Thema 5: De romp als centrum
Week 1
OAC 1 Anatomie
Doelstellingen
De student kan de in de powerpoint benoemde botpunten van de 3
wervelkolom en bekken opsommen en herkennen op een plaatje. 1
1 = foramen magnum
2 = protuberantia occipitale externa
3 = foramen / processus mastoideus
4 = promotorium 2
5 = facies auricularis ossis
sacri
9 6 = tuberositas ossis sacri
7 7 = tuberositas iliaca
8 = facies auricularis
10
8 9 = SIAS 4
10 = SIAI 5 6
11 = SIPS
12 = SIPI
13 = Spina ischiadica
15
14 = tuber ischiadicum
15 = symphysis pubica
De student kan de algemene onderdelen van een wervel opnoemen; zie afbeelding.
Tussen proc. Articulairs superior & inferior zit facetgewricht. = art. Zygopophysialis.
De student kan de specifieke kenmerken
van de axis, atlas , een cervicale wervel,
een thoracale wervel en een lumbale
wervel opnoemen en kan aan de hand
van de kenmerken het soort wervel
herkennen op een plaatje.
1
, Zie verwerkingsopdracht voor verschillen en afbeeldingen hieronder, van links naar rechts en
van boven naar beneden: atlas, axis, cervicale wervel, thoracal wervel en lumbale wervel.
De student kan de algemene ligamentaire structuren van de
wervelkolom en de ligamentaire structuren van de hoog-cervicale wervelkolom opsommen, kent de
ligging en kan de ligamenten herkennen op een plaatje.
voor beschrijving van de rest
van de lichamenten, zie
verwerkingsopdracht tabel.
2
,Verwerkingsopdracht
Ligament Ligging Verloop Remmende werking
Lig. Longitudinale Anterior van corpus Gehele wk extentie
anterius
Lig. Nuchae Bovenste stuk lig. Alleen bovenste stukje Flexie
supraspinale cervicaal
Lig. Longitudinale Posterior van corpus Gehele wk flexie
posterius
Ligg. flavum Tussen de arci Gehele wk Flexie
Ligg. Interspinale Tussen de proc. spinosi Gehele wk Flexie
Ligg. Supraspinale Aan de punten van Gehele wk Flexie
proc. spinosi
Ligg. Tussen de proc. Gehele wk, behalve flexie
intertransversarium transversi lumbaal.
Lig. Cruciatum atlantis Achter de dens Kruising transversum Axis op z’n plek
atlantis en fasciculi houden, remt
longitudinale beweging dens.
Lig. Transversum Achter de dens. Transversaal van ene Axis op z’n plek
atlantis Transversale vezels lig. kant axis naar andere houden, remt
cruciatum kant. beweging dens
Fasciculi longitudinale Achter de dens. Longitudinale vezels. Axis op z’n plek
Longidunale vezels lig. houden, remt
cruciatum beweging dens
Ligg. Alaria Van dens naar In twee punten Dens op z’n plek
zijkanten foramen achterom de dens naar houden. Belangrijk
magnum schedel. zijkanten foramen voor meebewegen
magnum schedel met WK.
Lig. Apicis dentis Van dens naar Van punt dens naar Houd axis op z’n plek.
(niet afgebeeld) zijkanten foramen voorkant foramen
magnum schedel. magnum.
Welke soort wervel? Kenmerken Bewegingsmogelijkheden
(week 2)?
Vertebralis cervicalis - Vierkant corpus Met name draaien
- Foramen transversarium
- Gevorkte proc. spinosus
en proc. transversi
- Proc. uncinati
- Klein corpus
- Groot, 3 hoekig foramen
axis - Dens draaien
- Foramen transversarium
atlas - Geen corpus weinig
- Grote proc. transversi
- Erg groot foramen
vertebrale
Vertebralis thoracalis - Naar caudaal wijzend proc. (erg weinig) lateroflexie
spinosus.
- Fovea costalis
3
, - Rond corpus
Vertebralis lumbalis - Proc. mammilares Met name
- Proc. costalis flexie/extensie.
- Naar achteren wijzend
proc. spinosus
OAC 2 Pathologie
Doelstellingen
De student kan onderscheid maken in aspecifieke en specifieke lage rugklachten op basis van de
vlaggen welke voortkomen uit de anamnese en rode vlaggen op basis van etiologie (vervorming
(trauma, fractuur congenitaal), ontsteking, tumor, en radiculair).
De Differentiaal diagnose (DD) bij specifieke rugpijn is:
◦ Trauma/fractuur
◦ Tumor
◦ Ontsteking
◦ Radiculair syndroom (uitval zenuwweefsel radix)
◦ Opsplitsing in ernstig en licht (HNP) lumbosacraal
◦ In 10% van de gevallen is er sprake van specifieke rugpijn.
◦ Geeft vaak uitstraling tot in de tenen.
De DD bij aspecifieke rugpijn is:
◦ Myogene aandoening, zoals in de volksmond: “lumbago en spit”
◦ Degeneratieve afwijkingen zoals spondylose, spondylartrose
◦ Onduidelijk waar de pijn vandaan komt.
◦ 90% van de gevallen.
◦ Pijn mechanisch op te roepen.
◦ Pijn tot de knieen.
◦ Houdt ook rekening met psychosociale factoren
Bij de rode vlaggen voor de regio lage rug moet je voornamelijk kijken naar de combinatie van rode
vlaggen. 1 rode vlag hoeft niet meteen te betekenen dat je niet kan behandelen, maar houdt er wel
rekening mee. Bij meerdere rode vlaggen niet behandelen. Incontinetie, rijbroekanesthesie,
bilaterale uitvalsverschijnsleen in de benen en een ernstig beperkt gangbeeld kunnen duiden op laag
lumbale compressie.
4
, De student kan elke structuur van de wervelkolom en zenuwstelsel benoemen en aangeven bij welke
verschillende ziektebeelden deze verschillende structuren zijn aangedaan.
Voor kennen structuren zie anatomie. Structuren die betrokken kunnen zijn:
Vertebra
◦ Lichaam = corpus
◦ spondyl (boog) arc
Intervertebraal
Facetgewricht kraakbeen (hyalien)
Discus (vezelig)
Paravertebraal (= langs ruggenwervels gelegen structuren)
Ligamentair
Myogeen
Neurogeen
De student kent de verschillende vormen van spondylose en welke consequenties deze kan hebben
op langere termijn (spondylolysis, spondylolisthesis, spondylodesis).
Spondylose = geleidelijk ontstaan van overbelasting bij de discus en facetgewrichten.
Hierdoor kunnen wervels wigvormig worden.
Spondylatrose = facet artrose / arthritis. Geeft pijn met radiatie naar billen en bovenbenen
tot de knie. Verslechterde extentie, startklachten.
Spondolydese = vastzetten van de wervels.
Facet rhizotomie = weghalen van de geiriteerde zenuw.
5
Week 1
OAC 1 Anatomie
Doelstellingen
De student kan de in de powerpoint benoemde botpunten van de 3
wervelkolom en bekken opsommen en herkennen op een plaatje. 1
1 = foramen magnum
2 = protuberantia occipitale externa
3 = foramen / processus mastoideus
4 = promotorium 2
5 = facies auricularis ossis
sacri
9 6 = tuberositas ossis sacri
7 7 = tuberositas iliaca
8 = facies auricularis
10
8 9 = SIAS 4
10 = SIAI 5 6
11 = SIPS
12 = SIPI
13 = Spina ischiadica
15
14 = tuber ischiadicum
15 = symphysis pubica
De student kan de algemene onderdelen van een wervel opnoemen; zie afbeelding.
Tussen proc. Articulairs superior & inferior zit facetgewricht. = art. Zygopophysialis.
De student kan de specifieke kenmerken
van de axis, atlas , een cervicale wervel,
een thoracale wervel en een lumbale
wervel opnoemen en kan aan de hand
van de kenmerken het soort wervel
herkennen op een plaatje.
1
, Zie verwerkingsopdracht voor verschillen en afbeeldingen hieronder, van links naar rechts en
van boven naar beneden: atlas, axis, cervicale wervel, thoracal wervel en lumbale wervel.
De student kan de algemene ligamentaire structuren van de
wervelkolom en de ligamentaire structuren van de hoog-cervicale wervelkolom opsommen, kent de
ligging en kan de ligamenten herkennen op een plaatje.
voor beschrijving van de rest
van de lichamenten, zie
verwerkingsopdracht tabel.
2
,Verwerkingsopdracht
Ligament Ligging Verloop Remmende werking
Lig. Longitudinale Anterior van corpus Gehele wk extentie
anterius
Lig. Nuchae Bovenste stuk lig. Alleen bovenste stukje Flexie
supraspinale cervicaal
Lig. Longitudinale Posterior van corpus Gehele wk flexie
posterius
Ligg. flavum Tussen de arci Gehele wk Flexie
Ligg. Interspinale Tussen de proc. spinosi Gehele wk Flexie
Ligg. Supraspinale Aan de punten van Gehele wk Flexie
proc. spinosi
Ligg. Tussen de proc. Gehele wk, behalve flexie
intertransversarium transversi lumbaal.
Lig. Cruciatum atlantis Achter de dens Kruising transversum Axis op z’n plek
atlantis en fasciculi houden, remt
longitudinale beweging dens.
Lig. Transversum Achter de dens. Transversaal van ene Axis op z’n plek
atlantis Transversale vezels lig. kant axis naar andere houden, remt
cruciatum kant. beweging dens
Fasciculi longitudinale Achter de dens. Longitudinale vezels. Axis op z’n plek
Longidunale vezels lig. houden, remt
cruciatum beweging dens
Ligg. Alaria Van dens naar In twee punten Dens op z’n plek
zijkanten foramen achterom de dens naar houden. Belangrijk
magnum schedel. zijkanten foramen voor meebewegen
magnum schedel met WK.
Lig. Apicis dentis Van dens naar Van punt dens naar Houd axis op z’n plek.
(niet afgebeeld) zijkanten foramen voorkant foramen
magnum schedel. magnum.
Welke soort wervel? Kenmerken Bewegingsmogelijkheden
(week 2)?
Vertebralis cervicalis - Vierkant corpus Met name draaien
- Foramen transversarium
- Gevorkte proc. spinosus
en proc. transversi
- Proc. uncinati
- Klein corpus
- Groot, 3 hoekig foramen
axis - Dens draaien
- Foramen transversarium
atlas - Geen corpus weinig
- Grote proc. transversi
- Erg groot foramen
vertebrale
Vertebralis thoracalis - Naar caudaal wijzend proc. (erg weinig) lateroflexie
spinosus.
- Fovea costalis
3
, - Rond corpus
Vertebralis lumbalis - Proc. mammilares Met name
- Proc. costalis flexie/extensie.
- Naar achteren wijzend
proc. spinosus
OAC 2 Pathologie
Doelstellingen
De student kan onderscheid maken in aspecifieke en specifieke lage rugklachten op basis van de
vlaggen welke voortkomen uit de anamnese en rode vlaggen op basis van etiologie (vervorming
(trauma, fractuur congenitaal), ontsteking, tumor, en radiculair).
De Differentiaal diagnose (DD) bij specifieke rugpijn is:
◦ Trauma/fractuur
◦ Tumor
◦ Ontsteking
◦ Radiculair syndroom (uitval zenuwweefsel radix)
◦ Opsplitsing in ernstig en licht (HNP) lumbosacraal
◦ In 10% van de gevallen is er sprake van specifieke rugpijn.
◦ Geeft vaak uitstraling tot in de tenen.
De DD bij aspecifieke rugpijn is:
◦ Myogene aandoening, zoals in de volksmond: “lumbago en spit”
◦ Degeneratieve afwijkingen zoals spondylose, spondylartrose
◦ Onduidelijk waar de pijn vandaan komt.
◦ 90% van de gevallen.
◦ Pijn mechanisch op te roepen.
◦ Pijn tot de knieen.
◦ Houdt ook rekening met psychosociale factoren
Bij de rode vlaggen voor de regio lage rug moet je voornamelijk kijken naar de combinatie van rode
vlaggen. 1 rode vlag hoeft niet meteen te betekenen dat je niet kan behandelen, maar houdt er wel
rekening mee. Bij meerdere rode vlaggen niet behandelen. Incontinetie, rijbroekanesthesie,
bilaterale uitvalsverschijnsleen in de benen en een ernstig beperkt gangbeeld kunnen duiden op laag
lumbale compressie.
4
, De student kan elke structuur van de wervelkolom en zenuwstelsel benoemen en aangeven bij welke
verschillende ziektebeelden deze verschillende structuren zijn aangedaan.
Voor kennen structuren zie anatomie. Structuren die betrokken kunnen zijn:
Vertebra
◦ Lichaam = corpus
◦ spondyl (boog) arc
Intervertebraal
Facetgewricht kraakbeen (hyalien)
Discus (vezelig)
Paravertebraal (= langs ruggenwervels gelegen structuren)
Ligamentair
Myogeen
Neurogeen
De student kent de verschillende vormen van spondylose en welke consequenties deze kan hebben
op langere termijn (spondylolysis, spondylolisthesis, spondylodesis).
Spondylose = geleidelijk ontstaan van overbelasting bij de discus en facetgewrichten.
Hierdoor kunnen wervels wigvormig worden.
Spondylatrose = facet artrose / arthritis. Geeft pijn met radiatie naar billen en bovenbenen
tot de knie. Verslechterde extentie, startklachten.
Spondolydese = vastzetten van de wervels.
Facet rhizotomie = weghalen van de geiriteerde zenuw.
5
