samenvatting Bio-ethiek

SAMENVATTING BIO-ETHIEK

LES 1: INLEIDING


POSTERSESSIE (EVALUATIE)
 Wat
o Casusbespreking + advies
 Wie
o 4 studenten (max. 5)
 Hoe
o https://admin.kuleuven.be/icts/onderzoek/wetpub
 Wanneer
o Verdeling groepen: 17/03
o Geen les: voorbereiding casus: 31/03
o Inleveren poster: 12/05
o Presentatie poster door docent: 19/05
o Invullen peer assessment: 26/05
 Evaluatie
o 4/20 punten
 Peer assessment : 2/20
 Bij dringende vragen stuur een mailtje naar


EXAMEN
 Examen: PPT zijn de basis, achtergrondliteratuur hoef je niet noodzakelijk te kennen. Examen bestaat uit 2
vragen: een stelling, je krijgt alle stellingen al op voorhand en 1 daarvan zullen we krijgen op het examen.
Open boek examen  alles op papier meenemen! 2de vraag is een casus.
 Een deel van de punten (4punten) zullen op een groepsposter staan. 2 punten geeft de prof en 2 geven je
groepsleden. De posters worden gewoon doorgestuurd naar de prof en naar medeleerlingen, je hoeft ze
niet te presenteren.


INLEIDING
 Het beschrijven van de ontwikkeling van de bio-ethiek als antwoord op maatschappelijke gezondheids-
(r)evoluties.
 Analyseren van specifieke bio-ethische thema's vanuit opgegeven theoretische kaders.
 Bewust worden van de wijze waarop bio-ethische thema's in de maatschappij en media worden
voorgesteld en dit kritisch beargumenteren

VOORBEELDEN MEDIA 2023-2024
 ontwikkeling van kunstmatige menselijke embryo’s
 Aantal kandidaat-orgaandonoren op recordhoogte, net als aantal weigeraars
 Menselijke nieren groeien in embryo van een varken
 Oudste orgaandonor in BE 90 jaar
 Dna test voor alle koppels met een kinderwens
 Steeds meer vrouwen werden moeder na hun 50ste
 Tachtigplussers reanimeren is niet zinvol
 Significante stijging aantal abortussen

, IVF kind voor iedereen stuit op spermatekort
 Aantal vrouwen die willen eicellen doneren is verdubbeld
 Minder kinderen geboren met Down owv NIPTest?
 Gratis condooms op school, anticonceptie kosteloos tot 35?
 Groeiend aantal mensen wil zelfgekozen levenseinde
 Met succes resusaap gekloond
 ‘fertility benefits’ als extra legaal voordeel
 Derde Europeaan met hiv officieel genezen na stamceltransplantatie

BIJSLUITER
 Niet bij chronische overgevoeligheid voor meningen van anderen
 Niet bij teveel persoonlijke betrokkenheid
 Bij voorkeur voor je de gezondheidszorg ingaat
 Voldoende kauwen
 Groepsgebruik kan positieve bijwerkingen hebben
 Bijwerking: kan helpen bij het goedpraten van kwalijke praktijken
 Voorschrift voor evaluatie
o Stelling + casus
o Mondeling + schriftelijk
o Posterpresentatie + peer assessment

ETHIEK?
 Dezelfde ontstaansgeschiedenis
o Èthos (Gr.): gewoonte, gebruik, houding
o Mos (lat.): moraal
 Een verschillende betekenis
o Moraal: geheel van (veronderstelde of werkelijke) opvattingen die binnen een bepaald
levensdomein (gezondheidszorg) een belangrijke richtinggevende functie hebben voor het
menselijk handelen
o Ethiek: wetenschap, kritische reflectie op menselijk handelen en de daarin geldende
opvattingen

Gaat niet over moraal. (gaat over je initieel gevoel) als je gaat beginnen doorvragen dan zit je op het niveau
van ethiek. Je moet vertrekken vanuit de feiten en zo ga je verder kijken wat de argumenten daarachter zijn. Je
moet kunnen uitleggen waarvoor een bepaald standpunt staat.

ETHIEK EN WETENSCHAP
 Denkmethode
 Controleerbaar en toetsbaar
o Door andere na te rekenen
 Conceptuele analyse
 Rechtvaardiging van het gedrag achterhalen
 Handelen van mensen begrijpen door keuzes te analyseren en interpreteren in termen
van argumenten die ze erbij hebben
 Trekt zich weinig aan van meerderheden

Denkmethode: het moet controleerbaar en toetsbaar zijn.

,Is niet hetzelfde als psychologie (verklaart gedrag) Bij ethiek gaan we kijken naar een rechtvaardiging van het
gedrag. Je gaat nooit stoppen met de ‘waarom’ vraag. Bepaalde dingen kunnen ook veranderen doorheen de
tijd.




Foto 1: Eerste beeld van IVF: allemaal foetussen die naar boven probeerde te klauteren in een proefbuis.
(negatief beeld) Maar willen we het allemaal weten? Moeten we het allemaal doen?

Foto 2: Eerste reactie op dit beeld: een vierling die voorlijk is. Naar alle waarschijnlijkheid is dit door een IVF…

Foto 3: Wordt goed voor gezorgd aan de andere kant kunnen het wel geclowde apen zijn.

TEST: OOK EEN PIL IS ETHIEK!
 Obesitaspil
o Reguleert de stofwisseling zodat mensen kunnen eten wat ze willen zonder gewichtstoename.
Eindelijk ligt het ideale gewicht binnen ieders handbereik!
 tirzepatide als semaglutide (Ozempic en Wegovy) worden toegediend door middel van
wekelijkse injecties
 Semaglutide is onder de naam Rybelsus ook verkrijgbaar als pil
 Is dit een goede pil?
 Waarom/waarom niet?
 Voor wie beschikbaar?
 Terugbetalen?

WAT IS GEEN ETHIEK?




 Orakel-ethiek: mensen die zeggen dat is goed en dat is slecht  dit heeft niets te maken met ethiek.
 TomTom-ethiek: beleidsmensen die een idee hebben en zoeken etischi die voor hun mooi de weg naar
daar uitstippelen. Soms w de weg uitgestippeld door het beleid en hebben ze een etischi nodig die er een
keurmerk opzet. (alsof het dan goed zou zijn…)

,  Stempel- of zegeningsethiek
 Kookboek-ethiek: als we willen nadenken dan via een stappenplan…
 Narren-ethiek

Wat is wel ethiek?: vooroordelen en oordelen doorbreken, samen argumenten zoeken,…

ETHIEK EN MORAAL
 Moraal
o Algemeen geldende en veronderstelde opvattingen over wat mag en niet mag
 Ethiek
o Zoektocht naar het vinden van oplossingen op maat voor bepaalde menselijke probleemsituaties
en het doorbreken van welles-nietes-houdingen


BIO-ETHIEK – MEDISCHE ETHIEK – ETHIEK VAN DE GEZONDHEIDSZORG (HISTORISCHE
ACHTERGROND)
 Jaren 1960
o Revolutie op medisch vlak met eigen problematiek
 Verspreiding ‘therapeutische’ abortus met verminderd risico voor de vrouw
 Pre Natale Diagnose
 Beschermwaardigheid van het embryo of “baas in eigen buik”?
 Kunstmatige beademing – Intensive Care Units
 Is het technisch haalbare ook het meest zinvolle?
 Orgaantransplantatie
 We willen meer organen maar gaan we daarvoor ook betalen?
 1970: In Vitro Fertilisatie
 1980: euthanasie
 1990: genetica - abortus
 2000: stamcelonderzoek en klonen
 2010: tissue engineering –nanotechnologie
 2014: “Jaar van het hersenonderzoek”
 2015: keuzen in de gezondheidszorg
 2017: Overal DNA
 2019: euthanasie en psychisch lijden
 2021: keuzen in de gezondheidszorg (pandemie)
 2023: abortus
 Door toenemende technieken wordt gezondheid niet langer bepaald door het lot maar steeds meer
door eigen keuze


BEGIN VAN HET LEVEN?