SAMENVATTING ontwikkeling PRENATALE PERIODE

Ontwikkelingspsychologie

DEEL 1 : DE ONTWIKKELING VAN HET KIND

1.1 Een oriëntatie op de
ontwikkelingspsychologie

Ontwikkelingspsychologie = de wetenschappelijke studie naar patronen van groei,
verandering en stabiliteit bij mensen vanaf de conceptie helemaal tot aan de hoge
ouderdom

 Het richt zich op de menselijke ontwikkeling
 Het gaat niet enkel over groei maar ook over stabiliteit

Verschillende ontwikkelingsdomeinen

 Fysiek
 Cognitief
 Sociaal -emotioneel + persoonlijkheid

1.1.1de reikwijdte van het vakgebied
de definitie is globaal en de reikwijdte van het gebied is aanzienlijk

 ze houden zich met uiteenlopende onderwerpen bezig
 specialeren zich meestal in een thema of leeftijdscategorie

thematische gebieden binnen de ontwikkelingspsychologie

 specialiseren in een thematisch gebied
1. fysieke ontwikkeling : de invloed van het lichaam op ons gedrag
 invloed van de hersenen, het zenuwstelsel, de spieren en de zintuigen,
maar ook aan de behoeften van eten etc.
2. cognitieve ontwikkeling : groei en verandering in intellectuele vermogens
ons gedrag beïnvloedt
 denken, leren, geheugen, probleemoplossing en intelligentie
3. sociaalemotionele ontwikkeling
 manier waarop de interacties van mensen en hun sociale relaties in de
loop van hun leven groeien, veranderen en stabiel blijven + emoties
bewust ervaren en greep krijgen erop + seksuele ontwikkeling
4. de persoonlijkheidsontwikkeling
 duurzame karaktertrekken
 morele ontwikkeling kan een speciaal aandachtsgebied zijn




1

,leeftijdsgroepen en individuele verschillen

1. prenatale periode (van conceptie tot geboorte)
2. babytijd (van geboorte tot twee jaar)
3. peuter-en kleutertijd ( van twee tot zes Dit vak jaar)
4. schooltijd (van zes tot twaalf jaar)
5. adolescentie (van twaalf tot twintig jaar)
6. ontluikende volwassenheid
7. volwassenheid
8. ouderdom



 deze leeftijdsgroepen of perioden zijn sociale constructies die gebaseerd zijn
op Westerse samenlevingen, gebeuren bij een beperkt deel van de
bevolking(in WEIRD = Western, Educated, Industrialized, Rich ,Democratic) -
> het is relatief
 sommige leeftijdsgrenzen zijn niet allemaal duidelijk afgebakend en kunnen
ander geïnterpreteerd worden
 veel dat we bespreken zijn algemene wetmatigheden -> er zijn grote
individuele verschillen = het tempo waarop iemand ontwikkelt + de
specifieke vorm van ontwikkeling

de koppeling tussen thema’s en leeftijden

 door de variantie in themagebieden en leeftijdsgroepen kunnen we
specialisten met uiteenlopende achtergronden zien als deskundigen op het
gebied van de ontwikkelingspsychologie



2

,  diversiteit aan specialisten levert een groot aantal verschillende
perspectieven op + intellectuele rijkdom

1.1.2inlvoeden op de ontwikkeling : ontwikkelen in een sociale
wereld
 iedere mens behoort tot een specifieke cohort =een groep mensen die rond
dezelfde tijd op dezelfde plek geboren zijn
 we moeten voorzichtig zijn met het idee dat er vastomlijnde
generaties zijn die fundamenteel van elkaar verschillen
 er zijn vele andere factoren die de ontwikkeling mede bepalen
 normatieve gebeurtenissen
 niet-normatieve gebeurtenissen

normatieve gebeurtenissen

 = gebeurtenissen voor de meeste individuen binnen een groep die zich op
dezelfde manier voltrekken
 Historisch, leeftijdsgebonden, sociaal-cultureel
 Invloed van cohorten op de ontwikkeling = cohorteffecten = historisch
bepaald invloeden : omgevingsinvloeden en biologische invloeden

Leeftijdsgebonden invloeden

 Biologische invloeden en omgevingsinvloeden die gelijk zijn voor mensen in
een bepaalde leeftijdsgroep, ongeacht waar of wanneer ze opgroeien
 Bv. bereiken van de puberteit

Sociaal culturele invloeden

 = etnische afkomst, sociale klasse, lidmaatschap van een subcultuur

Niet normatieve gebeurtenissen

 = specifieke gebeurtenissen in het leven ban een persoon waar de meeste
andere mensen niet mee te maken krijgen

1.2 kinderen : verleden, heden en toekomst
het beschouwen en bestuderen van kinderen vanuit een wetenschappelijke
invalshoek is relatief recent

1.2.1 : vroege denkbeelden over kinderen
Sommige wetenschappers dachten dat de kindertijd niet eens bestond, of toch niet in
de belevingswereld voor volwassenen

Philippe Ariès (1914-1984)

 ‘de ontdekker van het kind’
 Evidentie voor een historische revolutie
 Kindertijd is geen natuurlijke biologische vorm, maar een sociale reconstructie
 stelde vast : kinderen kregen pas een eigen status rond 1600 -> daarvoor
gezien als miniatuurvolwassenen en werden als volwassenen behandelt



3

,  in de middeleeuwen werden kinderen afgebeeld met volwassen
lichaamsproporties en gelaat
 geen aparte ontwikkelingsfase
 vooral gebaseerd op kunstwerken die de Europese aristocratie
afbeeldden

isaac Newton

 de wetenschap boekt altijd vooruitgang door te steunen op andere eerdere
onderzoeken

Vroege denkers

John Locke (1632-1704)

 Empiricisme => empeira = ervaring
 ‘mens als tabula rasa’
 ‘iedereen kan alles worden’ -> het hangt af van je omgeving -> alle
verschillen zijn toe te schrijven in verschillen aan ervaringen
 Ontwikkeling gebeurt onder invloed van de omgeving die vormgeeft aan het
gedrag van het kind

Jean-Jaques Rousseau (1712-1778)

 Nativisme -> alles ligt vast vanaf de geboorte
 Kinderen worden geboren met inherent potentieel en talenten
 ‘nobele wilden’ -> kinderen ontwikkelen zichzelf
 Groei in afzonderlijke fasen die zich automatisch ontvouwen
 Als kinderen verzorgd en beschermd worden, bereiken ze vanzelf hun volle
potentieel
 Als er bepaald dingen gebeuren, komt het wel goed door wat de natuur ons
heeft gegeven
 Als kinderen frustratie ervaren bij het proberen ontwikkelen van de
aangeboren goedheid zullen ontwikkelingsuitkomsten negatief zijn
 Het kan alleen slecht gaan als ze niet goed verzorgd worden / ontwikkeling
van een potentieel wordt onderbroken

babybiografieën

 1 van de eerste geschriften waarin kinderen methodisch bestudeerd werden
 Eind 1700 populair in Duitsland

Start van de wetenschappelijk ontwikkelingspsychologie

Charles Darwin (1809-1882)

 1859 : evolutietheorie => observatie van kinderen kreeg een meer
systematisch karakter
 Parallel tussen de ontwikkeling van individuen binnen een soort en
hoe de soort zelf ontwikkeld is
 Hoe de mensheid zich doorheen de evolutie ontwikkelt heeft
 Observeerde diersoorten -> ging ervan uit dat het bij diersoorten
ongeveer gelijkaardig loopt

4