Samenvatting Hartfalen

6.4 Hartfalen
Hartfalen is geen losstaande ziekte, maar een verzameling van klachten en verschijnselen die samen
voorkomen bij een hartafwijking, en in sommige gevallen door afwijkingen aan andere organen of
orgaanletstels. De medische term voor hartfalen is decompensatio cardis.
Hartfalen komt voor bij:

 0,8% van de mensen tussen 55-64 jaar
 3% van de mensen tussen 65-74 jaar
 10% van de mensen tussen 75-84 jaar
 20% van de mensen boven 85 jaar

Vroeger was de belangrijkste oorzaak van hartfalen een langdurige hoge bloeddruk. Omdat de
bloeddruk nu vaak goed gereguleerd wordt met medicatie, is de hoofdzaak nu de aantasting van de
kransslagaders (coronairlijden). Over het algemeen lijden meer mannen dan vrouwen aan hartfalen.

Definitie
Bij hartfalen is de pompfunctie van het hart verminderd. Doordat de hartspier minder goed werkt,
wordt er niet genoeg bloed door het lichaam gepompt. De organen en de weefsels krijgen hierdoor
te weinig zuurstoffen en voedingsstoffen aangevoerd. In het begin merk je hier weinig van. Het hart
gaat harder werken of extra spierweefsel aanmaken om toch voldoende bloed rond te kunnen
pompen. Dit noemen we het ‘compenseren’ van de verminderde pompfunctie.

Indeling van hartfalen
In te delen op basis van:

 De fase die aangedaan is: de fase van het samentrekken of de fase van ontspanning
 De duur: acuut, tijdelijk, chronisch of acuut verslechterd hartfalen
 De harthelft die aangedaan is: linkszijdig/rechtszijdig of zowel links- als rechtszijdig

Systolisch en diastolisch hartfalen
Er bestaan 2 vormen van hartfalen:

 Systolisch hartfalen; verwijst naar hartfalen in de fase van het samentrekken van het hart
(systole). De hartspier trekt niet meer effectief genoeg samen. Het resultaat hiervan is dat er
per hartslag minder bloed wordt rondgepompt dan normaal. Systolisch hartfalen is het meest
voorkomend
 Diastolisch hartfalen; verwijst naar hartfalen in de fase van het ontspannen van het hart
(diastole). De hartspier kan zich niet goed genoeg ontspannen. Hierdoor kan het hart zich
niet goed vullen met bloed. Het resultaat is dat er minder bloed beschikbaar is om rond te
pompen. Diastolisch hartfalen wordt vaker bij vrouwen gezien

Linkszijdig versus rechtszijdig hartfalen
De rechter harthelft krijgt zuurstofarm bloed uit het lichaam en pompt dit naar de longen., waar het
wordt verzadigd met zuurstof. Uit de longen stroomt het zuurstofrijke bloed naar de linkerharthelft.
De linker harthelft pompt het zuurstofrijke bloed dat uit de longen komt, via de aorta, het lichaam in.
Linkszijdig hartfalen
Meestal is bij hartfalen de linkerkant van het hart aangedaan. Het hart pompt te weinig bloed in het
lichaam. Het bloed gaat zich ophopen vóór de afwijkende linkerkant van het hart. Hierdoor ontstaat
er stuwing in de longen: vocht hoopt zich op rondom de longen.  = longoedeem. Werking van de
longen wordt hierdoor belemmerd. Klachten hiervan zijn: kriebelhoest en kortademigheid.
Vaak leidt linkszijdig hartfalen ook tot rechtszijdig hartfalen.

, Rechtszijdig hartfalen
De rechterkant van het hart pompt onvoldoende. Hierdoor hoopt zich bloed op voor de afwijkende
rechterkant van het hart. Er ontstaat een stuwing in de grote bloedsomloop. Er hoopt zich vocht op
in de buit, benen en voeten. Bepaalde organen, zoals de lever, kunnen door de stuwing vergoot
worden.

Chronisch, acuut en tijdelijk hartfalen
Chronisch hartfalen
= de meest voorkomende vorm.
= niet te genezen.

Acuut hartfalen
Ontstaat in een korte tijd. Acuut hartfalen kan een acute verergering van chronisch hartfalen zijn, of
een eerste teken van hartfalen. Een specifieke klacht, namelijk longoedeem, staat vaan op de
voorgrond  = levensbedreigend.

Tijdelijk hartfalen
Er is nog geen onherstelbare schade aan het hart. De oorzaak is te behandelen. Denk hierbij aan een
hartklepafwijking, een ritmestoornis of een hartinfarct. Als de oorzaak succesvol is behandeld, kan
het hartfalen verminderen of verdwijnen.

Acuut verslechterend hartfalen
Chronisch hartfalen kan acuut verslechteren. Dit leidt tot de volgende klachten:

 Gewichtstoename
 Toenemende vermoeidheid
 Toenemende kortademigheid
 Onrust of verwardheid (vanwege onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen, een te laag
zoutgehalte in het bloed of ontregelde bloedsuikers)
 ’s nachts vaker plassen dan voorheen
 Geleidelijk ontstaan van benauwdheid in de nacht
 Buikpijn, een vol gevoel, hartkloppingen

Er zijn veel oorzaken van acuut verslechterend hartfalen zoals:

 Een hartinfarct, een hartritmestoornis, een ziekte van de hartspier
 Griep of infectie
 Slechte therapietrouw
 Overmatig gebruik van alcohol
 Terugval van een bijkomende aandoening
 Extreme warmte
 Bloedarmoede
 Bijwerkingen van medicijnen




Acuut longoedeem
 Vocht achter de longen