024: de ongelijke breukdelengemeenschap. We spreken af
dat je huwelijkse voorwaarden aangaat en de vrouw voor 90% gerechtigd
,is en de man voor 10%. Je moet over de boeg van art. 1:121 BW en
wegblijven uit art. 1:100 BW. Er zit wel een grens van fraus legis aan als je
gaat werken met ongelijke breukdelen. Als het zo goed als zeker is dat
degene met het meeste vermogen als eerste overlijdt, dan is het fraus
legis. In het arrest bleef de man nog 1,5 e maand leven. Via deze ongelijke
breukdelengemeenschap kon je alles overhevelen zonder belasting.
Wanneer is het zo goed als zeker dat de man eerder zal overlijden? De
man ligt op het sterfbed en dag na passeren huwelijkse voorwaarden
wordt de stekker eruit getrokken. Hoe weet de inspecteur dat het zo goed
als zeker is dat de man eerst zal overlijden? Hij zou inzage moeten hebben
in het medisch dossier en dat is wel veel voor de inspecteur.
Stel je voor je bent alleenstaand (geen echtgenoot/kinderen) en bent van
plan je nalatenschap van €10 miljoen naar je neef te laten gaan. Je gaat
naar de notaris en zegt dat je het kind van je broer als enig erfgenaam wil
benoemen. Wat ga je doen als notaris? Testament opstellen. Kijk in de
eerste schijf: uitsluitingsclausule die voorkomt dat als de neef gaat
scheiden de €10 miljoen in de gemeenschap valt. Kunnen de neef en de
man trouwen? Art. 1:41 BW: je mag met bepaalde personen niet trouwen,
maar een neef is niet opgaand of neerdalend of een broer/zus. Je kan dus
met je neef trouwen. Hier moet de notaris op wijzen. Er is geen liefde
nodig voor het aangaan van een huwelijk/partnerschap: ‘het motief
waarmee aspirant-echtgenoten het huwelijk sluiten staat aan de
burgerlijke overheid niet ter beoordeling. De mogelijkheid te huwen geldt
als een grondrecht. Art. 1:67 BW vereist dat de toekomstige echtgenoten
ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand een bepaalde
verklaring afleggen. Het sluiten van een huwelijk voor de wet vanwege de
vermogensrechtelijke, erfrechtelijke of fiscale gevolgen is niet
ontoelaatbaar, wat men daarvan uit moreel oogpunt ook moge vinden. Het
BW eist een verklaring, geen zoen. Historisch beschouwd heeft een
verstandshuwelijk ('mariage de raison') bovendien precedenten. Het
antwoord op de vraag van de ambtenaar van de burgerlijke stand kan
bestaan uit een eenvoudig: "ja" en is op zichzelf niet complex’.
- Je kan niet trouwen en de volgende dag scheiden. De tijdspanne is
dan te kort, dus geen gemeenschap van goederen waaruit ieder de
helft verkrijgt.
Als de client geen testament wil opstellen, noteer je dat in het dossier, zo
schijf je aansprakelijkheid weg. Je zegt dan dat in verband met de kosten
de cliënt geen testament wil.
Als mensen levensverzekeringen hebben, wat betekent dat als zij
testamenten opstellen? Indien de wettelijke verdeling wordt nagebootst:
elkaar benoemen tot erfgenaam en kinderen legaat van vordering op
moeder. Regelt het testament iets voor polissen? Nee, het is
contractenrecht. Uiteindelijk kan erfgenaamschap van belang zijn, maar
daar gaat het primair niet om. Als je niets afspreekt omtrent de
levensverzekering, dan is het zo dat de weduwe op nr. 1 staat. Als deze er
niet is dan komen de kinderen en daarna de erfgenamen.
, - Man en vrouwen denken dat ze alles geregeld hebben. Man overlijdt.
De levensverzekeringsmaatschappij keert €400.000 uit bij overlijden.
Waar gaat het heen? Kijken we naar testament of begunstigde voor
de verzekering? De man en vrouw zijn niet getrouwd en de vrouw
voldeed niet aan het begrip voor de levensverzekering. De uitkering
kwam dus toe aan de kinderen, terwijl het testament goed geregeld
was. De weduwe is boos en vraagt aan de notaris waarom hij het
niet aan de orde heeft gesteld. De notaris zei dat in de
gespreksaantekening staat dat hij geadviseerd hebt om naar een
assurantietussenpersoon te gaan om dit te regelen. A contrario is de
conclusie dat de notaris zich wel moet bezighouden met polissen. Je
moet de vraag stellen wat de man en vrouw willen regelen. Hier was
dat de partner verzorgd achterlaten. Kijk niet alleen naar het
testament, maar naar de gehele schijf van vijf.
Je gaat primair belangen van partijen behartigen. Op grond van HR
Novitaris moet je ook rechten van andere behartigen in sommige gevallen.
Soms moet je dienstweigeren als belangen van derden worden
geschonden. Art. 1:88 BW is een beschermende bepaling voor de
echtgenoot, dus wellicht moet je in dit geval dienstweigeren.
- Er komt iemand bij de notaris en doet een schenking van €200.000
aan zijn dochter. Vervolgens blijkt de man te zijn gehuwd met een
Russische vrouw. Die vrouw zegt van dat zij geen toestemming heeft
gegeven voor de schenking. Had de notaris dienst moeten
weigeren? Art. 1:88 BW: toestemming nodig van de andere
echtgenoot voor giften. In Rusland bestaat een vergelijkbaar artikel.
Je moet deskundig advies inwinnen. Als de man dit te duur vindt dan
zal hij zeggen dat het niet hoeft. Je mag dienstweigeren als de man
zijn vrouw niet laat bellen of niet wil betalen voor deskundige hulp.
Het is de bedoeling dat notariële akten helder zijn. De rol van alleen maar
opschrijven is veranderd naar een deskundige rol. In plaats van schrijver is
zijn functie groter geworden, omdat hij kennis van zaken heeft. Waar is de
notaris nog meer goed in? De 8 D’s:
- Disagreement (onenigheid);
- Death (overlijden);
- Divorce (scheiden);
- Disaster (rampen): de notaris is bedacht op financiele catastrofes.
- Disability (beperkingen): mensen die op leeftijd zijn en niet meer in
staat zijn om hun vermogen te behartigen. Als er geen
levenstestament is, moet je naar de kantonrechter om bewind aan
te vragen.
- Documents (documentatie): de notaris doet er goed aan/is verplicht
om goede gespreksnotities te maken en voorkom dat je een schop
onder je kont krijgt (CYA). HR 2016: als de notaris geen
gespreksaantekeningen maakt en er staat discussie tussen client en
notaris, dan moet de notaris bewijzen dat de notaris onvoldoende
heeft gedaan (wie stelt bewijst). De notaris levert tegenbewijs aan
dat als het gaat om notariële voorlichting dat hij het aan de orde
heeft gesteld (in een begeleidende brief).
Week 1
Estate planning is een generalistisch specialisme (breed gebied) gericht op
het overhevelen van vermogen van de ene generatie op de andere
generatie (rondom overlijden). Ook betreft het beheer van het vermogen
rondom het overlijden. Stel jezelf altijd eerst de vraag waar vermogen
heen moet en onder welke voorwaarden. Daarna stel je jezelf de vraag hoe
dit fiscaal zo gunstig mogelijk kan.
Heeft het doen van schenkingen kan de legitieme te beperken, want
daarmee hou je de waardestijging uit de legitimaire massa. Art. 4:66 BW:
schenkingen worden gewaardeerd ten tijde van de gift.
- Voorbeeld: als je aandelen Philips waarde 100 hebt en verwacht dat
deze stijgen, dan wordt bij de massa 100 geteld en niet 200 die ze
zijn op moment van overlijden.
Niet alle schenkingen worden bij de massa geteld, want we hebben een
regel dat we niet langer dan vijf jaar teruggaan.
Voor erfrecht is de regel dat de waarde ten tijde van de gift wordt gebruikt.
- Als je aandelen Philips schenkt aan kind B die op dat moment 100
waard zijn. Als je bij overlijden 200 zijn, dan is 100 uit de massa
gehaald worden. Vader weet niet of hij de aandelen nog nodig heeft
voor de oude dag. Hij schenkt dan alleen blooteigendom van de
aandelen en behoudt zelf vruchtgebruik met vervreemding en
vorderingsbevoegdheid (art. 3:212 + 3:215 BW). Wat is
blooteigendom waard? Bijv. 40. Op een gegeven moment overlijdt
vader. Wat gebeurt met vruchtgebruik? Dit vervalt/gaat teniet.
Opeens zit er 200 bij kind B, terwijl maar 40 geschonken is. Gaat
deze vlieger op? Art. 4:66 BW bepaalt dat de waarde van de gift de
waarde ten tijde van de gift. Echter als ze de strekking hebben onder
voorbehoud van vruchtgebruik, wordt de waarde op moment van
overlijden gebruikt.
Stel dat je de 40 niet schenkt, maar gaat verkopen, dan is art. 4:66 BW
n.v.t., want die heeft het alleen over schenkingen. Je moet dan niet de
koopsom kwijtschelden, want dan kom je in de fictie van art. 4:66 BW.
We werken met de schijf van vijf waarmee je een cliënt kan doorlichten.
Het zijn aandachtspunten. Kijk naar:
1. Huwelijksvermogensrecht (incl. huwelijkse voorwaarden
relatievermogensrecht);
2. Schenking;
3. Testament;
4. Levensverzekering (incl. sociale zekerheid en pensioen); en
5. Internationaal.
Waarom staat het testament op 3 en huwelijksvermogensrecht op 1? Hoe
wordt de onderlinge volgorde bepaald? Relatievermogensrecht bepaalt
omvang en samenstelling van de nalatenschap.
Het is apart om te zien dat schenking en testament de belastbare feiten
uit art. 1 SW zijn. Verkrijging krachtens huwelijksvermogensrecht en
,levensverzekering zijn dit niet, dus loop je langs SW. Echter zijn er ficties
die dit willen ondervangen, maar niet alle ficties zijn waterdicht. Goed
kijken of er een route zonder belasting is.
- Stel je adviseert de ontvanger van het geld. Kan dat een reden zijn
om voor een bepaalde route te gaan? De partner is niet blij met het
testament, want een legaat is te herroepelijk. Wat betreft zekerheid
moet je niet met erfrecht gaan. Huwelijksvermogensrecht en
schenking zijn overeenkomsten en dat geeft binding. Als je iemand
aanwijst als begunstigde voor een levensverzekering dan kan je daar
zo vanaf, tenzij onherroepelijk (art. 7:966 + 7:967 BW). Het kan zijn
dat de geen premie betaald wil worden.
Week 2 – 4
Voor estate planning is niet echt een definitie te geven. Een kenmerk is
dat zowel de civiele als de fiscale gevolgen worden geïnventariseerd bij de
overgang van vermogen. Je moet aan alles denken: generalisme =
specialisme (T-shape model). Het T-shape model heeft een staander (|) en
een ligger (–). Alle vakken van notarieel recht heb je op de ligger: erfrecht,
huwelijksvermogensrecht, IB, SW, etc. Vervolgens komen we erachter dat
je onder al deze vakken dingen hebt die je niet moet vergeten en zo ga je
de diepte in (staander). De estate planner is sterk in alle bij elkaar voegen,
waar anderen vaak een specialisme hebben.
HR 10 oktober 2023: man getrouwd en had kinderen, nu overlijdt hij. De
man had een testament. Een aantal jaren voordat hij was getrouwd had hij
een testament gemaakt en een broer tot enig erfgenaam benoemd. Het
testament is duidelijk en de broer is enig erfgenaam. De HR zegt dat ze
niet alleen letten op de tekst, maar ook op de context. Uitleg betekent dat
je niet alleen naar de woorden kijkt, die vaak duidelijk zijn als je de context
kent. Toen de man het testament opstelde waren de echtgenoot en
kinderen nog niet in beeld. HR: kijken naar de omstandigheden en dat kan
betekenen dat bij gewijzigde omstandigheden het testament niet meer
valide is.
- Vraag 1: kunnen wij een verklaring van erfrecht afgeven? Kijk bij
nalatenschappen altijd wanneer het testament is opgesteld. Stel je
bij oude testamenten altijd de vraag of het testament nog geldig is.
De notaris kan in dit geval doorverwijzen naar een rechterlijke
procedure, want de notaris is zelf geen rechter.
Als iemand bij je komt voor testamenten, stel aan hen dan ook de vraag
hoe het huwelijksvermogensrechtelijk zit, bijv. samenwoners of
echtgenoten. Als je voldoet aan het partner begrip voor de SW dan heb je
een hoge vrijstelling. Ook al gaat de vraag over een testament, moet je
ongevraagd meer doen dan alleen de opdracht. Wanneer houdt de
zorgplicht op? Mag je iets aan een fiscalist overlaten als je zelf weinig
kennis hebt en weet dat mensen een fiscalist hebben? Dit mag. Er zit een
grens aan de adviesrol van de notaris, want je kan niet alles weten.
HR 16 februari 2024: de ongelijke breukdelengemeenschap. We spreken af
dat je huwelijkse voorwaarden aangaat en de vrouw voor 90% gerechtigd
,is en de man voor 10%. Je moet over de boeg van art. 1:121 BW en
wegblijven uit art. 1:100 BW. Er zit wel een grens van fraus legis aan als je
gaat werken met ongelijke breukdelen. Als het zo goed als zeker is dat
degene met het meeste vermogen als eerste overlijdt, dan is het fraus
legis. In het arrest bleef de man nog 1,5 e maand leven. Via deze ongelijke
breukdelengemeenschap kon je alles overhevelen zonder belasting.
Wanneer is het zo goed als zeker dat de man eerder zal overlijden? De
man ligt op het sterfbed en dag na passeren huwelijkse voorwaarden
wordt de stekker eruit getrokken. Hoe weet de inspecteur dat het zo goed
als zeker is dat de man eerst zal overlijden? Hij zou inzage moeten hebben
in het medisch dossier en dat is wel veel voor de inspecteur.
Stel je voor je bent alleenstaand (geen echtgenoot/kinderen) en bent van
plan je nalatenschap van €10 miljoen naar je neef te laten gaan. Je gaat
naar de notaris en zegt dat je het kind van je broer als enig erfgenaam wil
benoemen. Wat ga je doen als notaris? Testament opstellen. Kijk in de
eerste schijf: uitsluitingsclausule die voorkomt dat als de neef gaat
scheiden de €10 miljoen in de gemeenschap valt. Kunnen de neef en de
man trouwen? Art. 1:41 BW: je mag met bepaalde personen niet trouwen,
maar een neef is niet opgaand of neerdalend of een broer/zus. Je kan dus
met je neef trouwen. Hier moet de notaris op wijzen. Er is geen liefde
nodig voor het aangaan van een huwelijk/partnerschap: ‘het motief
waarmee aspirant-echtgenoten het huwelijk sluiten staat aan de
burgerlijke overheid niet ter beoordeling. De mogelijkheid te huwen geldt
als een grondrecht. Art. 1:67 BW vereist dat de toekomstige echtgenoten
ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand een bepaalde
verklaring afleggen. Het sluiten van een huwelijk voor de wet vanwege de
vermogensrechtelijke, erfrechtelijke of fiscale gevolgen is niet
ontoelaatbaar, wat men daarvan uit moreel oogpunt ook moge vinden. Het
BW eist een verklaring, geen zoen. Historisch beschouwd heeft een
verstandshuwelijk ('mariage de raison') bovendien precedenten. Het
antwoord op de vraag van de ambtenaar van de burgerlijke stand kan
bestaan uit een eenvoudig: "ja" en is op zichzelf niet complex’.
- Je kan niet trouwen en de volgende dag scheiden. De tijdspanne is
dan te kort, dus geen gemeenschap van goederen waaruit ieder de
helft verkrijgt.
Als de client geen testament wil opstellen, noteer je dat in het dossier, zo
schijf je aansprakelijkheid weg. Je zegt dan dat in verband met de kosten
de cliënt geen testament wil.
Als mensen levensverzekeringen hebben, wat betekent dat als zij
testamenten opstellen? Indien de wettelijke verdeling wordt nagebootst:
elkaar benoemen tot erfgenaam en kinderen legaat van vordering op
moeder. Regelt het testament iets voor polissen? Nee, het is
contractenrecht. Uiteindelijk kan erfgenaamschap van belang zijn, maar
daar gaat het primair niet om. Als je niets afspreekt omtrent de
levensverzekering, dan is het zo dat de weduwe op nr. 1 staat. Als deze er
niet is dan komen de kinderen en daarna de erfgenamen.
, - Man en vrouwen denken dat ze alles geregeld hebben. Man overlijdt.
De levensverzekeringsmaatschappij keert €400.000 uit bij overlijden.
Waar gaat het heen? Kijken we naar testament of begunstigde voor
de verzekering? De man en vrouw zijn niet getrouwd en de vrouw
voldeed niet aan het begrip voor de levensverzekering. De uitkering
kwam dus toe aan de kinderen, terwijl het testament goed geregeld
was. De weduwe is boos en vraagt aan de notaris waarom hij het
niet aan de orde heeft gesteld. De notaris zei dat in de
gespreksaantekening staat dat hij geadviseerd hebt om naar een
assurantietussenpersoon te gaan om dit te regelen. A contrario is de
conclusie dat de notaris zich wel moet bezighouden met polissen. Je
moet de vraag stellen wat de man en vrouw willen regelen. Hier was
dat de partner verzorgd achterlaten. Kijk niet alleen naar het
testament, maar naar de gehele schijf van vijf.
Je gaat primair belangen van partijen behartigen. Op grond van HR
Novitaris moet je ook rechten van andere behartigen in sommige gevallen.
Soms moet je dienstweigeren als belangen van derden worden
geschonden. Art. 1:88 BW is een beschermende bepaling voor de
echtgenoot, dus wellicht moet je in dit geval dienstweigeren.
- Er komt iemand bij de notaris en doet een schenking van €200.000
aan zijn dochter. Vervolgens blijkt de man te zijn gehuwd met een
Russische vrouw. Die vrouw zegt van dat zij geen toestemming heeft
gegeven voor de schenking. Had de notaris dienst moeten
weigeren? Art. 1:88 BW: toestemming nodig van de andere
echtgenoot voor giften. In Rusland bestaat een vergelijkbaar artikel.
Je moet deskundig advies inwinnen. Als de man dit te duur vindt dan
zal hij zeggen dat het niet hoeft. Je mag dienstweigeren als de man
zijn vrouw niet laat bellen of niet wil betalen voor deskundige hulp.
Het is de bedoeling dat notariële akten helder zijn. De rol van alleen maar
opschrijven is veranderd naar een deskundige rol. In plaats van schrijver is
zijn functie groter geworden, omdat hij kennis van zaken heeft. Waar is de
notaris nog meer goed in? De 8 D’s:
- Disagreement (onenigheid);
- Death (overlijden);
- Divorce (scheiden);
- Disaster (rampen): de notaris is bedacht op financiele catastrofes.
- Disability (beperkingen): mensen die op leeftijd zijn en niet meer in
staat zijn om hun vermogen te behartigen. Als er geen
levenstestament is, moet je naar de kantonrechter om bewind aan
te vragen.
- Documents (documentatie): de notaris doet er goed aan/is verplicht
om goede gespreksnotities te maken en voorkom dat je een schop
onder je kont krijgt (CYA). HR 2016: als de notaris geen
gespreksaantekeningen maakt en er staat discussie tussen client en
notaris, dan moet de notaris bewijzen dat de notaris onvoldoende
heeft gedaan (wie stelt bewijst). De notaris levert tegenbewijs aan
dat als het gaat om notariële voorlichting dat hij het aan de orde
heeft gesteld (in een begeleidende brief).
