,1. preconceptionele zorg
raadpleging en adviezen
definitie
o risico evaluatie
o huisarts, gynaecoloog, vroedvrouw
o voor de zwangerschap
o doel: zwangerschapskansen optimaliseren
o delen informatie en adviezen
de anamnese
o leeftijd
één van de belangrijkste factoren
meest vruchtbaar tussen 20-30 jaar
kwaliteit en aantal eicellen daalt met de
leeftijd
mannelijke vruchtbaarheid daalt met
leeftijd: minder opvallend
kinderwens best afgerond voor 35 jaar
jongere koppels zijn seksueel actiever
o menstruele cyclus en vruchtbaarheid
cyclus van 28 dagen: ideaal beeld
vruchtbaar tussen dag 8-16
2/3x per week seks
zaadcel 2/3 dagen vruchtbaar
eicel 1 dag vruchtbaar
afspraak gynaecoloog of fertiliteitscentrum
abnormaal lange of korte cyclus
veel pijn en bloedverlies bij menses
o medische voorgeschiedenis
persoonlijke en familiale voorgeschiedenis
operaties, ziektes
mogelijke invloed op zwangerschap bekijken
o gynaecologische en verloskundige voorgeschiedenis
anticonceptiegebruik
eerdere zwangerschappen/miskramen
eerste menses
problemen cyclus, seksueel contact
gynaecologische ingrepen/operaties
laatste uitstrijkje
o lichaamsgewicht
toename overgewicht/obesitas in Westen
gezond: BMI = 18,25-25 kg/m2
overgewicht: BMI > 25 kg/m2
obesitas: BMI > 30 kg/m2
negatieve gevolgen op vruchtbaarheid man en vrouw
nadelen overgewicht
hogere kans op
o miskraam
o complicaties tijdens zwangerschap: hoge BD of zwangerschapsdiabetes
o latere problemen bij baby
vrouwen: ovulatie problemen
mannen: minder goede spermakwaliteit
,o beweging
voordelen
vrouw: grotere zwangerschapskans, minder kans diabetes en hoge bloeddruk
man: betere spermakwaliteit
betere mentale gezondheid
WHO: 2,5u matig intensieve sport per week
o voeding
weinig bewijs specifieke voeding, diëten, supplementen die vruchtbaarheid verbeteren
gezond voedingspatroon: bewezen invloed op vruchtbaarheid
voordelen
o vrouw: vlotte zwangerschap, vlot
verloop zwangerschap, goed herstel
o kind: bevordert groei en
ontwikkeling, betere gezondheid na
geboorte
gezonde voeding
groenten en fruit
peulvruchten
volkoren granen
noten
vis
weinig rood vlees, bewerkt vlees en
fastfood
foliumzuur/vitamine B9
0,4 mg/dag
vanaf zwangerschapswens tot 3 maanden
verlaagt risico spina bifida: meer dan 50%
o alcohol
zwaar alcohol gebruik: schadelijk effect vruchtbaarheid
gebruik > 2 glazen per dag
meer kans op doodgeboorte
minder goed kwaliteit spermaproductie
onregelmatige cyclus en miskramen
o roken
sigaretten rook: schadelijke stoffen eicel, zaadcel, embryo en foetus
actief en passief roken is nadelig
hoe meer, hoe schadelijker
periode tot zwangerschap is langer
nadelen
vrouw
o verdubbelt kans miskraam en laag geboortegewicht
o meer vroeggeboorten
o meer babysterfte
o meer kans op wiegendood en aangeboren afwijkingen
man
o minder duidelijk effect
o vermoedelijk risico erfelijke schade zaadcel
o geneesmiddelen
inname kan vruchtbaarheid doen dalen
keert geleidelijk terug bij stop of onderbreking therapie
langdurig probleem
anabolica
, chemotherapie en bestraling: kanker
o kans definitieve steriliteit
o doorverwijzen fertiliteitscentrum
o invriezen eicellen/zaadcellen
o bloedonderzoek
nagaan ziekten en vaccins vrouw, man en dichte familie
indien nodig viccineren voor zwangerschap
toxoplamose/kattenziekte
controle antistoffen
maatregelen bij geen bescherming
besmetting in zwangerschap
o aangeboren afwijkingen
o miskraam
o afsterven foetus
½ vrouwen al beschermd
rubella/rode hond
ernstige gevolgen in zwangerschap: gehoorschade baby
geen vaccinatie: combi vaccin MBR voor zwangerschap
hepatitis B
infectie erg besmettelijk + SOA
risico kind tijdens zwangerschap lager
risico bevalling hoger
CMV/cytomegalovirus
besmetting zwangerschap
o doofheid
o mentale retardatie
o oogproblemen
50% heeft ziekte al gehad
risico bij veel contact kleine kinderen
veel handhygiëne
HIV
HIV kan AIDS worden
kleine kans op besmetting tijdens bevalling
goede behandeling zorgt ervoor dat risico daalt
chlamydia
SOA
belangrijkste oorzaak vruchtbaarheidsproblemen
vaak asymptomatosch
langdurig besmetting zorgt voot ontstekingen/vergroeiingen baarmoeder,
eileiders, ovaria
o PGT
preconceptioneel dragerschap
onderzoek voor zwangerschap
risico analyse: kans op van kind met/drager van genetische aandoening
CME/centrum menselijke erfelijkheid
testen bij
o aangeboren afwijkingen ouders
o kind aangeboren afwijking of chronische aandoening
o familie met aangeboren afwijking/chronische aandoening
o verwantschap tussen ouders
indien drager
o spontane zwangerschap met prenatale diagnostiek
raadpleging en adviezen
definitie
o risico evaluatie
o huisarts, gynaecoloog, vroedvrouw
o voor de zwangerschap
o doel: zwangerschapskansen optimaliseren
o delen informatie en adviezen
de anamnese
o leeftijd
één van de belangrijkste factoren
meest vruchtbaar tussen 20-30 jaar
kwaliteit en aantal eicellen daalt met de
leeftijd
mannelijke vruchtbaarheid daalt met
leeftijd: minder opvallend
kinderwens best afgerond voor 35 jaar
jongere koppels zijn seksueel actiever
o menstruele cyclus en vruchtbaarheid
cyclus van 28 dagen: ideaal beeld
vruchtbaar tussen dag 8-16
2/3x per week seks
zaadcel 2/3 dagen vruchtbaar
eicel 1 dag vruchtbaar
afspraak gynaecoloog of fertiliteitscentrum
abnormaal lange of korte cyclus
veel pijn en bloedverlies bij menses
o medische voorgeschiedenis
persoonlijke en familiale voorgeschiedenis
operaties, ziektes
mogelijke invloed op zwangerschap bekijken
o gynaecologische en verloskundige voorgeschiedenis
anticonceptiegebruik
eerdere zwangerschappen/miskramen
eerste menses
problemen cyclus, seksueel contact
gynaecologische ingrepen/operaties
laatste uitstrijkje
o lichaamsgewicht
toename overgewicht/obesitas in Westen
gezond: BMI = 18,25-25 kg/m2
overgewicht: BMI > 25 kg/m2
obesitas: BMI > 30 kg/m2
negatieve gevolgen op vruchtbaarheid man en vrouw
nadelen overgewicht
hogere kans op
o miskraam
o complicaties tijdens zwangerschap: hoge BD of zwangerschapsdiabetes
o latere problemen bij baby
vrouwen: ovulatie problemen
mannen: minder goede spermakwaliteit
,o beweging
voordelen
vrouw: grotere zwangerschapskans, minder kans diabetes en hoge bloeddruk
man: betere spermakwaliteit
betere mentale gezondheid
WHO: 2,5u matig intensieve sport per week
o voeding
weinig bewijs specifieke voeding, diëten, supplementen die vruchtbaarheid verbeteren
gezond voedingspatroon: bewezen invloed op vruchtbaarheid
voordelen
o vrouw: vlotte zwangerschap, vlot
verloop zwangerschap, goed herstel
o kind: bevordert groei en
ontwikkeling, betere gezondheid na
geboorte
gezonde voeding
groenten en fruit
peulvruchten
volkoren granen
noten
vis
weinig rood vlees, bewerkt vlees en
fastfood
foliumzuur/vitamine B9
0,4 mg/dag
vanaf zwangerschapswens tot 3 maanden
verlaagt risico spina bifida: meer dan 50%
o alcohol
zwaar alcohol gebruik: schadelijk effect vruchtbaarheid
gebruik > 2 glazen per dag
meer kans op doodgeboorte
minder goed kwaliteit spermaproductie
onregelmatige cyclus en miskramen
o roken
sigaretten rook: schadelijke stoffen eicel, zaadcel, embryo en foetus
actief en passief roken is nadelig
hoe meer, hoe schadelijker
periode tot zwangerschap is langer
nadelen
vrouw
o verdubbelt kans miskraam en laag geboortegewicht
o meer vroeggeboorten
o meer babysterfte
o meer kans op wiegendood en aangeboren afwijkingen
man
o minder duidelijk effect
o vermoedelijk risico erfelijke schade zaadcel
o geneesmiddelen
inname kan vruchtbaarheid doen dalen
keert geleidelijk terug bij stop of onderbreking therapie
langdurig probleem
anabolica
, chemotherapie en bestraling: kanker
o kans definitieve steriliteit
o doorverwijzen fertiliteitscentrum
o invriezen eicellen/zaadcellen
o bloedonderzoek
nagaan ziekten en vaccins vrouw, man en dichte familie
indien nodig viccineren voor zwangerschap
toxoplamose/kattenziekte
controle antistoffen
maatregelen bij geen bescherming
besmetting in zwangerschap
o aangeboren afwijkingen
o miskraam
o afsterven foetus
½ vrouwen al beschermd
rubella/rode hond
ernstige gevolgen in zwangerschap: gehoorschade baby
geen vaccinatie: combi vaccin MBR voor zwangerschap
hepatitis B
infectie erg besmettelijk + SOA
risico kind tijdens zwangerschap lager
risico bevalling hoger
CMV/cytomegalovirus
besmetting zwangerschap
o doofheid
o mentale retardatie
o oogproblemen
50% heeft ziekte al gehad
risico bij veel contact kleine kinderen
veel handhygiëne
HIV
HIV kan AIDS worden
kleine kans op besmetting tijdens bevalling
goede behandeling zorgt ervoor dat risico daalt
chlamydia
SOA
belangrijkste oorzaak vruchtbaarheidsproblemen
vaak asymptomatosch
langdurig besmetting zorgt voot ontstekingen/vergroeiingen baarmoeder,
eileiders, ovaria
o PGT
preconceptioneel dragerschap
onderzoek voor zwangerschap
risico analyse: kans op van kind met/drager van genetische aandoening
CME/centrum menselijke erfelijkheid
testen bij
o aangeboren afwijkingen ouders
o kind aangeboren afwijking of chronische aandoening
o familie met aangeboren afwijking/chronische aandoening
o verwantschap tussen ouders
indien drager
o spontane zwangerschap met prenatale diagnostiek