LES 1
1. Evidence Based Dentistry (EBD)
a. WAT?
→ Gebruik maken van de beste ‘evidence’ (kennis) + de beste behandelings-
strategie in samenspraak met de patiënt om tot een geschikte oplossing te
komen van het probleem (oordeelkundig gebruikmaken van wetenschappelijke
informatie)
b. HOE?
→ Klinische bekwaamheid: Je kan het
→ Best evidence: Juiste behandeling met juiste kennis
→ Rekening houden met de wens van de patiënt
→ Goed kunnen verwoorden en onderbouwen van je beslissingen en de gekozen
behandelingsstrategieën
→ Goed vragen van de patiënt en van jezelf kunnen beantwoorden
→ Goed kunnen evalueren van je eigen werkzaakheden: opvolgen van patiënten
en hieruit leren
→ Verandering van de traditionele praktijk: van tandarts naar mondarts
Traditionele praktijk EBD-praktijk
• Bekwaamheid en ervaring
• Samenbrengen van evidentie en wens vd patiënt
• Onduidelijke basis van evidentie • Duidelijke basis van beste evidentie
• Onduidelijke beoordeling van • Systematische beoordeling
evidentie van evidentie
• Subjectief, transparant (?), bias • Objectief, transparant, minder bias
• Zwart/wit oordelen • Acceptatie van twijfel
• Autoritair • Deelname patiënt
→ Verschillende soorten ‘health care professionals’
• Klinische bekwaamheid: evidence users: gebruik van literatuur
• Best evidence (Wetenschappers): evidence finders: juiste kennis
• Wens patiënt (Onderzoekers): evidence generators
• Evidence ignorers: geen rekening met EBD (slecht)
Men moet een mengeling hebben ven de eerste drie gevallen
c. VERTALEN NAAR EEN KLINISCH PROBLEEM EN EEN BEANTWOORDE VRAAG
→ EBD: stellen van een goede klinische vraag & opzoeken van literatuur/wegwijs op internet
1) Klinische probleem identificeren (wat is er aan de hand met de patiënt?)
2) Formuleer dan een goede (PICO) vraag
i. P = probleem/patiënt/populatie (wie heeft het voor)
ii. I = Interventie (behandeling die ik ga uitvoeren)
iii. C = comparison (vergelijk de alternatieve en standaardbehandelingen)
iv. O = outcome (wat je wil bekomen)
, 3) Zoek de evidence/kennis op: beste bewijsmateriaal & Onderzoeksontwerp
4) Beoordeel de evidence: Wat ga ik in deze situatie moeten doen/gebruiken?
5) Vertaal de evidence in behandeling: Hoe/welke kennis omzetten tot praktijk?
6) Behandeling van de patiënt
7) Evalueer wat je hebt gedaan en leer eruit voor de volgende behandeling
→ 4 DOMEINEN/CASUSSEN VAN PROBLEMEN
• Casus Diagnose
Ik ziet reclame over DiagnoDENT om cariës te detecteren
→ Ik zou de diagnose anders niet zien zonder DiagnoDENT
PICO:
- Correct diagnosticeren van interdentale cariës
- Diagnodent gebruiken
- Röntgenfoto indien ik diagnodent niet heb
- Sensitiviteit en specificiteit van beoordeling interdentale cariës
• Casus Etiologie/oorzaak/risico
Knobbel tand breekt af met amalgaamvulling, kon dat voorkomen worden?
→ Wat is de oorzaak/gevolg?
PICO:
- Patiënt met een amalgaamrestauratie: oorzaak van afbraak tand?
- RISICOFACTOR: knarsen oorzaak afbraak tand?
- Niet knarsen
- Tandknobbelbreuk
• Casus Prognose
Patiënt met tandpijn maar niks te zien, RX-beeld laat weten dat wortelkanaal gevuld
is geweest, patiënt moet naar kaakchirurg voor apexbehandeling, patiënt vraagt zich
af hoe lang de apexbehandeling efficiënt zal zijn
→ Hoe lang zal de behandeling succesvol zijn
PICO:
• Patiënt met goed behandelde vulling maar symptomen ontsteking
• Apexbehandeling
• /
• Overleving element: tand wordt niet getrokken en apexbehandeling blijft
• Casus Therapie/preventie
Patiënt met tandpijn maar niks te zien, RX-beeld laat weten dat wortelkanaal gevuld
is geweest, patiënt moet naar kaakchirurg voor apexbehandeling, patiënt vraagt zich
af hoe lang de apexbehandeling efficiënt zal zijn
→ Is er een grotere kans op overleving indien ik toch een nieuwe vulling laat zetten
PICO:
• Patiënt met goed behandelde vulling maar symptomen van ontsteking
• Apexbehandeling
• Opnieuw vullen van het wortelkanaal
• Overleving element: wortelkanaal opnieuw gevuld
EXAMENVRAGEN PPT
, DOMEIN ONTWERP
Casus Diagnose Is de test accuraat?
P: Probleem
I/E: Nieuw diagnosticum
C: oud diagnosticum
O: Herkennen van ziekte en niet-ziekte
Casus Etiologie/oorzaak/risico Is het schadelijk?
P: Probleem
I/E: Aanwezigheid van oorzaak/risico
C: Afwezigheid van oorzaak/risico
O: optreden van probleem
Casus Prognose Hoe loopt dit af?
P: Situatie met onbekende afloop
I/E: de situatie
C: andere relevante situatie (of niets)
O: Klinische relevante op te meten
parameter
Casus Therapie/behandeling Is A beter dan B?
P: Probleem
I/E: nieuwe behandeling
C: oude behandeling (of niets)
O: Klinische relevante maat
2. Onderzoeksontwerpen
→ Bij een vraag uit een specifiek domein hoort het best beschikbare bewijsmateriaal
• Onderzoek met het hoogste niveau van evidentie
• Hoogste niveau van evidentie is onderzoek met beste interne validiteit
DOMEIN ONTWERP
Casus Diagnose Cross-sectioneel onderzoek
Casus Etiologie/oorzaak/risico Patiënt-controleonderzoek
(Retrospectief Cohortonderzoek)
Casus Prognose Prospectief Cohortonderzoek
Casus Therapie/behandeling Klinisch onderzoek, bij voorkeur RCT
1. Evidence Based Dentistry (EBD)
a. WAT?
→ Gebruik maken van de beste ‘evidence’ (kennis) + de beste behandelings-
strategie in samenspraak met de patiënt om tot een geschikte oplossing te
komen van het probleem (oordeelkundig gebruikmaken van wetenschappelijke
informatie)
b. HOE?
→ Klinische bekwaamheid: Je kan het
→ Best evidence: Juiste behandeling met juiste kennis
→ Rekening houden met de wens van de patiënt
→ Goed kunnen verwoorden en onderbouwen van je beslissingen en de gekozen
behandelingsstrategieën
→ Goed vragen van de patiënt en van jezelf kunnen beantwoorden
→ Goed kunnen evalueren van je eigen werkzaakheden: opvolgen van patiënten
en hieruit leren
→ Verandering van de traditionele praktijk: van tandarts naar mondarts
Traditionele praktijk EBD-praktijk
• Bekwaamheid en ervaring
• Samenbrengen van evidentie en wens vd patiënt
• Onduidelijke basis van evidentie • Duidelijke basis van beste evidentie
• Onduidelijke beoordeling van • Systematische beoordeling
evidentie van evidentie
• Subjectief, transparant (?), bias • Objectief, transparant, minder bias
• Zwart/wit oordelen • Acceptatie van twijfel
• Autoritair • Deelname patiënt
→ Verschillende soorten ‘health care professionals’
• Klinische bekwaamheid: evidence users: gebruik van literatuur
• Best evidence (Wetenschappers): evidence finders: juiste kennis
• Wens patiënt (Onderzoekers): evidence generators
• Evidence ignorers: geen rekening met EBD (slecht)
Men moet een mengeling hebben ven de eerste drie gevallen
c. VERTALEN NAAR EEN KLINISCH PROBLEEM EN EEN BEANTWOORDE VRAAG
→ EBD: stellen van een goede klinische vraag & opzoeken van literatuur/wegwijs op internet
1) Klinische probleem identificeren (wat is er aan de hand met de patiënt?)
2) Formuleer dan een goede (PICO) vraag
i. P = probleem/patiënt/populatie (wie heeft het voor)
ii. I = Interventie (behandeling die ik ga uitvoeren)
iii. C = comparison (vergelijk de alternatieve en standaardbehandelingen)
iv. O = outcome (wat je wil bekomen)
, 3) Zoek de evidence/kennis op: beste bewijsmateriaal & Onderzoeksontwerp
4) Beoordeel de evidence: Wat ga ik in deze situatie moeten doen/gebruiken?
5) Vertaal de evidence in behandeling: Hoe/welke kennis omzetten tot praktijk?
6) Behandeling van de patiënt
7) Evalueer wat je hebt gedaan en leer eruit voor de volgende behandeling
→ 4 DOMEINEN/CASUSSEN VAN PROBLEMEN
• Casus Diagnose
Ik ziet reclame over DiagnoDENT om cariës te detecteren
→ Ik zou de diagnose anders niet zien zonder DiagnoDENT
PICO:
- Correct diagnosticeren van interdentale cariës
- Diagnodent gebruiken
- Röntgenfoto indien ik diagnodent niet heb
- Sensitiviteit en specificiteit van beoordeling interdentale cariës
• Casus Etiologie/oorzaak/risico
Knobbel tand breekt af met amalgaamvulling, kon dat voorkomen worden?
→ Wat is de oorzaak/gevolg?
PICO:
- Patiënt met een amalgaamrestauratie: oorzaak van afbraak tand?
- RISICOFACTOR: knarsen oorzaak afbraak tand?
- Niet knarsen
- Tandknobbelbreuk
• Casus Prognose
Patiënt met tandpijn maar niks te zien, RX-beeld laat weten dat wortelkanaal gevuld
is geweest, patiënt moet naar kaakchirurg voor apexbehandeling, patiënt vraagt zich
af hoe lang de apexbehandeling efficiënt zal zijn
→ Hoe lang zal de behandeling succesvol zijn
PICO:
• Patiënt met goed behandelde vulling maar symptomen ontsteking
• Apexbehandeling
• /
• Overleving element: tand wordt niet getrokken en apexbehandeling blijft
• Casus Therapie/preventie
Patiënt met tandpijn maar niks te zien, RX-beeld laat weten dat wortelkanaal gevuld
is geweest, patiënt moet naar kaakchirurg voor apexbehandeling, patiënt vraagt zich
af hoe lang de apexbehandeling efficiënt zal zijn
→ Is er een grotere kans op overleving indien ik toch een nieuwe vulling laat zetten
PICO:
• Patiënt met goed behandelde vulling maar symptomen van ontsteking
• Apexbehandeling
• Opnieuw vullen van het wortelkanaal
• Overleving element: wortelkanaal opnieuw gevuld
EXAMENVRAGEN PPT
, DOMEIN ONTWERP
Casus Diagnose Is de test accuraat?
P: Probleem
I/E: Nieuw diagnosticum
C: oud diagnosticum
O: Herkennen van ziekte en niet-ziekte
Casus Etiologie/oorzaak/risico Is het schadelijk?
P: Probleem
I/E: Aanwezigheid van oorzaak/risico
C: Afwezigheid van oorzaak/risico
O: optreden van probleem
Casus Prognose Hoe loopt dit af?
P: Situatie met onbekende afloop
I/E: de situatie
C: andere relevante situatie (of niets)
O: Klinische relevante op te meten
parameter
Casus Therapie/behandeling Is A beter dan B?
P: Probleem
I/E: nieuwe behandeling
C: oude behandeling (of niets)
O: Klinische relevante maat
2. Onderzoeksontwerpen
→ Bij een vraag uit een specifiek domein hoort het best beschikbare bewijsmateriaal
• Onderzoek met het hoogste niveau van evidentie
• Hoogste niveau van evidentie is onderzoek met beste interne validiteit
DOMEIN ONTWERP
Casus Diagnose Cross-sectioneel onderzoek
Casus Etiologie/oorzaak/risico Patiënt-controleonderzoek
(Retrospectief Cohortonderzoek)
Casus Prognose Prospectief Cohortonderzoek
Casus Therapie/behandeling Klinisch onderzoek, bij voorkeur RCT
