DOSSIER TAALEXPERT
Eerste gelegenheid
DOCENT: CLARA MEIJER
10-11-2024
DOSSIER TAALEXPERT
, I
Inhoud
Voorwoord................................................................................................................................................................3
Hoofdstuk 1:Probleembeschrijving...........................................................................................................................4
ADHD.............................................................................................................................................. 4
Dyslexie........................................................................................................................................... 4
Angststoornissen en depressie........................................................................................................ 5
ASS................................................................................................................................................. 5
TOS (taalontwikkelingsstoornis)...................................................................................................... 5
Luistervaardigheid.................................................................................................................................................6
Essentiële kennis en vaardigheden luistervaardigheid....................................................................6
Spreekvaardigheid.................................................................................................................................................7
Essentiële kennis en vaardigheden spreekvaardigheid...................................................................7
1: Maatwerkkaart luistervaardigheid................................................................................................8
1.2: Maatwerkkaart spreekvaardigheid.......................................................................................... 10
Hoofdstuk 2: Didactische Aanpak...........................................................................................................................12
Differentiatie binnen de les.................................................................................................................................12
Signaleren en diagnosticeren..............................................................................................................................12
Algemene Didactische Aanpassingen..................................................................................................................13
Toepassing van het IGDI-model..........................................................................................................................13
2.1. Algemene didactische aanpak......................................................................................................................15
2.2 Aanpak van de twee vaardigheden......................................................................................... 15
Vaardigheid Luisteren (specifiek probleem per type leerling):.......................................................15
Vaardigheid Spreken (specifiek probleem per type leerling):.........................................................15
Hoofdstuk 3: Slot.....................................................................................................................................................19
3.1: Antwoord op de hoofdvraag........................................................................................................................19
Concrete stappen:......................................................................................................................... 20
3.2: Aanbevelingen..............................................................................................................................................21
Bronnenlijst aanbevelingsstuk............................................................................................................................22
Bronnenlijst complete dossier:...............................................................................................................................24
Bijlage 1: Handleiding klassenoverzichten..............................................................................................................25
Bijlage 3: Thema 1: Groepsplan..............................................................................................................................31
Groepsplan..........................................................................................................................................................35
Slotopdracht 5.1: Onderzoek maatwerkleerling theorie en praktijk: TOS..........................................................41
Uitwerking interview...................................................................................................................... 42
Bijlage 5: Slotopdracht 6: Een gedifferentieerde les...............................................................................................45
Inleiding...............................................................................................................................................................51
1
, II
Hoofdzaken en Probleembeschrijving................................................................................................................51
Specifieke Differentiatievormen en Didactische Aanpakken..............................................................................52
Differentiatie in Instructie en Tempo.............................................................................................. 52
Gebruik van Visuele en Auditieve Ondersteuning..............................................................................................52
Individuele en Groepsondersteuning via Stappenplannen en Checklists...........................................................52
Aanbevelingen.....................................................................................................................................................52
Conclusie.............................................................................................................................................................54
2
, III
VOORWOORD
Sinds drie jaar werk ik als vrijeschoolleerkracht op een vmbo-basis/kaderschool in Zeist. Differentiatie
staat centraal in vrijeschoolonderwijs en tevens is de Tobiasstroom een LWOO school, waarop
leerlingen in kleine klassen (maximaal 16 leerlingen) werken en waarbij meestal lees-, schrijf-, en/of
rekenproblemen bij de meeste leerlingen voorkomen
Differentiëren is iets dat ik nog beter wil beheersen, omdat ik al constant bezig ben de lessen per
leerjaar en zelfs per klas aan te passen aan de verschillende leerlingen. Het doel van deze
onderzoeksvraag is dan ook om het geleerde direct te implementeren in mijn lessen. Hierdoor kan ik
direct aansluiten bij mijn dagelijkse praktijk en tevens een handleiding ontwikkelen voor mijn
vakcollega’s die gaat over differentiatie. Het doel is om deze handleiding niet alleen voor het vak
Nederlands in te zetten, maar deze dient als geraamte voor alle vaklessen, los van leerjaar of niveau.
In het eerste hoofdstuk van dit verslag beschrijf ik kort welk type maatwerkleerlingen ik dagelijks
tegenkom. Daarnaast ga ik in op de algemene problemen die hierbij spelen en de uitdagingen waar
maatwerkleerlingen tegenaan kunnen lopen.
In het tweede hoofdstuk ga ik in op de didactische aanpak en geef ik per taalvaardigheid aan welke
manieren van differentiatie van toepassing zijn op de maatwerkleerlingen. De taalvaardigheden die ik
daarbij heb gekozen zijn luister- en spreekvaardigheid.
Tot slot geef ik in het derde deel mijn aanbevelingen met betrekking tot aanpassingen van het
lesmateriaal voor de maatwerkleerlingen en geef ik antwoord op de hoofdvraag: “Hoe kun je als
vakdocent Nederlands je lessen zo inrichten dat alle leerlingen, ook maatwerkleerlingen, optimaal tot
leren komen?” Het antwoord is gebaseerd op de colleges Taalexpert, literatuuronderzoek en ook mijn
persoonlijke bevindingen als docent.
Ik wens u veel plezier bij het lezen van dit verslag,
3
Eerste gelegenheid
DOCENT: CLARA MEIJER
10-11-2024
DOSSIER TAALEXPERT
, I
Inhoud
Voorwoord................................................................................................................................................................3
Hoofdstuk 1:Probleembeschrijving...........................................................................................................................4
ADHD.............................................................................................................................................. 4
Dyslexie........................................................................................................................................... 4
Angststoornissen en depressie........................................................................................................ 5
ASS................................................................................................................................................. 5
TOS (taalontwikkelingsstoornis)...................................................................................................... 5
Luistervaardigheid.................................................................................................................................................6
Essentiële kennis en vaardigheden luistervaardigheid....................................................................6
Spreekvaardigheid.................................................................................................................................................7
Essentiële kennis en vaardigheden spreekvaardigheid...................................................................7
1: Maatwerkkaart luistervaardigheid................................................................................................8
1.2: Maatwerkkaart spreekvaardigheid.......................................................................................... 10
Hoofdstuk 2: Didactische Aanpak...........................................................................................................................12
Differentiatie binnen de les.................................................................................................................................12
Signaleren en diagnosticeren..............................................................................................................................12
Algemene Didactische Aanpassingen..................................................................................................................13
Toepassing van het IGDI-model..........................................................................................................................13
2.1. Algemene didactische aanpak......................................................................................................................15
2.2 Aanpak van de twee vaardigheden......................................................................................... 15
Vaardigheid Luisteren (specifiek probleem per type leerling):.......................................................15
Vaardigheid Spreken (specifiek probleem per type leerling):.........................................................15
Hoofdstuk 3: Slot.....................................................................................................................................................19
3.1: Antwoord op de hoofdvraag........................................................................................................................19
Concrete stappen:......................................................................................................................... 20
3.2: Aanbevelingen..............................................................................................................................................21
Bronnenlijst aanbevelingsstuk............................................................................................................................22
Bronnenlijst complete dossier:...............................................................................................................................24
Bijlage 1: Handleiding klassenoverzichten..............................................................................................................25
Bijlage 3: Thema 1: Groepsplan..............................................................................................................................31
Groepsplan..........................................................................................................................................................35
Slotopdracht 5.1: Onderzoek maatwerkleerling theorie en praktijk: TOS..........................................................41
Uitwerking interview...................................................................................................................... 42
Bijlage 5: Slotopdracht 6: Een gedifferentieerde les...............................................................................................45
Inleiding...............................................................................................................................................................51
1
, II
Hoofdzaken en Probleembeschrijving................................................................................................................51
Specifieke Differentiatievormen en Didactische Aanpakken..............................................................................52
Differentiatie in Instructie en Tempo.............................................................................................. 52
Gebruik van Visuele en Auditieve Ondersteuning..............................................................................................52
Individuele en Groepsondersteuning via Stappenplannen en Checklists...........................................................52
Aanbevelingen.....................................................................................................................................................52
Conclusie.............................................................................................................................................................54
2
, III
VOORWOORD
Sinds drie jaar werk ik als vrijeschoolleerkracht op een vmbo-basis/kaderschool in Zeist. Differentiatie
staat centraal in vrijeschoolonderwijs en tevens is de Tobiasstroom een LWOO school, waarop
leerlingen in kleine klassen (maximaal 16 leerlingen) werken en waarbij meestal lees-, schrijf-, en/of
rekenproblemen bij de meeste leerlingen voorkomen
Differentiëren is iets dat ik nog beter wil beheersen, omdat ik al constant bezig ben de lessen per
leerjaar en zelfs per klas aan te passen aan de verschillende leerlingen. Het doel van deze
onderzoeksvraag is dan ook om het geleerde direct te implementeren in mijn lessen. Hierdoor kan ik
direct aansluiten bij mijn dagelijkse praktijk en tevens een handleiding ontwikkelen voor mijn
vakcollega’s die gaat over differentiatie. Het doel is om deze handleiding niet alleen voor het vak
Nederlands in te zetten, maar deze dient als geraamte voor alle vaklessen, los van leerjaar of niveau.
In het eerste hoofdstuk van dit verslag beschrijf ik kort welk type maatwerkleerlingen ik dagelijks
tegenkom. Daarnaast ga ik in op de algemene problemen die hierbij spelen en de uitdagingen waar
maatwerkleerlingen tegenaan kunnen lopen.
In het tweede hoofdstuk ga ik in op de didactische aanpak en geef ik per taalvaardigheid aan welke
manieren van differentiatie van toepassing zijn op de maatwerkleerlingen. De taalvaardigheden die ik
daarbij heb gekozen zijn luister- en spreekvaardigheid.
Tot slot geef ik in het derde deel mijn aanbevelingen met betrekking tot aanpassingen van het
lesmateriaal voor de maatwerkleerlingen en geef ik antwoord op de hoofdvraag: “Hoe kun je als
vakdocent Nederlands je lessen zo inrichten dat alle leerlingen, ook maatwerkleerlingen, optimaal tot
leren komen?” Het antwoord is gebaseerd op de colleges Taalexpert, literatuuronderzoek en ook mijn
persoonlijke bevindingen als docent.
Ik wens u veel plezier bij het lezen van dit verslag,
3
