INLEIDING TOT HET RECHT
1. Objectief vs subjectief recht
a. Het verschil
HET RECHT MIJN RECHT
- objectief recht - subjectief recht
- Geheel van algemene - De individualisering vd rechtsregel.
gedragsregels opgelegd door een De aanspraak die een persoon ten
daartoe bevoegde overheid, die de aanzien van andere personen ah
ordening vh maatschappelijk leven objectief recht ontleent.
beogen.
-Naleving is afdwingbaar (iedereen - Naleving niet afdwingbaar
moet het naleven)
-Type rechtbank: -Type rechtbank:
administratieve rechtscolleges gewone hoven en rechtbanken
-> objectief contentieux ->subjectief contentieux
BV: gemeente stelt BV: aannemer komt niet opdagen,
parkeerreglement op dat in dus vraag je aan de rechter om HET
strijd is met de wet, dus ga je nr de recht toe te passen op jouw recht (je
rechtbank om dat reglement aan te hebt een probleem met jouw recht).
passen (ook al ben je niet
betrokken).
- Jij vs de overheid - Jij vs de overheid OF jij vs andere
burgers
- Bevoegdheden van de overheid:
-Gebonden bevoegdheid -Discretionaire bevoegdheid
(overheid): (overheid):
het recht zegt wat de Het recht geeft de overheid
overheid moet doen. nog beleidsvrijheid wnr aan
(ALS iemand recht heeft op alle voorwaarden is voldaan.
iets, DAN moet de overheid BV: de overheid moet
dat geven). bepaalde procedures volgen
BV: parkeerkaart bij het uitkeren van
Rechter kijkt of u wel of bouwvergunningen, maar
geen recht hebt op wat u heeft nog het recht om
aanklaagt. (A of B voor de daarbinnen bepaalde keuzes
rechter) te maken. (geen vergunning
geven aan witte blok in
GEVOLG: subjectief recht landelijke wijk).
Rechter kijkt of de overheid
binnen haar beleidsmarge
goed gehandeld heeft: heeft
die een redelijke beslissing
genomen?
Rechter kan marginaal
toetsen: kijkt of de overheid
redelijk en zorgvuldig
gehandeld heeft, maar kan
, beslissing vd overheid niet
zomaar omkeren.
GEVOLG: geen subjectief recht (u
hebt geen recht om dat huis op die
plaats te bouwen, de overheid heeft
een bepaalde beslissing genomen.
b. Objectief recht
KENMERK 1: ALGEMEEN
- Recht = algemeen & onpersoonlijk
Geldt voor algemene categorie, niet voor 1 persoon .
Wet is algemeen maar soms zitten er individuele drijfveren achter (bv
verjaring zaken zoals Bende van Nijvel).
- Geen individueel besluit (bv benoeming ambtenaar).
KENMERK 2: GEDRAG
- Recht beoordeelt (uitwendig) gedrag
Ons recht is niet geïnteresseerd in wat u denkt, zolang dat zich niet uit
in uitwendig gedrag.
U mag denken wat men wilt.
- Beoordeelt gedrag van rechtssubjecten
> Mensen (enkel mensen hebben rechten)
> Door mensen gecreëerde juridische entiteiten (= rechtspersonen)
Bv: vzw hebben eigen vermogen, kunnen eigen
rechtshandelingen stellen…
- Beoordeelt niet van rechtsobjecten (goederen, dieren…)
W > geen juridische verantwoordelijkheid
B> geen procespartij
S Bv: jouw robot valt iem aan, dan zal slachtoffer niet de robot maar
jou voor de hhs rechter halen.
- Dieren hebben wel rechten, maar alleen omdat wij dat als mens zo beslist
hebben.
KENMERK 3: OPGELEGD
- Recht legt u dingen op (gebod), verbiedt u dingen te doen (verbod)…
- Gebod = je MOET hulp verlenen aan iemand die het duidelijk nodig heeft.
- Verbod = je MAG NIET roken op strand.
- Inspanningsverbintenis: ik beloof mijn best te doen zonder zeker te weten
of het tot resultaat leidt.
Meestal beoordelen door te vergelijken met een voorzichtige, normale
andere persoon in dezelfde omstandigheid (hypothetisch) = culpa levis
in abstracto
, Soms beoordelen door je af te vragen hoe je met je eigen goed zou
omgaan = culpa levis in concreto
Bv: kosteloze bewaargeving: u geeft uw gsm aan een vriend en op het
einde van de avond is de tas van uw vriend weg. Dan kun je kijken
naar hoe die vriend met zijn eigen spullen zou omgaan. Zo slecht als hij
voor zijn eigen spullen zorgt, zo slecht moet hij voor die van u zorgen.
- Het recht verbindt u tot het resultaat
- Resultaatsverbintenis: als bakker niet op tijd levert, heeft hij zijn
resultaatsverbintenis geschonden.
Hier onderuit komen door overmacht te bewijzen (bv:
elektriciteitspanne, niet: geen zin)
Overmacht = situatie buiten je eigen wil
Beoordelen obv resultaat (is het resultaat er of niet), tenzij overmacht
(je kan er niet aan doen)
- In principe is het een inspanningsverbintenis, tenzij het een
resultaatsverbintenis is:
Resultaats: 1) er is een duidelijk gebod/verbod
2) gebrek aan aleatoir karakter = geen onzekerheden
aanwezig = gebrek aan f onzekerheid
3) overeenkomst tss partijen
KENMERK 4: ORDENEND
- Een kenmerk van recht is om de samenleving te ordenen.
KENMERK 5: AFDWINGBAAR
- Recht heeft als doel recht te trekken wat krom is
1. Als recht gebruikt wordt om dingen af te dwingen, streven we nr
rechtsherstel
BV: Als boom vd buren niet goed onderhouden wordt en op mijn huis valt,
krijg ik het recht om die buur aan te klagen om mijn schade (huis) te
herstellen. Dat is de eerste prioriteit (=rechtsherstel)
Bij onrechtmatige daad
Bij overeenkomst
In relatie met de overheid
2. Naast rechtsherstel is er soms ook nog schadeherstel
BV: mijn huis is een maand onbewoonbaar, dus ik moet op hotel.
Hotelkosten = schadeherstel
3. Sancties/straffen: bijkomend leed toevoegend element
Vooral in strafrecht
Straf 1: vrijheidsberoving, maar niet elke vrijheidsberoving is een
straf
BV: gedwongen opname geesteszieken (geen straf)
Straf 2: vermogensrechtelijke straffen
,- Straffen zijn publiek, niet privaat
BV: Als je je geld niet terugkrijgt van je buur, mag je die niet opsluiten in
de kelder
c. Subjectief recht
- Rechtsfeit + het recht = mijn recht
Iets dat juridisch relevant is
2. Het recht opdelen
a. Nationaal – Internationaal – Supranationaal
- Het recht is in principe nationaal recht: recht in België gemaakt in
Belgische parlementen verder uitgevoerd door Belgische regeringen.
Uitgangspunt
- Internationaal en Supranationaal recht als uitzonderingen: België is
soeverein om te beslissen over eigen wetten.
- Internationaal recht: een groep landen die samen een verdrag maken (bv
EU) en dat verdrag toepassen in hun land.
- Supranationaal recht: landen gaan naast de verdragen ook instellingen
maken die bevoegdheden hebben in ons grondgebied (over ons mogen
oordelen) & die bindend zijn.
b. Publiek – Privaat
- Privaatrecht = de rechtsverhouding tss 2 individuen (over geschillen)
BV: relatie ik – bakker/ ouders – kinderen
- Publiekrecht = de organisatie vd Staat & de verhouding burger – Staat
Kijken nr publieke belangen (veilige Staat voor burgers)
- Onderscheid publiek – privaatrecht is aan het vervagen
, Als je belastingen niet betaalt, MOET de overheid
achter je aan gaan
- Rechtstakken
Codex
1. Objectief vs subjectief recht
a. Het verschil
HET RECHT MIJN RECHT
- objectief recht - subjectief recht
- Geheel van algemene - De individualisering vd rechtsregel.
gedragsregels opgelegd door een De aanspraak die een persoon ten
daartoe bevoegde overheid, die de aanzien van andere personen ah
ordening vh maatschappelijk leven objectief recht ontleent.
beogen.
-Naleving is afdwingbaar (iedereen - Naleving niet afdwingbaar
moet het naleven)
-Type rechtbank: -Type rechtbank:
administratieve rechtscolleges gewone hoven en rechtbanken
-> objectief contentieux ->subjectief contentieux
BV: gemeente stelt BV: aannemer komt niet opdagen,
parkeerreglement op dat in dus vraag je aan de rechter om HET
strijd is met de wet, dus ga je nr de recht toe te passen op jouw recht (je
rechtbank om dat reglement aan te hebt een probleem met jouw recht).
passen (ook al ben je niet
betrokken).
- Jij vs de overheid - Jij vs de overheid OF jij vs andere
burgers
- Bevoegdheden van de overheid:
-Gebonden bevoegdheid -Discretionaire bevoegdheid
(overheid): (overheid):
het recht zegt wat de Het recht geeft de overheid
overheid moet doen. nog beleidsvrijheid wnr aan
(ALS iemand recht heeft op alle voorwaarden is voldaan.
iets, DAN moet de overheid BV: de overheid moet
dat geven). bepaalde procedures volgen
BV: parkeerkaart bij het uitkeren van
Rechter kijkt of u wel of bouwvergunningen, maar
geen recht hebt op wat u heeft nog het recht om
aanklaagt. (A of B voor de daarbinnen bepaalde keuzes
rechter) te maken. (geen vergunning
geven aan witte blok in
GEVOLG: subjectief recht landelijke wijk).
Rechter kijkt of de overheid
binnen haar beleidsmarge
goed gehandeld heeft: heeft
die een redelijke beslissing
genomen?
Rechter kan marginaal
toetsen: kijkt of de overheid
redelijk en zorgvuldig
gehandeld heeft, maar kan
, beslissing vd overheid niet
zomaar omkeren.
GEVOLG: geen subjectief recht (u
hebt geen recht om dat huis op die
plaats te bouwen, de overheid heeft
een bepaalde beslissing genomen.
b. Objectief recht
KENMERK 1: ALGEMEEN
- Recht = algemeen & onpersoonlijk
Geldt voor algemene categorie, niet voor 1 persoon .
Wet is algemeen maar soms zitten er individuele drijfveren achter (bv
verjaring zaken zoals Bende van Nijvel).
- Geen individueel besluit (bv benoeming ambtenaar).
KENMERK 2: GEDRAG
- Recht beoordeelt (uitwendig) gedrag
Ons recht is niet geïnteresseerd in wat u denkt, zolang dat zich niet uit
in uitwendig gedrag.
U mag denken wat men wilt.
- Beoordeelt gedrag van rechtssubjecten
> Mensen (enkel mensen hebben rechten)
> Door mensen gecreëerde juridische entiteiten (= rechtspersonen)
Bv: vzw hebben eigen vermogen, kunnen eigen
rechtshandelingen stellen…
- Beoordeelt niet van rechtsobjecten (goederen, dieren…)
W > geen juridische verantwoordelijkheid
B> geen procespartij
S Bv: jouw robot valt iem aan, dan zal slachtoffer niet de robot maar
jou voor de hhs rechter halen.
- Dieren hebben wel rechten, maar alleen omdat wij dat als mens zo beslist
hebben.
KENMERK 3: OPGELEGD
- Recht legt u dingen op (gebod), verbiedt u dingen te doen (verbod)…
- Gebod = je MOET hulp verlenen aan iemand die het duidelijk nodig heeft.
- Verbod = je MAG NIET roken op strand.
- Inspanningsverbintenis: ik beloof mijn best te doen zonder zeker te weten
of het tot resultaat leidt.
Meestal beoordelen door te vergelijken met een voorzichtige, normale
andere persoon in dezelfde omstandigheid (hypothetisch) = culpa levis
in abstracto
, Soms beoordelen door je af te vragen hoe je met je eigen goed zou
omgaan = culpa levis in concreto
Bv: kosteloze bewaargeving: u geeft uw gsm aan een vriend en op het
einde van de avond is de tas van uw vriend weg. Dan kun je kijken
naar hoe die vriend met zijn eigen spullen zou omgaan. Zo slecht als hij
voor zijn eigen spullen zorgt, zo slecht moet hij voor die van u zorgen.
- Het recht verbindt u tot het resultaat
- Resultaatsverbintenis: als bakker niet op tijd levert, heeft hij zijn
resultaatsverbintenis geschonden.
Hier onderuit komen door overmacht te bewijzen (bv:
elektriciteitspanne, niet: geen zin)
Overmacht = situatie buiten je eigen wil
Beoordelen obv resultaat (is het resultaat er of niet), tenzij overmacht
(je kan er niet aan doen)
- In principe is het een inspanningsverbintenis, tenzij het een
resultaatsverbintenis is:
Resultaats: 1) er is een duidelijk gebod/verbod
2) gebrek aan aleatoir karakter = geen onzekerheden
aanwezig = gebrek aan f onzekerheid
3) overeenkomst tss partijen
KENMERK 4: ORDENEND
- Een kenmerk van recht is om de samenleving te ordenen.
KENMERK 5: AFDWINGBAAR
- Recht heeft als doel recht te trekken wat krom is
1. Als recht gebruikt wordt om dingen af te dwingen, streven we nr
rechtsherstel
BV: Als boom vd buren niet goed onderhouden wordt en op mijn huis valt,
krijg ik het recht om die buur aan te klagen om mijn schade (huis) te
herstellen. Dat is de eerste prioriteit (=rechtsherstel)
Bij onrechtmatige daad
Bij overeenkomst
In relatie met de overheid
2. Naast rechtsherstel is er soms ook nog schadeherstel
BV: mijn huis is een maand onbewoonbaar, dus ik moet op hotel.
Hotelkosten = schadeherstel
3. Sancties/straffen: bijkomend leed toevoegend element
Vooral in strafrecht
Straf 1: vrijheidsberoving, maar niet elke vrijheidsberoving is een
straf
BV: gedwongen opname geesteszieken (geen straf)
Straf 2: vermogensrechtelijke straffen
,- Straffen zijn publiek, niet privaat
BV: Als je je geld niet terugkrijgt van je buur, mag je die niet opsluiten in
de kelder
c. Subjectief recht
- Rechtsfeit + het recht = mijn recht
Iets dat juridisch relevant is
2. Het recht opdelen
a. Nationaal – Internationaal – Supranationaal
- Het recht is in principe nationaal recht: recht in België gemaakt in
Belgische parlementen verder uitgevoerd door Belgische regeringen.
Uitgangspunt
- Internationaal en Supranationaal recht als uitzonderingen: België is
soeverein om te beslissen over eigen wetten.
- Internationaal recht: een groep landen die samen een verdrag maken (bv
EU) en dat verdrag toepassen in hun land.
- Supranationaal recht: landen gaan naast de verdragen ook instellingen
maken die bevoegdheden hebben in ons grondgebied (over ons mogen
oordelen) & die bindend zijn.
b. Publiek – Privaat
- Privaatrecht = de rechtsverhouding tss 2 individuen (over geschillen)
BV: relatie ik – bakker/ ouders – kinderen
- Publiekrecht = de organisatie vd Staat & de verhouding burger – Staat
Kijken nr publieke belangen (veilige Staat voor burgers)
- Onderscheid publiek – privaatrecht is aan het vervagen
, Als je belastingen niet betaalt, MOET de overheid
achter je aan gaan
- Rechtstakken
Codex
