Hoofdstuk 1
1.1
Doordat de samenleving zich de afgelopen jaren erg heeft ontwikkeld, door bijvoorbeeld
complexere relaties zijn er heel veel nieuwe rechtsregels bijgekomen. Onder wetgeving verstaan
wij de door de overheid vastgestelde en vervolgens in wetgeving vastgelegde geschreven
rechtsregels. Het is de taak van de rechter om de wet te interpreteren en te anticiperen op
komende rechtsontwikkelingen. Het verschuiven van normen en waarden leidt tot het aanpassen
van het recht. De wet moet wel de privacy van de burgers garanderen.
De rechtsregels die de verhouding betreffen tussen overheidsorganen onderling, of regels bevatten
ten aanzien van de overheid en burgers, heet het publiekrecht. Bij het publiekrecht hoort het
staatsrecht, zoals de Grondwet met de grondrechten en het kiesrecht. Door de sociale
verzorgingsstaat heeft de overheid meer bestuursterreinen, namelijk op het gebied van onderwijs,
ruimtelijke ordening. Dit heet ook wel bestuurs- of administratief recht. Strafrecht zijn
geboden en verboden.
De rechtsregels tussen de burgers onderling, heten het privaatrecht. Er wordt hier nog
onderscheid gemaakt tussen burgerlijk recht en
handelsrecht. Het handelsrecht bevat regels over
verzekeringen en wissel- en chequerecht. Het burgerlijk recht
is nog verder onder te verdelen. Namelijk in het personen-
en familierecht, over ouderlijk gezag, huwelijk en scheiding.
En het vermogensrecht, daar draait alles om wat op geld
waardeerbaar is, het vermogen van de mens, zoals
goederenrecht. Bij koop-, huur- of arbeidsovereenkomsten
noemen we het verbintenissen.
Regels van publiekrecht zijn meestal van dwingend aard, er mag niet van worden afgeweken. Er is
ook nog aanvullend of regelend recht. Bij overeenkomst recht mogen partijen tot zekere hoogte
eigen regels maken. In het verbintenissenrecht komt veel aanvullend recht voor, maar bij
arbeidsovereenkomst recht niet. Dat is om de werknemer te beschermen.
Rechtsregels zijn dwingend als er niet of niet ten nadele van de werknemer van mag worden
afgeweken. Als partijen afspraken maken die van de regels afwijken, zijn deze afspraken nietig.
Elke afspraak waarbij de proeftijd langer dan twee maanden is, is nietig.
Driekwart dwingend recht betekent dat afwijking van de wettelijke regeling alleen is toegestaan
bij cao. Werknemersorganisaties en werkgeversorganisaties kunnen een andere regeling afspreken.
Die gaat vaak ten nadele van de werknemer. Als partijen buiten de wet en de cao afwijkende
afspraken maken, dan zijn deze afspraken nietig.
Semidwingend recht houdt in dat binnen het arbeidsovereenkomstenrecht partijen zich in
principe aan de wet moeten houden en hier alleen van mogen afwijken als ze dat schriftelijk doen.
(welke het is valt uit de wetstekst af te lezen, wanneer dat niet duidelijk er staat, dan is er een
afwijkende afspraak toegestaan).
Vijf achtste dwingend recht houdt in dat er afgeweken kan worden van de wet bij cao of, als die
er niet is door middel van een (schriftelijke) overeenkomst met de OR of PVT.
De inhoud van het recht, wat wel en niet mag, noemen we materieel recht. Dit kan natuurlijk
overtreden worden en daarom zijn er formele rechtsregels om dit te handhaven. De kantonrechter
beslecht arbeidsrechtelijke conflicten, de procesrechtelijke regels noemen we formeel recht.
De belangrijkste vindplaatsen van ons recht noemen we de rechtsbronnen; de wet, jurisprudentie
en verdragen.
De wet is een formele zin als het wetsvoorschrift is gemaakt door de regering, samen met de
Eerste en Tweede Kamer. Om te zien of we met een formele wet te maken hebben, hoeven we
alleen maar te kijken naar de wijze van totstandkoming. Er staat ook altijd het woordje ‘wet’ bij. Elk
rechtsvoorschrift met een algemene strekking wordt een wet in materiële zin genoemd. Alle
wetten in formele zin zijn meestal ook wetten in materiële zin. Een vrij ‘lege’ wet, waarvan de
uitvoeringsvoorschriften in een later stadium worden gemaakt, heet een raamwet. Het is
belangrijke dat er een juiste interpretatie van rechtsregels is. Circulaires en richtlijnen horen bij de
pseudowetgeving. Formeel horen ze niet tot het recht.
1.1
Doordat de samenleving zich de afgelopen jaren erg heeft ontwikkeld, door bijvoorbeeld
complexere relaties zijn er heel veel nieuwe rechtsregels bijgekomen. Onder wetgeving verstaan
wij de door de overheid vastgestelde en vervolgens in wetgeving vastgelegde geschreven
rechtsregels. Het is de taak van de rechter om de wet te interpreteren en te anticiperen op
komende rechtsontwikkelingen. Het verschuiven van normen en waarden leidt tot het aanpassen
van het recht. De wet moet wel de privacy van de burgers garanderen.
De rechtsregels die de verhouding betreffen tussen overheidsorganen onderling, of regels bevatten
ten aanzien van de overheid en burgers, heet het publiekrecht. Bij het publiekrecht hoort het
staatsrecht, zoals de Grondwet met de grondrechten en het kiesrecht. Door de sociale
verzorgingsstaat heeft de overheid meer bestuursterreinen, namelijk op het gebied van onderwijs,
ruimtelijke ordening. Dit heet ook wel bestuurs- of administratief recht. Strafrecht zijn
geboden en verboden.
De rechtsregels tussen de burgers onderling, heten het privaatrecht. Er wordt hier nog
onderscheid gemaakt tussen burgerlijk recht en
handelsrecht. Het handelsrecht bevat regels over
verzekeringen en wissel- en chequerecht. Het burgerlijk recht
is nog verder onder te verdelen. Namelijk in het personen-
en familierecht, over ouderlijk gezag, huwelijk en scheiding.
En het vermogensrecht, daar draait alles om wat op geld
waardeerbaar is, het vermogen van de mens, zoals
goederenrecht. Bij koop-, huur- of arbeidsovereenkomsten
noemen we het verbintenissen.
Regels van publiekrecht zijn meestal van dwingend aard, er mag niet van worden afgeweken. Er is
ook nog aanvullend of regelend recht. Bij overeenkomst recht mogen partijen tot zekere hoogte
eigen regels maken. In het verbintenissenrecht komt veel aanvullend recht voor, maar bij
arbeidsovereenkomst recht niet. Dat is om de werknemer te beschermen.
Rechtsregels zijn dwingend als er niet of niet ten nadele van de werknemer van mag worden
afgeweken. Als partijen afspraken maken die van de regels afwijken, zijn deze afspraken nietig.
Elke afspraak waarbij de proeftijd langer dan twee maanden is, is nietig.
Driekwart dwingend recht betekent dat afwijking van de wettelijke regeling alleen is toegestaan
bij cao. Werknemersorganisaties en werkgeversorganisaties kunnen een andere regeling afspreken.
Die gaat vaak ten nadele van de werknemer. Als partijen buiten de wet en de cao afwijkende
afspraken maken, dan zijn deze afspraken nietig.
Semidwingend recht houdt in dat binnen het arbeidsovereenkomstenrecht partijen zich in
principe aan de wet moeten houden en hier alleen van mogen afwijken als ze dat schriftelijk doen.
(welke het is valt uit de wetstekst af te lezen, wanneer dat niet duidelijk er staat, dan is er een
afwijkende afspraak toegestaan).
Vijf achtste dwingend recht houdt in dat er afgeweken kan worden van de wet bij cao of, als die
er niet is door middel van een (schriftelijke) overeenkomst met de OR of PVT.
De inhoud van het recht, wat wel en niet mag, noemen we materieel recht. Dit kan natuurlijk
overtreden worden en daarom zijn er formele rechtsregels om dit te handhaven. De kantonrechter
beslecht arbeidsrechtelijke conflicten, de procesrechtelijke regels noemen we formeel recht.
De belangrijkste vindplaatsen van ons recht noemen we de rechtsbronnen; de wet, jurisprudentie
en verdragen.
De wet is een formele zin als het wetsvoorschrift is gemaakt door de regering, samen met de
Eerste en Tweede Kamer. Om te zien of we met een formele wet te maken hebben, hoeven we
alleen maar te kijken naar de wijze van totstandkoming. Er staat ook altijd het woordje ‘wet’ bij. Elk
rechtsvoorschrift met een algemene strekking wordt een wet in materiële zin genoemd. Alle
wetten in formele zin zijn meestal ook wetten in materiële zin. Een vrij ‘lege’ wet, waarvan de
uitvoeringsvoorschriften in een later stadium worden gemaakt, heet een raamwet. Het is
belangrijke dat er een juiste interpretatie van rechtsregels is. Circulaires en richtlijnen horen bij de
pseudowetgeving. Formeel horen ze niet tot het recht.
