Recht en onderneming
Deel I : inleiding
Hoofdstuk 1: wat is recht?
1. definitie van het recht
Alles wordt beheerst door het recht, heel het functioneren (als privaat
persoon, student, …) , het leven wordt beheerst door rechtsregels.
3 componenten van het recht:
Recht ordent gedrag/ de maatschappij
Moet rechtsregels kunnen afdwingen aan anderen sanctioneren
Rechtsregels moeten kunnen wijzigen of afgeschaft worden
recht is het geheel van bindende regels tot ordening van de
samenleving in beginsel opgelegd, minstens bekrachtigd door de
maatschappij en als zodanig afdwingbaar gesteld
Verschil tussen objectief en subjectief recht:
Objectief recht: het geheel van regels zoals ze bestaan, die voortvloeien
uit de wetgeving, rechtspraak en gewoonten
bv. wetgeving: ‘afbeelding van persoon nemen mag niet
gereproduceerd woerden zonder toestemming van de geportretteerde’
Subjectief recht: de rechten die u (= rechtssubject) ontleent aan het
objectief recht, aanspraken die individuen kunnen laten gelden ten
opzichte van anderen
bv. recht halen uit de rechtsregel waarop je beroep doet; ‘foto genomen
van jou en verspreid zonder toestemming portretrecht’
,Hoofdstuk 2: indeling van het nationaal recht
Nationaal recht: recht dat voortkomt van nationale wetgevers (federaal
parlement, Vlaamse parlement, gemeenteraden, provincieraden, …)
1. het onderscheid tussen privaat en publiek recht
1.1 belang van het onderscheid
Privaat recht: heeft betrekking op de relatie tussen burgers
Publiek recht: heeft betrekking op de relaties tussen burgers en de
overheid of tussen overheden onderling
1.2 het privaatrecht
Burgerlijk recht: geheel van rechtsregels die van toepassing zijn op
burgers, fundamentele regels voor iedere burger die ons leven
sturen/ regelen
bv. erfrecht, huwelijksrecht, …
In het Burgerlijk Wetboek (BW) = basisbron, was tot enkele
jaren geleden nog van uit tijd van Napoleon ; nu wordt het
stapsgewijs vervangen door het nieuw Burgerlijk Wetboek
(NWB)
bestaat uit afzonderlijke boeken (gewone cijfers)
Heleboel afzonderlijke wetten
Ondernemingsrecht: recht geschreven voor ondernemingen, gaat
allemaal iets soepeler dan in het burgerlijk recht (sneller gaan)
In het Wetboek van Economisch Recht (WER) = basisbron
bestaat uit afzonderlijke boeken (Romeinse cijfers)
Heleboel afzonderlijke wetten ; Wetboek van
Vennootschappen en Verenigingen (WVV)
Privaatrechtelijk procesrecht of Gerechtelijk recht: recht dat de
afdwingbaarheid van het recht regelt
In het Gerechtelijk Wetboek (GW): geeft aan welke
rechtscolleges er zijn en naar welke rechter u moet gaan,
bepaald de procedures die u kan aangaan
Heleboel afzonderlijke wetten
,1.3 het publiekrecht
Grondwettelijk recht: die de staatsstructuur/ fundamentele inrichting
van de staat (1), basisstructuren van machtsoefening en scheiding
der machten (2) en fundamentele rechten en vrijheden van de mens
(3) regelt
Grondwet
Heleboel afzonderlijke wetten
Bestuursrecht: geheel van regels voor de uitvoerende macht (bv.
ministers, regering, college van burgemeester en schepenen, …)
Fiscaal recht: recht dat het staatsinkomen regelt (bv.
inkomstenbelasting, accijnzen, registratierechten, …)
Strafrecht: geheel van normen die worden uitgevaardigd tot het
behoud van de openbare orde en veiligheid (1) en die misdrijven en
straffen bepaald (2)
Strafwetboek = basisbron; bijzondere wetten bepalen en
andere misdrijven straffen, bepaald de daden die niet
aanvaard kunnen worden en die gesanctioneerd moeten
worden (bv. slagen en verwondingen)
Heleboel afzonderlijke wetten
Strafprocesrecht: bepaald de wijze van procederen binnen
publiekrecht wanneer strafrecht wordt overtreden
Wetboek van Strafvordering
2. het onderscheid + relativering
2.1 relevantie van het onderscheid
Relevantie van onderscheid tussen privaat- en publiekrecht neemt meer
en meer af.
Privaat recht:
Aanvullend of suppletief recht: regels waarvan burgers mogen afwijken en
onze eigen regels kunnen bepalen
Dwingend recht: regels waarvan men niet van kan afwijken, stellen
belangen van particulieren veilig (bv. bescherming van de consument) :
enkel consument kan zich op die regel beroepen
Regels van openbare orde: regels waarvan men niet kan afwijken, stellen
het openbaar/ algemeen belang veilig, regels die de fundamenten van
onze staat belangen : iedereen kan beroep doen op deze regel
Publiek recht:
Veel meer regels van openbare orde
, 2.2 relativiteit
Relativeren van het onderscheid tussen privaat- en publiekrecht
bepaalde rechtsdomeinen hebben regels van zowel privaat als
publiekrecht
Ondernemingsrecht:
1. Economisch recht (= de regels hoe men zich op de markt moet
gedragen) publiekrecht
Vb. mededingingsregels/ kartel: regels die zeggen dat er geen verboden
afspraken mogen gemaakt worden op de markt
2. Ondernemingsrecht in de enge zin privaat recht
Sociaal recht:
Arbeidsrecht: heeft betrekking op arbeidsverhoudingen
1. individuele arbeidsrecht: heeft betrekking op de relatie tussen een
werknemer en werkgever (privaat recht)
2. collectief arbeidsrecht: heeft betrekking op algemeen bindende
akkoorden voor sectoren, vaak tussen vertegenwoordigers en vakbonden
(publiek recht)
3. socialezekerheidsrecht: regelt de relaties tussen de verzekerden en de
instellingen van sociale zekerheid, deze basisvoorziening van sociale
zekerheid is nu verplicht voor iedere burger
2.3 overlapping in concrete praktische problemen
1. de praktijk laat zich niet altijd indelen: onderscheid tussen de klassieke
rechtstakken is voor de indeling van juridische specialiteiten belangrijk,
maar voor de praktijk minder belangrijk. Men kan in praktijk moeilijk de
interdisciplinaire problemen in stukjes knippen
Bv. familiale onderneming:
vennootschapsrecht = regels van privaat recht
werknemers te werk stellen ; loon betalen, … = regels van publiek recht
fiscaal recht ; roerende voorheffing, belastingen, … = publiek recht
erfrecht ; volgende generatie intreden in de onderneming = erfrecht =
privaatrecht
verbintenissenrecht ; overeenkomsten met leveranciers = privaatrecht
Deel I : inleiding
Hoofdstuk 1: wat is recht?
1. definitie van het recht
Alles wordt beheerst door het recht, heel het functioneren (als privaat
persoon, student, …) , het leven wordt beheerst door rechtsregels.
3 componenten van het recht:
Recht ordent gedrag/ de maatschappij
Moet rechtsregels kunnen afdwingen aan anderen sanctioneren
Rechtsregels moeten kunnen wijzigen of afgeschaft worden
recht is het geheel van bindende regels tot ordening van de
samenleving in beginsel opgelegd, minstens bekrachtigd door de
maatschappij en als zodanig afdwingbaar gesteld
Verschil tussen objectief en subjectief recht:
Objectief recht: het geheel van regels zoals ze bestaan, die voortvloeien
uit de wetgeving, rechtspraak en gewoonten
bv. wetgeving: ‘afbeelding van persoon nemen mag niet
gereproduceerd woerden zonder toestemming van de geportretteerde’
Subjectief recht: de rechten die u (= rechtssubject) ontleent aan het
objectief recht, aanspraken die individuen kunnen laten gelden ten
opzichte van anderen
bv. recht halen uit de rechtsregel waarop je beroep doet; ‘foto genomen
van jou en verspreid zonder toestemming portretrecht’
,Hoofdstuk 2: indeling van het nationaal recht
Nationaal recht: recht dat voortkomt van nationale wetgevers (federaal
parlement, Vlaamse parlement, gemeenteraden, provincieraden, …)
1. het onderscheid tussen privaat en publiek recht
1.1 belang van het onderscheid
Privaat recht: heeft betrekking op de relatie tussen burgers
Publiek recht: heeft betrekking op de relaties tussen burgers en de
overheid of tussen overheden onderling
1.2 het privaatrecht
Burgerlijk recht: geheel van rechtsregels die van toepassing zijn op
burgers, fundamentele regels voor iedere burger die ons leven
sturen/ regelen
bv. erfrecht, huwelijksrecht, …
In het Burgerlijk Wetboek (BW) = basisbron, was tot enkele
jaren geleden nog van uit tijd van Napoleon ; nu wordt het
stapsgewijs vervangen door het nieuw Burgerlijk Wetboek
(NWB)
bestaat uit afzonderlijke boeken (gewone cijfers)
Heleboel afzonderlijke wetten
Ondernemingsrecht: recht geschreven voor ondernemingen, gaat
allemaal iets soepeler dan in het burgerlijk recht (sneller gaan)
In het Wetboek van Economisch Recht (WER) = basisbron
bestaat uit afzonderlijke boeken (Romeinse cijfers)
Heleboel afzonderlijke wetten ; Wetboek van
Vennootschappen en Verenigingen (WVV)
Privaatrechtelijk procesrecht of Gerechtelijk recht: recht dat de
afdwingbaarheid van het recht regelt
In het Gerechtelijk Wetboek (GW): geeft aan welke
rechtscolleges er zijn en naar welke rechter u moet gaan,
bepaald de procedures die u kan aangaan
Heleboel afzonderlijke wetten
,1.3 het publiekrecht
Grondwettelijk recht: die de staatsstructuur/ fundamentele inrichting
van de staat (1), basisstructuren van machtsoefening en scheiding
der machten (2) en fundamentele rechten en vrijheden van de mens
(3) regelt
Grondwet
Heleboel afzonderlijke wetten
Bestuursrecht: geheel van regels voor de uitvoerende macht (bv.
ministers, regering, college van burgemeester en schepenen, …)
Fiscaal recht: recht dat het staatsinkomen regelt (bv.
inkomstenbelasting, accijnzen, registratierechten, …)
Strafrecht: geheel van normen die worden uitgevaardigd tot het
behoud van de openbare orde en veiligheid (1) en die misdrijven en
straffen bepaald (2)
Strafwetboek = basisbron; bijzondere wetten bepalen en
andere misdrijven straffen, bepaald de daden die niet
aanvaard kunnen worden en die gesanctioneerd moeten
worden (bv. slagen en verwondingen)
Heleboel afzonderlijke wetten
Strafprocesrecht: bepaald de wijze van procederen binnen
publiekrecht wanneer strafrecht wordt overtreden
Wetboek van Strafvordering
2. het onderscheid + relativering
2.1 relevantie van het onderscheid
Relevantie van onderscheid tussen privaat- en publiekrecht neemt meer
en meer af.
Privaat recht:
Aanvullend of suppletief recht: regels waarvan burgers mogen afwijken en
onze eigen regels kunnen bepalen
Dwingend recht: regels waarvan men niet van kan afwijken, stellen
belangen van particulieren veilig (bv. bescherming van de consument) :
enkel consument kan zich op die regel beroepen
Regels van openbare orde: regels waarvan men niet kan afwijken, stellen
het openbaar/ algemeen belang veilig, regels die de fundamenten van
onze staat belangen : iedereen kan beroep doen op deze regel
Publiek recht:
Veel meer regels van openbare orde
, 2.2 relativiteit
Relativeren van het onderscheid tussen privaat- en publiekrecht
bepaalde rechtsdomeinen hebben regels van zowel privaat als
publiekrecht
Ondernemingsrecht:
1. Economisch recht (= de regels hoe men zich op de markt moet
gedragen) publiekrecht
Vb. mededingingsregels/ kartel: regels die zeggen dat er geen verboden
afspraken mogen gemaakt worden op de markt
2. Ondernemingsrecht in de enge zin privaat recht
Sociaal recht:
Arbeidsrecht: heeft betrekking op arbeidsverhoudingen
1. individuele arbeidsrecht: heeft betrekking op de relatie tussen een
werknemer en werkgever (privaat recht)
2. collectief arbeidsrecht: heeft betrekking op algemeen bindende
akkoorden voor sectoren, vaak tussen vertegenwoordigers en vakbonden
(publiek recht)
3. socialezekerheidsrecht: regelt de relaties tussen de verzekerden en de
instellingen van sociale zekerheid, deze basisvoorziening van sociale
zekerheid is nu verplicht voor iedere burger
2.3 overlapping in concrete praktische problemen
1. de praktijk laat zich niet altijd indelen: onderscheid tussen de klassieke
rechtstakken is voor de indeling van juridische specialiteiten belangrijk,
maar voor de praktijk minder belangrijk. Men kan in praktijk moeilijk de
interdisciplinaire problemen in stukjes knippen
Bv. familiale onderneming:
vennootschapsrecht = regels van privaat recht
werknemers te werk stellen ; loon betalen, … = regels van publiek recht
fiscaal recht ; roerende voorheffing, belastingen, … = publiek recht
erfrecht ; volgende generatie intreden in de onderneming = erfrecht =
privaatrecht
verbintenissenrecht ; overeenkomsten met leveranciers = privaatrecht
