GNK-B1-S2
Gezondheidszorg
Sophie De Ganseman
, 1. Ziekte en gezondheid
1. ‘ziek zijn’
- Wanneer ben je ziek?
- Is ‘ziek zijn’ altijd iets visueels?
- Door wat wordt ‘ziek zijn’ bepaald?
- Functioneel vs. Pathologisch
Voorbeelden van ‘ziek zijn’:
1. Meisje in rolstoel:
- Functioneel: niet ziek, kan nog studeren
- Pathologisch: ziek
2. Man met gebroken arm:
- Functioneel: ziek, is arbeider
- Pathologisch: niet ziek
3. Meisje met progressieve ziekte
- Functioneel: ziek
- Pathologisch: ziek
Nadruk op ziekte en gezondheid:
- Wij leven in samenleving die gedomineerd wordt door grotere ziektes, maar dat is maar een
kleine hoeveelheid
o 70% heeft chronische ziektes
o 30% heeft een acute ziektes
- à Onze visie op ‘ziek zijn’ is niet meer zo pertinent
2. Definitie ‘gezondheid’ WHO
Gezondheidsparadox<BONNEUX: het heeft geen zin om in onze huidige maatschappij nog gezonder
te gaan functioneren
- Continu bezig met ‘zo oud mogelijk’ te worden, maar we hebben hierdoor nog nooit zoveel
chronische ziekte gehad (1/5)
- Wij worden alleen maar zieker, ouderdomskwaaltjes lopen op
- Cumulatie van aandoening vanaf 65j à eigenlijk willen we gewoon liever dood
- Bv.: 80% van 85 tumoren sterft MET (niet van) een tumor
2.1 Ziek? Gezond?
1
, 2.2 Dynamische definitie van gezondheid
2.2.1 WHO- 1948
Gezondheid= toestand van volledig lichamelijke, geestelijke en sociaal welzijn en niet slechts de
afwezigheid van ziekte of gebrek
- Initieel, baanbrekende definitie: heel breed want breder dan afwezigheid van ziekte, en
inclusie van fysisch, mentaal en sociaal welzijn
- Over de jaren: heel veel kritiek en toch nooit aangepast
- Nu: problematisch: cf toenemende levensduur, proportie
2.2.2 Problematische WHO definitie?
Probleem:
- ‘Compleet?’
o Dreigende medicalisering v maatschappij
o Allen meestal ziek volgens deze definitie?
o Wat met performante nieuwe screeningsdeterminanten?
- Nieuwe context: veranderende demografie en ziektes:
o Langdurige chronische zieken > acute ziekte
o verbeterde overleving: hygiene, voeding, ...
o chronische ziekte = ziek?
Quid menselijke capaciteit tot aanpassing? Definitie negeert de capaciteit
om automatisch aan te passen aan de fysieke, emotionele en sociale
uitdagingen vh leven, en toch met voldoening te leven
Chronisch ziek wordt de norm, grootste kost voor de samenleving
o Gaat uit van verlies niet van mogelijkheid
Vb functionality-capacity versus invalidity-incapacity
- Meetbaar?
o Wat is compleet, en hoe meet je dat?
2.3 Tijd voor nieuwe definitie met accent op ‘dynamisch’
Statische defintie: (=exhausief en exlusief)
- Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en niet
slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek.
Ziek OF gezond
o Bv.: langdurige arbeidsongeschikheid door deze definitieàhierdoor put in de
samenleving
Health als dynamisch concept:
- ...met het vermogen om zich aan te passen en zichzelf te redden, om te functioneren... in de
fysieke, mentale en sociale domeinen van gezondheid
Men heeft net de mogelijkheid om zelf de ziekte in handen te nemen, in alle domeinen van
gezondheid (fysiek, mentaal en sociaal)
o Bv.: veel voorschriften voor arbeidsombekwaamheid en weten ook heel accuraat
hoelang ze nodig hebben, omdat ze zelf hun ziekte in handen hebben
2
, Belang definitie:
- chemotherapie: niet nemen= dood
fitte man (75j) die gezond is: ‘geef me chemo en ik doorloop hele traject’
kwetsbare man (78j) die instabiel is: ‘dat ga ik niet doen, ik wil geen jaren
toevoegen aan mijn leven, wel gezondheid’
mogelijkheid van definitie (huidige) dat de patient hun ziekte zelf in handen
heeft
- er is een share descion making obv wil/ noden patient
- arbeidsombekwaamheid
2.3.1 Hoe accuraat is dan deze voorstelling?
1. Disease (ziekte): pathologisch substraat à DOCTOR’s view!
2. Illness (ziektegevoel): klacht à PATIENT’s view!
3. Sickness (ziekterol): patiëntenrol àCOMMUNITY’s view
Vb.: Maatschapij maakt een onderscheid in ‘status’ van ziekte: bv. Liever
burn-out dan depressie à er staan ondere elementen op de voorgrond
à Maatschappij kijkt liever naar illness en disease
Hoeveel patiënten VOELEN zich ziek (Ilness) en hoeveel hebben een ziekte (Disease)
- 3% geen van deze 3
- 23% heeft ziekte + ziektegevoel, maar gaat wel nog werken
- 1% heeft werkongeschiktheid + ziekte, geen ziektegevoel (bv mens in rolstoel)
- 8% heeft alles: acute ziektes (bv.: borstkanker)
- 33% ziektegevoel ZONDER substraat en zonder afwezigheid
3
Gezondheidszorg
Sophie De Ganseman
, 1. Ziekte en gezondheid
1. ‘ziek zijn’
- Wanneer ben je ziek?
- Is ‘ziek zijn’ altijd iets visueels?
- Door wat wordt ‘ziek zijn’ bepaald?
- Functioneel vs. Pathologisch
Voorbeelden van ‘ziek zijn’:
1. Meisje in rolstoel:
- Functioneel: niet ziek, kan nog studeren
- Pathologisch: ziek
2. Man met gebroken arm:
- Functioneel: ziek, is arbeider
- Pathologisch: niet ziek
3. Meisje met progressieve ziekte
- Functioneel: ziek
- Pathologisch: ziek
Nadruk op ziekte en gezondheid:
- Wij leven in samenleving die gedomineerd wordt door grotere ziektes, maar dat is maar een
kleine hoeveelheid
o 70% heeft chronische ziektes
o 30% heeft een acute ziektes
- à Onze visie op ‘ziek zijn’ is niet meer zo pertinent
2. Definitie ‘gezondheid’ WHO
Gezondheidsparadox<BONNEUX: het heeft geen zin om in onze huidige maatschappij nog gezonder
te gaan functioneren
- Continu bezig met ‘zo oud mogelijk’ te worden, maar we hebben hierdoor nog nooit zoveel
chronische ziekte gehad (1/5)
- Wij worden alleen maar zieker, ouderdomskwaaltjes lopen op
- Cumulatie van aandoening vanaf 65j à eigenlijk willen we gewoon liever dood
- Bv.: 80% van 85 tumoren sterft MET (niet van) een tumor
2.1 Ziek? Gezond?
1
, 2.2 Dynamische definitie van gezondheid
2.2.1 WHO- 1948
Gezondheid= toestand van volledig lichamelijke, geestelijke en sociaal welzijn en niet slechts de
afwezigheid van ziekte of gebrek
- Initieel, baanbrekende definitie: heel breed want breder dan afwezigheid van ziekte, en
inclusie van fysisch, mentaal en sociaal welzijn
- Over de jaren: heel veel kritiek en toch nooit aangepast
- Nu: problematisch: cf toenemende levensduur, proportie
2.2.2 Problematische WHO definitie?
Probleem:
- ‘Compleet?’
o Dreigende medicalisering v maatschappij
o Allen meestal ziek volgens deze definitie?
o Wat met performante nieuwe screeningsdeterminanten?
- Nieuwe context: veranderende demografie en ziektes:
o Langdurige chronische zieken > acute ziekte
o verbeterde overleving: hygiene, voeding, ...
o chronische ziekte = ziek?
Quid menselijke capaciteit tot aanpassing? Definitie negeert de capaciteit
om automatisch aan te passen aan de fysieke, emotionele en sociale
uitdagingen vh leven, en toch met voldoening te leven
Chronisch ziek wordt de norm, grootste kost voor de samenleving
o Gaat uit van verlies niet van mogelijkheid
Vb functionality-capacity versus invalidity-incapacity
- Meetbaar?
o Wat is compleet, en hoe meet je dat?
2.3 Tijd voor nieuwe definitie met accent op ‘dynamisch’
Statische defintie: (=exhausief en exlusief)
- Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en niet
slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek.
Ziek OF gezond
o Bv.: langdurige arbeidsongeschikheid door deze definitieàhierdoor put in de
samenleving
Health als dynamisch concept:
- ...met het vermogen om zich aan te passen en zichzelf te redden, om te functioneren... in de
fysieke, mentale en sociale domeinen van gezondheid
Men heeft net de mogelijkheid om zelf de ziekte in handen te nemen, in alle domeinen van
gezondheid (fysiek, mentaal en sociaal)
o Bv.: veel voorschriften voor arbeidsombekwaamheid en weten ook heel accuraat
hoelang ze nodig hebben, omdat ze zelf hun ziekte in handen hebben
2
, Belang definitie:
- chemotherapie: niet nemen= dood
fitte man (75j) die gezond is: ‘geef me chemo en ik doorloop hele traject’
kwetsbare man (78j) die instabiel is: ‘dat ga ik niet doen, ik wil geen jaren
toevoegen aan mijn leven, wel gezondheid’
mogelijkheid van definitie (huidige) dat de patient hun ziekte zelf in handen
heeft
- er is een share descion making obv wil/ noden patient
- arbeidsombekwaamheid
2.3.1 Hoe accuraat is dan deze voorstelling?
1. Disease (ziekte): pathologisch substraat à DOCTOR’s view!
2. Illness (ziektegevoel): klacht à PATIENT’s view!
3. Sickness (ziekterol): patiëntenrol àCOMMUNITY’s view
Vb.: Maatschapij maakt een onderscheid in ‘status’ van ziekte: bv. Liever
burn-out dan depressie à er staan ondere elementen op de voorgrond
à Maatschappij kijkt liever naar illness en disease
Hoeveel patiënten VOELEN zich ziek (Ilness) en hoeveel hebben een ziekte (Disease)
- 3% geen van deze 3
- 23% heeft ziekte + ziektegevoel, maar gaat wel nog werken
- 1% heeft werkongeschiktheid + ziekte, geen ziektegevoel (bv mens in rolstoel)
- 8% heeft alles: acute ziektes (bv.: borstkanker)
- 33% ziektegevoel ZONDER substraat en zonder afwezigheid
3
