Inhoudsopgave
WEEK 1 - GRONDSLAGEN VAN STRAFRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID. STRAFRECHTELIJKE
AANSPRAKELIJKHEID VAN RECHTSPERSONEN ................................................................................................. 2
WEEK 2 – RECHTSSTATELIJKE BEGINSELEN 1; EEN EERLIJK STRAFPROCES ........................................................ 4
WEEK 3 – BECCARIA EN HET LEGALITEITSBEGINSEL .......................................................................................... 7
WEEK 4 – KANT EN HET SCHULDBEGINSEL ..................................................................................................... 10
WEEK 5 – MILL EN HET SCHADEBEGINSEL ...................................................................................................... 15
WEEK 6 - DE STRAFRECHTELIJKE VERVOLGING VAN POLITICI ......................................................................... 19
WEEK 7 - STRAFRECHT EN DE INTERNATIONAL RULE OF LAW ........................................................................ 23
1
,Week 1 - Grondslagen van strafrechtelijke aansprakelijkheid.
Strafrechtelijke aansprakelijkheid van rechtspersonen
1. Leg in eigen woorden uit hoe je volgens Sandrine Berges een filosofische tekst kunt lezen, leg
vervolgens uit wat volgens de Hoge Raad een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt is, en geef aan
wat de overeenkomsten en de verschillen zijn tussen een analyse van een filosofische tekst en een
uitdrukkelijk onderbouwd standpunt in een strafzaak.
Deze vraag betstaat uit drie deelvragen en zullen als dusdanig worden behandeld:
1. Sprake zijn van twee vragen die je moet kunnen beantwoorden voor het begrijpen van een
filisofische tekst, namelijk wat de auteur eigenlijk wil duidelijk maken, en hoe onderbouwt de
schrijver zijn standpunt. Wat de auteur duidelijk wilt maken, is ook wel de thesis. De
onderbouwing is ook wel de schrijver zijn argument. De verschillende onderdelen van de
onderbouwing zijn de premises en de uiteindelijke conclusie waar deze premises naar werken is
een conclusie. Deze twee onderdelen van de onderbouwing kunnen worden geïdentificeerd
door signaalwoorden;
2. Een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt is conform de Hoge Raad:
a. Duidelijk;
b. Door argumenten geschaard;
c. Voorzien van een ondubbelzinnige conclusie (r.o. 3.7.1).
3. Een gelijkenis is dat een filosofische tekst ook het beste kan worden geïnterpreteerd aan de hand
van wat de opdrager duidelijk wilt maken (ook wel het eerste element van een UOS), en hoe dit
wordt onderbouwd door de opdrager namelijk door middel van premises (ook wel het tweede
element van een UOS) en een conclusion (het derde element van een UOS). De rechter
analyseert deze elementen dus ook. Natuurlijk is het doel van de analyse heel anders; voor een
filosofische tekst gaat het veel meer om te begrijpen wat een auteur duidelijk wilt maken en hoe
hij dat doet. Voor de rechter is de analyse van belang om vast te stellen of sprake dient te zijn
van een nadere motivering indien de rechter ertegen in gaat. Daarnaast gaat de analyse van de
rechter om dat wat er ligt, en niet zo zeer wordt bedoeld (zoals binnen een filosofische tekst).
Dit kan indirect worden gezien aan de noodzaak tot het opschrift stellen door de OM of de
raadsman als sprake is van een UOS (r.o. 3.7.2). Dus:
Overeenkomsten Verschillen
De drie onderdelen van een UOS sluiten aan dat De functie van de analyse ligt heel anders,
wat de auteur duidelijk wilt maken, dat dit namelijk het begrijpen van de inhoud of als het
gebeurt via premises en conclusions. ware functioneren als een minimumdrempel
voor wanneer sprake dient te zijn van een
nadere motivering.
Bij een filosofische tekst gaat het meer om
begrijpen wat er wordt bedoeld, en bij het
analyseren van een UOS gaat met meer om te
definiëren wat er ligt. Het ene is dus voor mij
veel objectiever dan het ander.
2. Leg in eigen woorden uit wat jij onder de rechtsstaat verstaat.
De rechtsstaat is een actieve verplichting van de staat om zich te houden aan de wet die zijzelf schrijft.
De rechtsstaat beschermt de mens van machtsmisbruik, de macht die wij aan de staat hebben gegeven
met als opbrengst bepaalde minimumstandaarden welk het volk kan genieten. Voor mij staat de
rechtsstaat onlosmakelijk verbonden met democratie, omdat ik geloof dat de macht van de overheid
alleen maar rechtvaardig kan worden ervaren als deze is verkregen is door (de meerderheid van) het
volk, en dus ook het belang van (deze meerderheid van) het volk vertegenwoordigd. Rechtsstaat staat
echter los van idealen, en daarom voor mij ook in eerste instantie los van de meeste rechtenmensen.
2
, Elke samenleving kent haar eigen idealen, en ik denk dat maar sprake zijn van zeer beperkte idealen
die over de hele wereld kan worden behartigd. Een uitzondering hierop zijn de erga omnes
verplichtingen, welk door de hele wereld zijn bestempeld als onschendbaar van zowel een micro als
een macro niveau.
3. Vat in eigen woorden kort samen wat Joseph Raz onder de ‘Rule of Law’ verstaat en wat daarvan
de ‘Virtue’ is. Pas daarbij de instructie van Sandrine Berges toe voor het analyseren van filosofische
teksten. Je hoeft niet de hele tekst van Raz samen te vatten, maar probeer de essentie daarvan kort
in eigen woorden weer te geven. Leg vervolgens in eigen woorden uit in hoeverre jij het eens bent
met het standpunt van Raz.
Thesis: volgens Raz is the rule of law één bepaalde goed eigenschap dat een samenleving zou moeten
beschikken, maar wel voor een bepaald gedeelte in verhouding met andere goede eigenschappen die
niet zouden moeten lijden onder het implementeren van de principes van the rule of law. Hierin is hij
het oneens met dat wat Hayek’s ziet als de virtue van the rule of law, namelijk dat the rule of law dient
de overheid aan de banden van haar eigen regels te leggen.
Premises:
#1. Volgens Raz zijn er verschillende idealen die the rule of law niet nastreeft. Zo streeft the rule of
law alleen tegen bescherming van machtsmisbruik gerelateerd aan de principes die hij in zijn artikel
neerlegt, aar bijvoorbeeld niet de ‘subjectieve’ vormen van machtsmisbruik.
#2. Volgens Raz is the rule of law een negatief ideaal omdat het niet kan bestaan zonder
geïnstitutionaliseerd machtsmisbruik. Door het feit dat the rule of law een negatief ideaal is kan het
niet dienen tot het bereiken van indirecte doelen of belangen, maar wel tot directe doelen of
belangen.
Conclusion
1#. Het voldoen aan the rule of law is niet een zero-sum- game maar een geleidelijke schaal.
2#. The rule of law is geen moreel ‘consideration’ van zichzelf.
4. Zoek op www.rechtspraak.nl bij Rechtsgebieden onder Strafrecht op het trefwoord Rechtsstaat,
eerst zonder onderscheid te maken naar Instantie en vervolgens op Instantie Hoge Raad. Selecteer
een uitspraak van een rechtbank en van de Hoge Raad die volgens jou het beste illustreert wat het
verband is tussen strafrecht en rechtsstaat. Vat het vonnis van de rechtbank en het arrest van de
Hoge Raad kort samen en leg uit waarom jij vindt dat dit vonnis en dit arrest het beste illustreert
wat het verband is tussen het strafrecht en de rechtsstaat. Gebruik daarbij je analyse van de
opvatting van Raz en je eigen visie op de rechtsstaat.
3
WEEK 1 - GRONDSLAGEN VAN STRAFRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID. STRAFRECHTELIJKE
AANSPRAKELIJKHEID VAN RECHTSPERSONEN ................................................................................................. 2
WEEK 2 – RECHTSSTATELIJKE BEGINSELEN 1; EEN EERLIJK STRAFPROCES ........................................................ 4
WEEK 3 – BECCARIA EN HET LEGALITEITSBEGINSEL .......................................................................................... 7
WEEK 4 – KANT EN HET SCHULDBEGINSEL ..................................................................................................... 10
WEEK 5 – MILL EN HET SCHADEBEGINSEL ...................................................................................................... 15
WEEK 6 - DE STRAFRECHTELIJKE VERVOLGING VAN POLITICI ......................................................................... 19
WEEK 7 - STRAFRECHT EN DE INTERNATIONAL RULE OF LAW ........................................................................ 23
1
,Week 1 - Grondslagen van strafrechtelijke aansprakelijkheid.
Strafrechtelijke aansprakelijkheid van rechtspersonen
1. Leg in eigen woorden uit hoe je volgens Sandrine Berges een filosofische tekst kunt lezen, leg
vervolgens uit wat volgens de Hoge Raad een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt is, en geef aan
wat de overeenkomsten en de verschillen zijn tussen een analyse van een filosofische tekst en een
uitdrukkelijk onderbouwd standpunt in een strafzaak.
Deze vraag betstaat uit drie deelvragen en zullen als dusdanig worden behandeld:
1. Sprake zijn van twee vragen die je moet kunnen beantwoorden voor het begrijpen van een
filisofische tekst, namelijk wat de auteur eigenlijk wil duidelijk maken, en hoe onderbouwt de
schrijver zijn standpunt. Wat de auteur duidelijk wilt maken, is ook wel de thesis. De
onderbouwing is ook wel de schrijver zijn argument. De verschillende onderdelen van de
onderbouwing zijn de premises en de uiteindelijke conclusie waar deze premises naar werken is
een conclusie. Deze twee onderdelen van de onderbouwing kunnen worden geïdentificeerd
door signaalwoorden;
2. Een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt is conform de Hoge Raad:
a. Duidelijk;
b. Door argumenten geschaard;
c. Voorzien van een ondubbelzinnige conclusie (r.o. 3.7.1).
3. Een gelijkenis is dat een filosofische tekst ook het beste kan worden geïnterpreteerd aan de hand
van wat de opdrager duidelijk wilt maken (ook wel het eerste element van een UOS), en hoe dit
wordt onderbouwd door de opdrager namelijk door middel van premises (ook wel het tweede
element van een UOS) en een conclusion (het derde element van een UOS). De rechter
analyseert deze elementen dus ook. Natuurlijk is het doel van de analyse heel anders; voor een
filosofische tekst gaat het veel meer om te begrijpen wat een auteur duidelijk wilt maken en hoe
hij dat doet. Voor de rechter is de analyse van belang om vast te stellen of sprake dient te zijn
van een nadere motivering indien de rechter ertegen in gaat. Daarnaast gaat de analyse van de
rechter om dat wat er ligt, en niet zo zeer wordt bedoeld (zoals binnen een filosofische tekst).
Dit kan indirect worden gezien aan de noodzaak tot het opschrift stellen door de OM of de
raadsman als sprake is van een UOS (r.o. 3.7.2). Dus:
Overeenkomsten Verschillen
De drie onderdelen van een UOS sluiten aan dat De functie van de analyse ligt heel anders,
wat de auteur duidelijk wilt maken, dat dit namelijk het begrijpen van de inhoud of als het
gebeurt via premises en conclusions. ware functioneren als een minimumdrempel
voor wanneer sprake dient te zijn van een
nadere motivering.
Bij een filosofische tekst gaat het meer om
begrijpen wat er wordt bedoeld, en bij het
analyseren van een UOS gaat met meer om te
definiëren wat er ligt. Het ene is dus voor mij
veel objectiever dan het ander.
2. Leg in eigen woorden uit wat jij onder de rechtsstaat verstaat.
De rechtsstaat is een actieve verplichting van de staat om zich te houden aan de wet die zijzelf schrijft.
De rechtsstaat beschermt de mens van machtsmisbruik, de macht die wij aan de staat hebben gegeven
met als opbrengst bepaalde minimumstandaarden welk het volk kan genieten. Voor mij staat de
rechtsstaat onlosmakelijk verbonden met democratie, omdat ik geloof dat de macht van de overheid
alleen maar rechtvaardig kan worden ervaren als deze is verkregen is door (de meerderheid van) het
volk, en dus ook het belang van (deze meerderheid van) het volk vertegenwoordigd. Rechtsstaat staat
echter los van idealen, en daarom voor mij ook in eerste instantie los van de meeste rechtenmensen.
2
, Elke samenleving kent haar eigen idealen, en ik denk dat maar sprake zijn van zeer beperkte idealen
die over de hele wereld kan worden behartigd. Een uitzondering hierop zijn de erga omnes
verplichtingen, welk door de hele wereld zijn bestempeld als onschendbaar van zowel een micro als
een macro niveau.
3. Vat in eigen woorden kort samen wat Joseph Raz onder de ‘Rule of Law’ verstaat en wat daarvan
de ‘Virtue’ is. Pas daarbij de instructie van Sandrine Berges toe voor het analyseren van filosofische
teksten. Je hoeft niet de hele tekst van Raz samen te vatten, maar probeer de essentie daarvan kort
in eigen woorden weer te geven. Leg vervolgens in eigen woorden uit in hoeverre jij het eens bent
met het standpunt van Raz.
Thesis: volgens Raz is the rule of law één bepaalde goed eigenschap dat een samenleving zou moeten
beschikken, maar wel voor een bepaald gedeelte in verhouding met andere goede eigenschappen die
niet zouden moeten lijden onder het implementeren van de principes van the rule of law. Hierin is hij
het oneens met dat wat Hayek’s ziet als de virtue van the rule of law, namelijk dat the rule of law dient
de overheid aan de banden van haar eigen regels te leggen.
Premises:
#1. Volgens Raz zijn er verschillende idealen die the rule of law niet nastreeft. Zo streeft the rule of
law alleen tegen bescherming van machtsmisbruik gerelateerd aan de principes die hij in zijn artikel
neerlegt, aar bijvoorbeeld niet de ‘subjectieve’ vormen van machtsmisbruik.
#2. Volgens Raz is the rule of law een negatief ideaal omdat het niet kan bestaan zonder
geïnstitutionaliseerd machtsmisbruik. Door het feit dat the rule of law een negatief ideaal is kan het
niet dienen tot het bereiken van indirecte doelen of belangen, maar wel tot directe doelen of
belangen.
Conclusion
1#. Het voldoen aan the rule of law is niet een zero-sum- game maar een geleidelijke schaal.
2#. The rule of law is geen moreel ‘consideration’ van zichzelf.
4. Zoek op www.rechtspraak.nl bij Rechtsgebieden onder Strafrecht op het trefwoord Rechtsstaat,
eerst zonder onderscheid te maken naar Instantie en vervolgens op Instantie Hoge Raad. Selecteer
een uitspraak van een rechtbank en van de Hoge Raad die volgens jou het beste illustreert wat het
verband is tussen strafrecht en rechtsstaat. Vat het vonnis van de rechtbank en het arrest van de
Hoge Raad kort samen en leg uit waarom jij vindt dat dit vonnis en dit arrest het beste illustreert
wat het verband is tussen het strafrecht en de rechtsstaat. Gebruik daarbij je analyse van de
opvatting van Raz en je eigen visie op de rechtsstaat.
3
