SAMENVATTING
Gedragsverandering 2023-2024
, Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: verandering en agogie.................................................................4
1.1 Veranderen en helpen veranderen..........................................................4
1.2 Kenmerken van agogiek: algemeen........................................................4
1.2 Kenmerken van agogiek: specifiek..........................................................4
1.2 Kenmerken van agogiek: definitie...........................................................5
1.3 Cliënt.......................................................................................................5
1.4 Agogische beroepen en (werk)velden.....................................................5
1.5 Psychosociaal veranderen op verschillende niveaus...............................5
1.5 Cliëntensystemen: oefening....................................................................6
1.6 Verschillende uitgangspunten, uiteenlopende gevolgen.........................7
1.7 Veranderbaarheid, verantwoordelijkheid en vrijheid...............................7
1.8 Procesgericht helpen veranderen............................................................7
1.9 Wat wil dit olod jou bieden?.....................................................................8
Hoofdstuk 2: Wat verandering stimuleert.........................................................9
2.1 Hoe verandering vergemakkelijken?.......................................................9
2.1 Bronnen van verandering........................................................................9
2.2 Motivatie................................................................................................10
2.2 motivatie: tips voor de praktijk..............................................................11
2.3 Gedrag centraal.....................................................................................11
2.4 Ruimte en vrijheid.................................................................................12
2.5 Feedback...............................................................................................12
2.5 feedback: tips voor de praktijk..............................................................13
2.6 Afstand nemen en bewust worden........................................................13
2.7 Sociale bewijskracht..............................................................................14
2.8 Kennis, info en argumentatie.................................................................14
2.9 Betrokkenheid en binding......................................................................14
Hoofdstuk 3: Wat verandering in de weg kan zitten.......................................16
3.1. De belaagde persoon: weerstand en veiligheid....................................16
3.2. De belaagde persoon: afweermechanismen.........................................16
3.3. Bedreigende informatie........................................................................18
3.4. Nagalm van het verleden.....................................................................18
3.5. Verouderde internalisaties....................................................................19
3.6. Cirkels en spiralen................................................................................20
3.7. De voordelen van een probleem...........................................................20
Hoofdstuk 4: het procesmatige karakter van verandering.............................21
, 4.1 Het veranderingsproces.........................................................................21
4.2 Veranderingsvoorwaarden en -effecten.................................................21
4.3 Veranderen in context: sociale omgeving en praktische omstandigheden
................................................................................................................22
4.4 Het belang van de probleemomschrijving.............................................22
Reader tekst 1: Organisatieverandering en -ontwikkeling..............................23
13.1 Waar gaat het over?............................................................................23
13.2 Oorzaken van verandering..................................................................24
13.3 Change agents.....................................................................................24
13.4 De geplande verandering....................................................................24
13.5 Waarom lukken en mislukken veranderingen?....................................25
13.6 Een model voor implementatie van verandering.................................26
13.7 Interventiemethoden voor het management.......................................26
Hoofdstuk 5: Bruikbare theorieën over verandering.......................................28
5.1 Veldtheorie: krachtenspel......................................................................28
5.2 Humanistische psychologie: innerlijke kracht ruimte geven.................28
5.3 Consistentietheorie: streven naar evenwicht........................................28
5.4 Theorie van gepland gedrag: vier voorwaarden....................................28
5.5 Gedragspsychologie: het effect van ‘beloning en straf’........................28
5.6 De rationeem emotieve benadering: op andere gedachten komen......28
5.7 Attributietheorie: aan gevolgen oorzaken toeschrijven.........................28
5.8 Constructivisme: verhalen maken (en soms herschrijven)....................28
5.9 Communicatietheorie: tussen de regels lezen.......................................28
5.10 Positieve psychologie: focus van klacht naar kracht...........................28
5.11 Gedragssturing en nudging: een zetje in de gewenste richting..........28
5.12 Innovatietheorie: vernieuwingen laten slagen.....................................28
5.13 Verandering kritisch benaderen: het belang van de omgeving...........28
5.14 Taal en verandering: met andere woorden..........................................28
5.15 Tot slot: een menukaart vol theorieën.................................................28
Hoofdstuk 7: Motivatie....................................................................................28
Integratieve casus.......................................................................................28
7.1 Precisering van de vraagstelling............................................................31
7.2 Algemene motivatietheorieën...............................................................33
7.3 Specifieke motivatiemodellen................................................................37
Hoofdstuk 8: Motiverende gespreksvoering....................................................42
MGV: Kernelementen...................................................................................42
MGV: Technieken.........................................................................................42
, MGV: Processen...........................................................................................43
MGV: Wrijving..............................................................................................45
Motiverende gespreksvoering: tips en tricks...............................................45
Motiverende gespreksvoering: aandachtspunten........................................45
Leerdoelen......................................................................................................46
Gedragsverandering 2023-2024
, Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: verandering en agogie.................................................................4
1.1 Veranderen en helpen veranderen..........................................................4
1.2 Kenmerken van agogiek: algemeen........................................................4
1.2 Kenmerken van agogiek: specifiek..........................................................4
1.2 Kenmerken van agogiek: definitie...........................................................5
1.3 Cliënt.......................................................................................................5
1.4 Agogische beroepen en (werk)velden.....................................................5
1.5 Psychosociaal veranderen op verschillende niveaus...............................5
1.5 Cliëntensystemen: oefening....................................................................6
1.6 Verschillende uitgangspunten, uiteenlopende gevolgen.........................7
1.7 Veranderbaarheid, verantwoordelijkheid en vrijheid...............................7
1.8 Procesgericht helpen veranderen............................................................7
1.9 Wat wil dit olod jou bieden?.....................................................................8
Hoofdstuk 2: Wat verandering stimuleert.........................................................9
2.1 Hoe verandering vergemakkelijken?.......................................................9
2.1 Bronnen van verandering........................................................................9
2.2 Motivatie................................................................................................10
2.2 motivatie: tips voor de praktijk..............................................................11
2.3 Gedrag centraal.....................................................................................11
2.4 Ruimte en vrijheid.................................................................................12
2.5 Feedback...............................................................................................12
2.5 feedback: tips voor de praktijk..............................................................13
2.6 Afstand nemen en bewust worden........................................................13
2.7 Sociale bewijskracht..............................................................................14
2.8 Kennis, info en argumentatie.................................................................14
2.9 Betrokkenheid en binding......................................................................14
Hoofdstuk 3: Wat verandering in de weg kan zitten.......................................16
3.1. De belaagde persoon: weerstand en veiligheid....................................16
3.2. De belaagde persoon: afweermechanismen.........................................16
3.3. Bedreigende informatie........................................................................18
3.4. Nagalm van het verleden.....................................................................18
3.5. Verouderde internalisaties....................................................................19
3.6. Cirkels en spiralen................................................................................20
3.7. De voordelen van een probleem...........................................................20
Hoofdstuk 4: het procesmatige karakter van verandering.............................21
, 4.1 Het veranderingsproces.........................................................................21
4.2 Veranderingsvoorwaarden en -effecten.................................................21
4.3 Veranderen in context: sociale omgeving en praktische omstandigheden
................................................................................................................22
4.4 Het belang van de probleemomschrijving.............................................22
Reader tekst 1: Organisatieverandering en -ontwikkeling..............................23
13.1 Waar gaat het over?............................................................................23
13.2 Oorzaken van verandering..................................................................24
13.3 Change agents.....................................................................................24
13.4 De geplande verandering....................................................................24
13.5 Waarom lukken en mislukken veranderingen?....................................25
13.6 Een model voor implementatie van verandering.................................26
13.7 Interventiemethoden voor het management.......................................26
Hoofdstuk 5: Bruikbare theorieën over verandering.......................................28
5.1 Veldtheorie: krachtenspel......................................................................28
5.2 Humanistische psychologie: innerlijke kracht ruimte geven.................28
5.3 Consistentietheorie: streven naar evenwicht........................................28
5.4 Theorie van gepland gedrag: vier voorwaarden....................................28
5.5 Gedragspsychologie: het effect van ‘beloning en straf’........................28
5.6 De rationeem emotieve benadering: op andere gedachten komen......28
5.7 Attributietheorie: aan gevolgen oorzaken toeschrijven.........................28
5.8 Constructivisme: verhalen maken (en soms herschrijven)....................28
5.9 Communicatietheorie: tussen de regels lezen.......................................28
5.10 Positieve psychologie: focus van klacht naar kracht...........................28
5.11 Gedragssturing en nudging: een zetje in de gewenste richting..........28
5.12 Innovatietheorie: vernieuwingen laten slagen.....................................28
5.13 Verandering kritisch benaderen: het belang van de omgeving...........28
5.14 Taal en verandering: met andere woorden..........................................28
5.15 Tot slot: een menukaart vol theorieën.................................................28
Hoofdstuk 7: Motivatie....................................................................................28
Integratieve casus.......................................................................................28
7.1 Precisering van de vraagstelling............................................................31
7.2 Algemene motivatietheorieën...............................................................33
7.3 Specifieke motivatiemodellen................................................................37
Hoofdstuk 8: Motiverende gespreksvoering....................................................42
MGV: Kernelementen...................................................................................42
MGV: Technieken.........................................................................................42
, MGV: Processen...........................................................................................43
MGV: Wrijving..............................................................................................45
Motiverende gespreksvoering: tips en tricks...............................................45
Motiverende gespreksvoering: aandachtspunten........................................45
Leerdoelen......................................................................................................46
