samenvatting farmacologie

,1. het geneesmiddel
ontdekking, herkomt en ontwikkeling
 ontdekking
o per toeval
o screening groot aantal stoffen: trial and error
o doelgerichte ontwikkeling: drugdesing
 geneesmiddel ontwikkeling voor bepaalde ziekte/probleem
o me-too geneesmiddelen: opvolgingsgeneesmiddelen: nadelen in bestaande geneesmiddelen
verbeteren
o tijdens ontwikkeling blijken bijwerkingen interessanter: bijwerkingen voor andere doeleinden
 herkomst
o natuurlijke oorsprong
 plantenrijk/dierenrijk
 menselijke oorsprong
 delfstoffen
 bacteriën/schimmels
o synthetische oorsprong
 ontwikkeling
o preklinische fase
 literatuurstudie
 chemie
 biologie/farmacologie: testen in vitro/in vivo
 in vitro: testen op cellen, cellijden
 in vivo: levende organismen, proefdieren
 toxicologie bij 1-malig/chronisch gebruik: testen in vitro/in vivo
 orgaanafwijkingen
 toxiciteit voortplanting: op persoon zelf of nakomelingen
 oncogene eigenschappen: kans op kankerontwikkeling
 productie chemische stof
 farmaceutische productontwikkeling: galenica
 van actieve stof geneesmiddelpreparaat maken
 beste bewaring bepalen
 zorgt voor meer voordelen dan risico’s in klinische fase
o 4 klinisch fasen
 fase 1: veiligheid
 kleine groep gezonde proefpersonen
 plasmaconcentratie, afbraak, bijwerkingen, interacties
 fase 2: werking en optimale dosering
 100-tal pantiënten met ziekte waarvoor geneesmiddel dient
 effectiviteit verschillende doseringen, bijwerkingen
 fase 3: vergelijken bestaande geneesmiddel en placebo
 optimale dosis aan grote groep patiënten
 werkzaamheid, veiligheid, bijwerkingen ivm controlegroep
 risico-baten analyse
 geneesmiddel effectief en veilig: registratie
 fase 4: veiligheid en bijwerkingen
 post-marketing fase
 melding bijwerkingen op website FAGG/federaal agentschap voor
geneesmiddelen en gezondheidsproducten
o gemiddele 12 jaar voor op markt
o octrooi/patent

,  octrooi: enkel producent mag geneesmiddel op de markt brengen en prijs bepalen
 placebo
o niet-actieve stof na toediening klachten patiënten doet verminderen door verwachtingen
patiënt
o placebo-effect opgewekt door hersenen: lichamelijke effecten meetbaar
o nocebo-effect: deel effect en bijwerkingen geneesmiddel komt door het placebo-effect
 homeopathie
o gelijksoortigheidsbeginsel: ziekte kan worden bestreden dmv middel dat in hoge dosering
vergelijkbare klachten zou geven maar in veel lagere dosering toedienen
o potentiëren door verdunning: hoe sterker de verdunning, hoe sterker de werking
o principe haaks op conventionele geneeskunde
o superioriteit tav placebo nog niet aangetoond
 kruidengeneesmiddelen/fytotherapie: plantengeneeskunde
o plantendelen, plantenextracten bevatten werkzame bestandsdelen
 vaak meerdere en in sterk wisselende concetraties: moeilijk doseren
o meestal poedervorm of extract
o kunnen interfereren met klassieke geneesmiddelen: gebruik steeds melden aan arts
o voorbeeld: sint-janskruid, valeriaan, engelwortel, passiflora
o aparte registratie: traditioneel kruidengeneesmiddel
 geneesmiddelenrepertorium: http://www.bcfi.be/nl/
wettelijke bepaling
 geneesmiddel
o enkelvoudige of samengestelde substantie met therapeutische of profylactische eigenschappen
met betrekking tot ziekten bij men of dier
 therapeutisch: behandelend, genezend
 profylactisch: voorkomend
o medische diagnose stellen of fysiologische functies te herstellen, verbeteren of wijzigen
 samenstelling
o werkzame stof/actieve stof/farmacon
 natuurlijke oorsprong
 synthetische oorsprong
o hulpstoffen/excipiëntia
 vulstoffen
 smaak- en kleurstoffen
 bewaarmiddelen
 smeer- en glijmiddel
 granulatiestoffen en coating
voorschrijven, verstrekken, toedienen
 arts, tandarts, dierenarts, vroedvrouw, apotheker
 voorschrift
o soorten
 klassiek voorschrift
 elektronisch voorschrift
o voorschrift plichtige geneesmiddelen/OTC-producten
o verplicht geneesmiddel in ambulante zorg elektronisch voor te schrijven: behalve enkele
uitzonderlijke gevallen
o voorgeschreven medicatie
 R/: recipe/recept
 naam specialiteit + dosis + vorm
 Dt/: da tales/geef er zoveel
 grootte van verpakking
 S/: suscipe/schrijf voor

,  dagdosering en duur kuur
 bij apotheker verkrijgen
o bewijs elektronisch voorschrift in elektronisch format tonen
o eID bezorgen
o rijksregisternummer bezorgen
o bewijs elektronisch voorschrift op papier
o papieren voorschrift
terugbetalingsmodaliteiten
 door RIVIZ afhankelijk van
o terugbetalingcategorie geneesmiddel: niet kennen
o grootte verpakking
o statuut van verzekerde
 REM geld: derde betalingsregel
o via ziekenfonds
werking van geneesmiddelen
 indeling geneesmiddel obv werking
o causale therapie: geneesmiddel gaat oorzaak ziekte aanpakken/wegnemen
 anti-biotica
o profylactische of preventieve therapie: ziekte voorkomen
 vaccinatie
o substitutietherapie: iets aanvullen dat in het lichaam ontbreekt
 insuline, lactase
o symptomatische therapie: symptomen wegnemen
 pijnstillers
o palliatieve therapie: symptomen verminderen in laatste fase van het leven
 vorm symptomatische therapie
 morfine
o diagnostische therapie: om een diagnose te bepalen
 contraststoffen
naamgeving
 farmaceutische specialiteit
o merkgeneesmiddelen: referentie geneesmiddel
o generische geneesmiddelen: witproduct
 als octrooi/patent vervalt kan andere producenten het ook produceren onder andere
naam
 gelijkenissen
 actieve stof
 sterkte
 farmaceutische vorm
 toedieningswijze
 biologische beschikbaarheid: hoeveelheid actieve stof dat in lichaam terecht
komt
 verschillen
 naam
 verpakking
 prijs: minstens 30% goedkoper
 hulpstoffen
 magistrale bereidingen: geneesmiddel door apotheker zelf gemaakt is
 VOS/voorschrift op stofnaam: apotheker kan zelf kiezen welk preparaat meegegeven wordt
 indeling geneesmiddelen
o voorschriftplichtige geneesmiddelen vs zelfzorg geneesmiddelen/OTC-producten
o geneesmiddel indelen obv toepassingsgebied: volgens de indicatie