lOMoARcPSD|6101076
Cursus Klassieke Mythologie
samenvatting!
Klassieke mythologie (Universiteit Gent)
, lOMoARcPSD|6101076
Universiteit Gent
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Cursus Klassieke Mythologie
(2017)
Gedoceerd door Prof. Dr. Nadia Sels
Cursus uitgeschreven voor studenten aan de UGent
en leden van Hippocrene – Mythologisch genootschap.
,Klassieke Mythologie
0. Inleiding op de samenvatting
Deze cursus is opgesteld in 2017 door Leonard Adriaen en bestaat uit de lesnotities en de PowerPoints
(inclusief alle tekstfragmenten en citaten). Hiernaast is er ook informatie van buiten de cursus opgenomen. Dit
document en de bijgevoegde begrippenlijst zouden voldoende moeten zijn om te slagen voor dit vak. Het is wel
aangeraden om zelfstandig alle mythes door te nemen, zie hieronder bij het lesmateriaal wat er van literatuur
aangeraden wordt. Deze cursus is gratis beschikbaar gesteld door Hippocrene – Mythologisch Genootschap.
Voor bijkomende vragen of commentaar kunt u terecht bij . Wie zich wenst in te
schrijven in het Genootschap kan contact opnemen via hetzelfde emailadres.
Veel succes!
1. Opzet van deze cursus
Lesvorm:
Dit vak bestaat uit hoorcollege, ondersteund met PowerPoint. De lessen bevatten telkens twee aspecten.
Enerzijds een kennismaking met een mythe of mythologisch thema en anderzijds een kennismaking met een
benaderingswijze of theorie die helpt deze mythe te interpreteren.
Lesmateriaal:
Alles wat er in de loop van de cursus op Minerva zal verschijnen dient gekend te zijn. Dit zijn de PowerPoints,
Mogelijk bijkomende kopieën van primaire en secundaire literatuur, het document in verband met de
verwachtingen, een lijst van te kennen - in de les behandelde - mythes. Hiervoor wordt één van onderstaande
bronnen aangeraden:
1. Metamorphosen, Ovidius. vertaald door Marietje d’Hane-Scheltema (Atheneum Polak en Van Gennep)
2. De Griekse mythen / naverteld door Ilja Pfeijffer (Prometheus)
Opmerking: In de les worden niet altijd deze versies van de mythen gebruikt, maar de grote lijnen zijn wel te
vertrouwen.
Onderwerpen:
Les 1: Introductie: wat is een mythe?
Les 2: Theogonie
Les 3: Vruchtbaarheidsmythes 1 (Persephone, Adonis,…)
Les 4: Vruchtbaarheidsmythes 2 (Frazer’s Golden
Bough) Les 5: Oedipus en de psychoanalyse
Les 6: Helden en halfgoden
Les 7: Heroïsche vrouwen: Helena en Penelope
Misschien…
- De oudste oorsprong van ons mythische denken (Michael Witzel) -> Niet in 2016-2017
- - De nimf / De liefde -> Niet in 2016-2017
Cursus Klassieke Mythologie - Leonard Adriaen (2017)
, 2. Inleiding: Wat is een mythe? Poging tot definitie…
Volgens het Van Dale woordenboek: Mythe /mitə/ zelfstandig naamwoord; de (v(m)); meervoud: mythen,
mythes (1804-1808) ontleend aan Latijn mythos, ontleend aan Grieks muthos (gesproken woord, verhaal, in 't
bijzonder mythe)
- Verhalende overlevering over universele thema's als het begin
van de tijd, het ontstaan van de wereld, de schepping van de
mens en het leven na de dood. «in een mythe wordt een
onmogelijk antwoord gegeven op onbeantwoordbare vragen» (C.
Nooteboom)
- Een praatje zonder grond - synoniem: fabel • een mythe creëren,
in stand houden.
- Een als juist aanvaarde maar ongefundeerde voorstelling omtrent
een persoon, zaak of toedracht • (in 't bijzonder) historische
mythe: een ‘verhalende en doorgaans vleiende, geheel of ten dele
onjuiste, al dan niet met opzet in het leven geroepen overlevering
met betrekking tot het verleden van een volk, een groep of een individu’
- Een Heilig, overgeleverd verhaal van een volk over zijn herkomst en godsdienst
hyperoniem: verhaal
Voorbeelden: mythen en legenden
- (pejoratief) Een als waar aangenomen verzinsel
hyperoniem: verzinsel
Al snel blijkt dat de definities tegenstrijdig zijn. Ze gaan op vlak van waardering van positief tot negatief. Een
mooi citaat dat deze positieve waardering uitstraalt is dat van Rollo May in The Cry for Myth (1991):
‘Een mythe is een manier om zinvolheid te scheppen in een uiterlijk zinloze wereld. Mythen zijn verhalende
structuren die betekenis verlenen aan ons bestaan. Hetzij de betekenis van ons bestaan enkel dit is wat wij in het
leven roepen door onze individuele dapperheid, zoals Sartre zou verdedigen, hetzij er werkelijk een betekenis is die
we moeten ontdekken, zoals Kierkegaard zou stellen, het resultaat is hetzelfde: mythen vormen onze manier om
deze betekenis en dit belang te ontdekken. Mythen maken is essentieel om een mentale gezondheid te verwerven,
en de meevoelende therapeut zal dit niet ontmoedigen. De geboorte en de proliferatie van de psychotherapie in
onze hedendaags tijdperk werden inderdaad voortgebracht door de disintegratie van onze mythen.’
Mythologen spreken daarom liever over verhalen met relevantie voor een persoon of de samenleving. Wij
herkennen mythes wanneer we er een zien, waardoor er dus geen nood is aan een definitie. Mythologie in de
brede zin van het woord is nog steeds een hoeksteen in ons cultureel referentiekader. Dagelijks komen wij
hiermee in contact (Vb. website van de UGent heet Minerva, enz.). K. Kitchell zei in zijn boek “ The Role of Myth
Courses on College Campuses” (2005) dan ook het volgende:
The fact remains that literature, music, and higher art all presuppose a certain amount of mythological
knowledge. If a student leaves college without the rudiments of classical mythology, that student leaves unable to
appreciate (or in some cases even to understand) Western art, music, drama, and many other artistic forms of
expression.
In ons dagelijks leven worden wij ook overspoeld met hedendaagse mythen die anderen om politieke en
commerciële redenen op ons afsturen. Hedendaagse reclame is hier ook een voorbeeld van. Mythes geven
constant zin, richting en structuur aan het leven, maar omdat ze net zo alomtegenwoordig zijn merken we ze
vaak niet op. Het boek “Winning the Story Wars” van Johan Sachs geeft hier een goede uiteenzetting over.
Mythes behoren dus alles behalve tot het verleden stelt Michael Witzel (The Origins of the World’s
Mythologies, 2012). Hij zegt dat de kracht van de mythe bij de mens ligt, we kunnen het dus maar beter
begrijpen.
Cursus Klassieke Mythologie - Leonard Adriaen (2017)
Cursus Klassieke Mythologie
samenvatting!
Klassieke mythologie (Universiteit Gent)
, lOMoARcPSD|6101076
Universiteit Gent
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Cursus Klassieke Mythologie
(2017)
Gedoceerd door Prof. Dr. Nadia Sels
Cursus uitgeschreven voor studenten aan de UGent
en leden van Hippocrene – Mythologisch genootschap.
,Klassieke Mythologie
0. Inleiding op de samenvatting
Deze cursus is opgesteld in 2017 door Leonard Adriaen en bestaat uit de lesnotities en de PowerPoints
(inclusief alle tekstfragmenten en citaten). Hiernaast is er ook informatie van buiten de cursus opgenomen. Dit
document en de bijgevoegde begrippenlijst zouden voldoende moeten zijn om te slagen voor dit vak. Het is wel
aangeraden om zelfstandig alle mythes door te nemen, zie hieronder bij het lesmateriaal wat er van literatuur
aangeraden wordt. Deze cursus is gratis beschikbaar gesteld door Hippocrene – Mythologisch Genootschap.
Voor bijkomende vragen of commentaar kunt u terecht bij . Wie zich wenst in te
schrijven in het Genootschap kan contact opnemen via hetzelfde emailadres.
Veel succes!
1. Opzet van deze cursus
Lesvorm:
Dit vak bestaat uit hoorcollege, ondersteund met PowerPoint. De lessen bevatten telkens twee aspecten.
Enerzijds een kennismaking met een mythe of mythologisch thema en anderzijds een kennismaking met een
benaderingswijze of theorie die helpt deze mythe te interpreteren.
Lesmateriaal:
Alles wat er in de loop van de cursus op Minerva zal verschijnen dient gekend te zijn. Dit zijn de PowerPoints,
Mogelijk bijkomende kopieën van primaire en secundaire literatuur, het document in verband met de
verwachtingen, een lijst van te kennen - in de les behandelde - mythes. Hiervoor wordt één van onderstaande
bronnen aangeraden:
1. Metamorphosen, Ovidius. vertaald door Marietje d’Hane-Scheltema (Atheneum Polak en Van Gennep)
2. De Griekse mythen / naverteld door Ilja Pfeijffer (Prometheus)
Opmerking: In de les worden niet altijd deze versies van de mythen gebruikt, maar de grote lijnen zijn wel te
vertrouwen.
Onderwerpen:
Les 1: Introductie: wat is een mythe?
Les 2: Theogonie
Les 3: Vruchtbaarheidsmythes 1 (Persephone, Adonis,…)
Les 4: Vruchtbaarheidsmythes 2 (Frazer’s Golden
Bough) Les 5: Oedipus en de psychoanalyse
Les 6: Helden en halfgoden
Les 7: Heroïsche vrouwen: Helena en Penelope
Misschien…
- De oudste oorsprong van ons mythische denken (Michael Witzel) -> Niet in 2016-2017
- - De nimf / De liefde -> Niet in 2016-2017
Cursus Klassieke Mythologie - Leonard Adriaen (2017)
, 2. Inleiding: Wat is een mythe? Poging tot definitie…
Volgens het Van Dale woordenboek: Mythe /mitə/ zelfstandig naamwoord; de (v(m)); meervoud: mythen,
mythes (1804-1808) ontleend aan Latijn mythos, ontleend aan Grieks muthos (gesproken woord, verhaal, in 't
bijzonder mythe)
- Verhalende overlevering over universele thema's als het begin
van de tijd, het ontstaan van de wereld, de schepping van de
mens en het leven na de dood. «in een mythe wordt een
onmogelijk antwoord gegeven op onbeantwoordbare vragen» (C.
Nooteboom)
- Een praatje zonder grond - synoniem: fabel • een mythe creëren,
in stand houden.
- Een als juist aanvaarde maar ongefundeerde voorstelling omtrent
een persoon, zaak of toedracht • (in 't bijzonder) historische
mythe: een ‘verhalende en doorgaans vleiende, geheel of ten dele
onjuiste, al dan niet met opzet in het leven geroepen overlevering
met betrekking tot het verleden van een volk, een groep of een individu’
- Een Heilig, overgeleverd verhaal van een volk over zijn herkomst en godsdienst
hyperoniem: verhaal
Voorbeelden: mythen en legenden
- (pejoratief) Een als waar aangenomen verzinsel
hyperoniem: verzinsel
Al snel blijkt dat de definities tegenstrijdig zijn. Ze gaan op vlak van waardering van positief tot negatief. Een
mooi citaat dat deze positieve waardering uitstraalt is dat van Rollo May in The Cry for Myth (1991):
‘Een mythe is een manier om zinvolheid te scheppen in een uiterlijk zinloze wereld. Mythen zijn verhalende
structuren die betekenis verlenen aan ons bestaan. Hetzij de betekenis van ons bestaan enkel dit is wat wij in het
leven roepen door onze individuele dapperheid, zoals Sartre zou verdedigen, hetzij er werkelijk een betekenis is die
we moeten ontdekken, zoals Kierkegaard zou stellen, het resultaat is hetzelfde: mythen vormen onze manier om
deze betekenis en dit belang te ontdekken. Mythen maken is essentieel om een mentale gezondheid te verwerven,
en de meevoelende therapeut zal dit niet ontmoedigen. De geboorte en de proliferatie van de psychotherapie in
onze hedendaags tijdperk werden inderdaad voortgebracht door de disintegratie van onze mythen.’
Mythologen spreken daarom liever over verhalen met relevantie voor een persoon of de samenleving. Wij
herkennen mythes wanneer we er een zien, waardoor er dus geen nood is aan een definitie. Mythologie in de
brede zin van het woord is nog steeds een hoeksteen in ons cultureel referentiekader. Dagelijks komen wij
hiermee in contact (Vb. website van de UGent heet Minerva, enz.). K. Kitchell zei in zijn boek “ The Role of Myth
Courses on College Campuses” (2005) dan ook het volgende:
The fact remains that literature, music, and higher art all presuppose a certain amount of mythological
knowledge. If a student leaves college without the rudiments of classical mythology, that student leaves unable to
appreciate (or in some cases even to understand) Western art, music, drama, and many other artistic forms of
expression.
In ons dagelijks leven worden wij ook overspoeld met hedendaagse mythen die anderen om politieke en
commerciële redenen op ons afsturen. Hedendaagse reclame is hier ook een voorbeeld van. Mythes geven
constant zin, richting en structuur aan het leven, maar omdat ze net zo alomtegenwoordig zijn merken we ze
vaak niet op. Het boek “Winning the Story Wars” van Johan Sachs geeft hier een goede uiteenzetting over.
Mythes behoren dus alles behalve tot het verleden stelt Michael Witzel (The Origins of the World’s
Mythologies, 2012). Hij zegt dat de kracht van de mythe bij de mens ligt, we kunnen het dus maar beter
begrijpen.
Cursus Klassieke Mythologie - Leonard Adriaen (2017)
