SOCIAAL RECHT-samenvatting
RECHTSMETHODOLOGIE
OPBOUW BAMADODEX
Voorbeeld 1: Je wil meer weten of het ‘leefloon’, hoe kan je de relevante wetgeving hierover
vinden in je BAMACODEX?
• Mogelijkheid 1: via het alfabetisch register → ‘leefloon’ valt onder
‘maatschappelijke integratie’ → wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op
maatschappelijke integratie
• Mogelijkheid 2: je kijkt onder welke rechtsmaterie het ‘leefloon’ valt → ‘II.
Sociale zekerheidsrecht’ → daar overloop je de wetten → wet van 26 mei 2002
betreffende het recht op maatschappelijke integratie
Voorbeeld 2: Er wordt jou gevraagd naar de voorwaarden voor een werkloosheidsuitkering.
Hoe kan je de relevante wetgeving hierover vinden in je BAMACODEX?
• Mogelijkheid 1: via het alfabetisch register → ‘werkloosheid’ → Koninklijk
besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering
• Mogelijkheid 2: je kijkt onder welke rechtsmaterie het
‘werkloosheidsuitkeringen’ valt → ‘II. Sociale zekerheidsrecht’ → daar
overloop je de wetten → Koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende
de werkloosheidsreglementering
Structuur en indeling
1. De naam van de wet: beschrijft kort en bondig het onderwerp en de datum van
goedkeuring
Voorbeeld: Wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie, B.S. 31
juli 2002.
2. Titels en hoofdstukken: behandelen elk een specifiek aspect van de wet
Voorbeeld:
Titel I : Recht op maatschappelijke integratie
Hoofdstuk I: Algemene bepalingen.
1
, 3. Afdelingen: elk hoofdstuk kan worden onderverdeeld in afdelingen voor verdere
specificatie.
Voorbeeld: Afdeling 1: Maatschappelijke integratie voor personen jonger dan 25 jaar
4. Artikelen: vormen de kern van de wet. Elk artikel behandelt een specifieke regel of
bepaling
Voorbeeld: Art. 1. Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de
Grondwet.
Kenmerken van de inhoud
Voorbeeld toegepast op het Koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de
werkloosheidsreglementering
Definities
Voorbeeld: “Art. 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder: …”
Rechten en plichten
Voorbeeld: “Hoofdstuk II: Toelaatbaarheidsvoorwaarden” + “Art. 30. Om toegelaten te
worden tot het recht op werkloosheidsuitkeringen …”
Sancties
Voorbeeld: “Hoofdstuk X: Strafbepalingen” + ”Art. 175. De inbreuken op de bepalingen van
dit koninklijk besluit en van de uitvoeringsbesluiten ervan worden opgespoord, vastgesteld en
bestraft overeenkomstig het Sociaal Strafwetboek”
Overgangsbepalingen
Voorbeeld: “Hoofdstuk XI: Slotbepalingen” + “Art. 179. Dit besluit treedt in werking de eerst
dag van de zesde maand volgend op die gedurende welke het in het Belgisch Staatsblad is
bekendgemaakt.
Opheffing van oude regelgeving
Voorbeeld: “Art. 177. Opgeheven worden: …”
2
, HOOFDSTUK 1 – INLEIDING
1.1. SOCIAAL RECHT
“Het recht dat geen sociale rechtvaardigheid nastreeft is geen rechtvaardige recht” (Rolin)
WAT IS SOCIAAL RECHT?
‣ Sociaal recht = het deelgebied van het recht dat zich richt op de bescherming van de
sociale en economische rechten van werknemers en burgers.
‣ Sociaal recht kan onderverdeeld worden in twee grote onderdelen:
1. Arbeidsrecht
2. Socialezekerheidsrecht
HISTORIEK
‣ Onze sociale zekerheid: het resultaat van 150 jaar (r)evolutie!
‣ Half 19e eeuw: hongersnood en sociale ontwrichting
• hongersnood door mislukte aardappeloogst
• opkomst van de industrialisatie veroorzaakt neergang van de huisnijverheid
→ gevolg: mensen trekken massaal naar de steden op zoek naar werk → massale armoede
‣ Coalitieverbod: arbeiders mochten zich niet verenigen
→ MAAR verenigen zich toch in onderlinge bijstandsmaatschappijen
‣ Idee leeft dat overheid moet tussenkomen in sociale kwesties, geïnspireerd op het
model van kanselier Bismarck (DL)
‣ 1848: oprichting van de lijfrentekas door de overheid → weinig succes
‣ 1866: coalitieverbod werd opgeheven → het ontstaan van vakbonden, ziekenfondsen
en vakverenigingen
‣ 1886: arbeidersprotesten en stakingen → eerste sociale maatregelen door de overheid:
• Beperken van vrouwen- en kinderarbeid
• Uitbetaling van de lonen in cash geld
‣ 1903: eerste wet op de arbeidsongevallen → kritiek: uitkering was beperkt tot helft
van het loon
‣ 1928: wet voor tegemoetkoming aan gebrekkigen en verminkten
‣ 1930: wet op de kinderbijslag
‣ 1935: oprichting werklozenkassen door vakbonden → ledenbijdragen aangevuld met
subsidies van de gemeenten
‣ 1936: betaalde vakantiedagen
‣ 1944: besluitwet betreffende de maatschappelijke zekerheid
3
, Verplichte sociale verzekeringen:
• Ziekte- en invaliditeitsverzekering
• Pensioenen
• Kinderbijslagregeling
• Werkloosheidsverzekering
• Jaarlijkse vakantie
‣ 1963: verhoging uitkeringen en versoepelingen uitkeringsvoorwaarden
‣ 1974: invoering brugpensioen en Wet op het bestaansminimum (nu: leefloon)
4
RECHTSMETHODOLOGIE
OPBOUW BAMADODEX
Voorbeeld 1: Je wil meer weten of het ‘leefloon’, hoe kan je de relevante wetgeving hierover
vinden in je BAMACODEX?
• Mogelijkheid 1: via het alfabetisch register → ‘leefloon’ valt onder
‘maatschappelijke integratie’ → wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op
maatschappelijke integratie
• Mogelijkheid 2: je kijkt onder welke rechtsmaterie het ‘leefloon’ valt → ‘II.
Sociale zekerheidsrecht’ → daar overloop je de wetten → wet van 26 mei 2002
betreffende het recht op maatschappelijke integratie
Voorbeeld 2: Er wordt jou gevraagd naar de voorwaarden voor een werkloosheidsuitkering.
Hoe kan je de relevante wetgeving hierover vinden in je BAMACODEX?
• Mogelijkheid 1: via het alfabetisch register → ‘werkloosheid’ → Koninklijk
besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering
• Mogelijkheid 2: je kijkt onder welke rechtsmaterie het
‘werkloosheidsuitkeringen’ valt → ‘II. Sociale zekerheidsrecht’ → daar
overloop je de wetten → Koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende
de werkloosheidsreglementering
Structuur en indeling
1. De naam van de wet: beschrijft kort en bondig het onderwerp en de datum van
goedkeuring
Voorbeeld: Wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie, B.S. 31
juli 2002.
2. Titels en hoofdstukken: behandelen elk een specifiek aspect van de wet
Voorbeeld:
Titel I : Recht op maatschappelijke integratie
Hoofdstuk I: Algemene bepalingen.
1
, 3. Afdelingen: elk hoofdstuk kan worden onderverdeeld in afdelingen voor verdere
specificatie.
Voorbeeld: Afdeling 1: Maatschappelijke integratie voor personen jonger dan 25 jaar
4. Artikelen: vormen de kern van de wet. Elk artikel behandelt een specifieke regel of
bepaling
Voorbeeld: Art. 1. Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de
Grondwet.
Kenmerken van de inhoud
Voorbeeld toegepast op het Koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de
werkloosheidsreglementering
Definities
Voorbeeld: “Art. 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder: …”
Rechten en plichten
Voorbeeld: “Hoofdstuk II: Toelaatbaarheidsvoorwaarden” + “Art. 30. Om toegelaten te
worden tot het recht op werkloosheidsuitkeringen …”
Sancties
Voorbeeld: “Hoofdstuk X: Strafbepalingen” + ”Art. 175. De inbreuken op de bepalingen van
dit koninklijk besluit en van de uitvoeringsbesluiten ervan worden opgespoord, vastgesteld en
bestraft overeenkomstig het Sociaal Strafwetboek”
Overgangsbepalingen
Voorbeeld: “Hoofdstuk XI: Slotbepalingen” + “Art. 179. Dit besluit treedt in werking de eerst
dag van de zesde maand volgend op die gedurende welke het in het Belgisch Staatsblad is
bekendgemaakt.
Opheffing van oude regelgeving
Voorbeeld: “Art. 177. Opgeheven worden: …”
2
, HOOFDSTUK 1 – INLEIDING
1.1. SOCIAAL RECHT
“Het recht dat geen sociale rechtvaardigheid nastreeft is geen rechtvaardige recht” (Rolin)
WAT IS SOCIAAL RECHT?
‣ Sociaal recht = het deelgebied van het recht dat zich richt op de bescherming van de
sociale en economische rechten van werknemers en burgers.
‣ Sociaal recht kan onderverdeeld worden in twee grote onderdelen:
1. Arbeidsrecht
2. Socialezekerheidsrecht
HISTORIEK
‣ Onze sociale zekerheid: het resultaat van 150 jaar (r)evolutie!
‣ Half 19e eeuw: hongersnood en sociale ontwrichting
• hongersnood door mislukte aardappeloogst
• opkomst van de industrialisatie veroorzaakt neergang van de huisnijverheid
→ gevolg: mensen trekken massaal naar de steden op zoek naar werk → massale armoede
‣ Coalitieverbod: arbeiders mochten zich niet verenigen
→ MAAR verenigen zich toch in onderlinge bijstandsmaatschappijen
‣ Idee leeft dat overheid moet tussenkomen in sociale kwesties, geïnspireerd op het
model van kanselier Bismarck (DL)
‣ 1848: oprichting van de lijfrentekas door de overheid → weinig succes
‣ 1866: coalitieverbod werd opgeheven → het ontstaan van vakbonden, ziekenfondsen
en vakverenigingen
‣ 1886: arbeidersprotesten en stakingen → eerste sociale maatregelen door de overheid:
• Beperken van vrouwen- en kinderarbeid
• Uitbetaling van de lonen in cash geld
‣ 1903: eerste wet op de arbeidsongevallen → kritiek: uitkering was beperkt tot helft
van het loon
‣ 1928: wet voor tegemoetkoming aan gebrekkigen en verminkten
‣ 1930: wet op de kinderbijslag
‣ 1935: oprichting werklozenkassen door vakbonden → ledenbijdragen aangevuld met
subsidies van de gemeenten
‣ 1936: betaalde vakantiedagen
‣ 1944: besluitwet betreffende de maatschappelijke zekerheid
3
, Verplichte sociale verzekeringen:
• Ziekte- en invaliditeitsverzekering
• Pensioenen
• Kinderbijslagregeling
• Werkloosheidsverzekering
• Jaarlijkse vakantie
‣ 1963: verhoging uitkeringen en versoepelingen uitkeringsvoorwaarden
‣ 1974: invoering brugpensioen en Wet op het bestaansminimum (nu: leefloon)
4
