Verbintenissenrecht samenvatting

SAMENVATTING
VERBINTENISSENREC
HT
Professor Vincent Sagaert

1ste bachelor rechten

2023-2024

,H3: GELDIGE TOTSTANDKOMING VAN
CONTRACTEN

Geldigheidsvereisten van een contract

1. WILSOVEREENSTEMMING
= de vrije en bewuste wil van elke partij

- Wilsgebreken
o Dwaling
o Bedrog
o Geweld
o Benadeling en misbruik van omstandigheden
o Wilsuiting door vertegenwoordiging
- Wilsuiting door vertegenwoordiging

Definitie: een persoon is belast met een rechtshandeling te verrichten voor rekening van een ander

 Uitzondering: rechtshandelingen intuitu personae

Soorten

o Bron
 Conventionele vertegenwoordiging: contractuele vertegenwoordiging
Vb. lastgeving  contractuele vertegenwoordigingsbevoegdheid = volmacht
1. Privatieve vertegenwoordiging = exclusieve vertegenwoordiging
2. Niet-privatieve vertegenwoordiging
 Wettelijke vertegenwoordiging  vertegenwoordigingsbevoegdheid vloeit
rechtsreeks uit de wet
Vb. schijnvertegenwoordiging of art. 376 OBW
 Rechterlijke vertegenwoordiging  rechterlijke beslissing
Vb. ontvangstmachtiging
o Inhoud
 Onmiddellijke vertegenwoordiging: vertegenwoordiger voert rechtshandeling in
naam en voor rekening vd vertegenwoordigde persoon (bv: bestuursorgaan
vennootschap)
 Rechtsgevolgen ontstaan tussen vertegenwoordigde en derde
(Indien vertegenwoordiger zijn bevoegdheid nt te buit
gaat)
 Middellijke vertegenwoordiging: vertegenwoordiger handelt in eigen naam en
voor rekening van vertegenwoordigde persoon (bv: aan-of verkoopcommissie)

,  Verbintenisrechtelijke gevolgen: tussen vertegenwoordiger en
derde
 Zakenrechtelijke gevolgen: tussen vertegenwoordigde en derde
 Naamlening: inhoud + bestaan vd vertegenwoordigingsopdracht = verborgen
(toepassing is veinzing)

“niemand kan tegen zijn wil gebonden zijn”

 4 uitzonderingen:

1. Bekrachtiging door vertegenwoordigde  declaratieve werking
2. Absolute vertegenwoordiging
- Prokura-leer: interne bevoegdheidsbeperking vh bestuur vd vennootschap kan niet
worden tegengeworpen aan derden te goeder trouw
- Mandaat ad-litem vd advocaat: handelingen vd advocaat binden in beginsel zijn
cliënt tegenover de tegenpartij, ook indien cliënt niet heeft ingestemd met die
handelingen
 2 uitzonderingen waarbij bijzondere volmacht vd cliënt nodig:
- Afstand vd rechten (en dus sluiting dading)
- Berusting in rechtelijke uitspraak (art.1045 Ger.W)
3. Schijnvertegenwoordiging  vertrouwensleer
= lastgever kan obv schijnmandaat gebonden zijn indien:
 Het zijn schuld was dat de schijn is ontstaan
 Als derde rechtmatig geloof kon hechten aan bevoegdheid lastgever

Lastgever  lasthebber  derde

3 voorwaarden:

1) Schijn gecreëerd dat de vertegenwoordiger binnen de grenzen van zijn bevoegdheid
optrad. De gebondenheid van de schijnlastgever wordt niet beïnvloedt door het feit dat
schijnlasthebber onrechtmatig optreedt in uitvoering opdracht.
2) Er is een band tussen de schijn en het stilzitten/ handelen van de
schijnvertegenwoordigde
3) Derde kon rechtmatig vertrouwen dat de schijn met de werkelijke toestand
overeenstemde
4. Zaakwaarneming

Extra: Misbruik van de contractsvrijheid

- Wanneer er een kennelijk onevenwicht bestaat tussen de contractspartijen en bevindt zich in de
zwakkere positie van één van de contractspartijen
- Art. 5.37 BW: C2C contracten blijven enkel over voor boek 5
- Typisch geval van verkokering van het privaatrecht
o Art. 1907ter oud BW: wetgever was wantrouwig tegenover interest (bv. verbod op
anatocisme)

, o Art. 5.72 BW: toetredingscontracten (contracten waarover niet onderhandeld kan
worden), kennelijk onevenwicht kan als onrechtmatig worden beschouwd
o Art. I.8, 22° WER : manifest onevenwicht creëren dat het een misbruik van
omstandigheden is, B2C verhoudingen



2. HANDELINGSBEKWAAM
- Rechtsbekwaamheid
- Handelingsbekwaamheid
 Algemene handelingsonbekwaamheid
1) Beschermde personen
2) Minderjarigen
 Niet – ontvoogd
 Ontvoogd  hebben wel zekere
handelingsbekwaamheid
 Uitzondering op Integrale restitutie: de onbekwame is bij
nietigheid v/e contract slechts gehouden tot restitutie
voor zover hij voordeel heeft gehaald uit prestaties
verkregen o.g.v nietig contract
- Rechtspersonen
= handelen binnen grenzen van statutaire doel
 Organenleer: rechtspersoon kan handelingen stellen via
organen, handeling wordt rechtsreeks a/d rechtspersoon
toegerekend
!! indien orgaan fout maakt, wordt fout toegerekend
a/d vennootschap

3. MOGELIJK, BEPAALBAAR EN GEOORLOOFD VOORWERP ID
HANDEL

Voorwerp van het contract = rechtsgevolgen die men beoogt (materieel consensualisme)

>< Voorwerp van de verbintenis = de prestatie die men levert (geven, doen, niet doen)

>< Voorwerp van de prestatie = het goed, vermogen, bestand waarop die prestatie
betrekking heet

Bv. X is eigenaar van een chalet in de Ardennen en X heeft die gezet zonder bouwvergunning, brandt af, X
stapt neer verzekering maar verzekering weigert want verzekeringscontract heeft ongeoorloofd voorwerp
-> Verzekeringsmaatschappij heeft ongelijk want verzekeringsmaatschappij heeft zich verbonden om een
uitkering uit te betalen, geoorloofdheid heeft enkel betrekking tot het voorwerp van het contract, is pas
ongeoorloofd wanneer het in strijd is met de openbare orde

Bv. aannemingscontract om een huis op te richten zonder vergunning, aanneming weet dit maar nadien
zegt bouwer contract is nietig -> voor zolang de eigenaar nog een bouwvergunning zou kunnen krijgen is
het contract niet nietig