12.1: machtsverhoudingen in de wereld
Nederland is vanwege onder andere grote handelsbelangen van oudsher sterk op het buitenland
georiënteerd
Dit zie je aan deelname van verdragen en organisatie zoals: EU, NAVO en VN
De internationale rechtsorde is opgenomen in artikel 90 van de Grondwet
Dit zie je terug in het Gerechtshof van de VN in Den Haag
Artikel 90: de regering bevordert de ontwikkeling van de internationale
rechtsorde
Het Nederlandse buitenlandbeleid wordt gekenmerkt door de dominee en de koopman
Dominee: nadruk op het belang van mensenrechten en democratische waarden
Koopman: de Nederlandse handelsbelangen
Oriëntatie van Nederland op het buitenland was decennialang Atlantisch, Europees en
multilateraal maar daar komt steeds meer kritiek op
Multilateraal: samenwerking tussen meer dan 2 staten
Nederland levert graag haar bijdrage aan internationale vredesmissies en wil zo
meepraten, meedenken en meebetalen aan collectieve acties
De dominee en de koopman profiteren ook van elkaar: beide zijn uit op
internationale rechtsorde
Omdat de koopman contacten heeft gelegd, kan de dominee iets zeggen.
En als de dominee heeft gezorgd voor meer rust en veiligheid, kan de
koopman gaan handelen
Na WOI en WOII werd internationale samenwerking opgezet om interstatelijke conflicten te
voorkomen:
Het sluiten van allianties en samenwerkingsverbanden (EU en NAVO)
Stimuleren van internationale samenwerkingen (bedrijven een NGO)
Veel staten hebben verdragen getekend die hun soevereiniteit inperkt:
1. Vluchtelingenverdrag 1951
2. Rechtsgeschillen kunnen beslist worden door een besluit van het Internationaal
Gerechtshof in Den Haag
Internationale Gerechtshof (IG): organisatie van de VN die gerechtelijke
uitspraken doen over conflicten tussen staten.
Bestaat uit 5 permante leden van de Veiligheidsraad die altijd een rechter
mogen leveren
3. Internationaal Strafhof met als doel vervolging van personen die verdacht worden van
misdaden tegen de menselijkheid
Behoort niet tot de VN, maar veel staten zijn lid
o Onthoud dat bij de IG en Internationaal Strafhof sprake is van
machtige staten die zich makkelijker kunnen verzetten
4. Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM): verklaring van staten dat
vrijheid een gelijkheid belangrijke waarden zijn
wel gezaghebbend maar juridische gezien niet bindend + niet elke staat heeft de
verklaring ondertekent
5. Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM): een verdrag voor de rechten van
de mens, een individu kan zich hierop beroepen
Het verdrag is bindend, maar individu heeft toch weinig invloed op overheden
De soevereiniteit van de staten word beperkt door:
, 1. De rechten van de mens
2. Internationale organisaties
3. Het internationaal recht
12.2: politiek, beleid en instituties
Bilateraal: samenwerking tussen twee landen
Multilateraal: samenwerking tussen meer dan twee landen
Non-gouvernementele organisaties: samenwerking tussen niet-statelijke actoren
VB: Greenpeace, Artsen zonder Grenzen, Unicef
Intergouvernementele samenwerking: samenwerking tussen staten, hierbij behouden de staten
hun soevereiniteit
Supranationale samenwerking: staten staan een deel van hun autonomie en soevereiniteit af
aan een bovenstatelijk orgaan dat beslissingen mag doen namens de lidstaten
Er zijn verschillende vormen van besluitvorming bij samenwerking:
Unanimiteit: een besluit wordt alleen aangenomen als alle actoren voor zijn. Iedereen heeft
dus een veto
‘Gewone’ meerderheid: een besluit wordt alleen aangenomen als er een meerderheid voor
is. Dat kan tweedere meerderheid zijn of de helft plus 1
Gekwalificeerde meerderheid: een besluit wordt alleen aangenomen al er een meerderheid
voor is en die meerderheid ook aan bepaalde eisen en kwalificaties voldoet
Samenwerking: Het proces waarin individuen, groepen en staten relaties vormen om
hun handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel
Enkele belangrijke internationale organisaties zijn het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de
Wereldbank en de Wereldhandelsorganisatie (WTO)
Dit zijn multilaterale vormen van intergouvernementele samenwerking
Landen kunnen daar nog wel bilaterale of multilaterale handelsafspraken overheen leggen
Een voorbeeld hiervan is de EU
De Verenigde Naties:
Bijna alle landen van de wereld werken samen in de VN op het gebied van internationaal recht,
mondiale veiligheid, bevorderen van mensenrechten, de ontwikkeling van de wereldeconomie en
onderzoek naar maatschappelijke en culturele ontwikkelingen
De VN heeft wel gezag, maar weinig macht omdat de lidstaten onafhankelijk en soeverein zijn
Gezag: macht die als legitiem beschouwd wordt
Macht: het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te
bereiken en de handelingsmogelijkheden van anderen te perken of te vergroten
Lidstaten zijn niet gelijkwaardig: ze verschillen in rijkdom, militaire macht, status en invloed en
dat maakt staten machtiger of juist niet
De VN bestaat uit 2 onderdelen waar belangrijke beslissingen worden genomen:
1. Algemene vergadering: bestaat uit alle lidstaten van de VN en kan resoluties aannemen
resoluties zijn niet bindend voor lidstaten
2. VN-Veiligheidsraad: kan wel resoluties afdwingen
bestaat uit 15 leden (5 permanente leden: VS, GB, RUS, FR + CHINA en
dfdff10 gekozen leden)
kan bindende sancties opleggen (zoals een boycot)
Er is sprake van representatie, maar de mening zijn verdeeld over de representativiteit
Nederland is vanwege onder andere grote handelsbelangen van oudsher sterk op het buitenland
georiënteerd
Dit zie je aan deelname van verdragen en organisatie zoals: EU, NAVO en VN
De internationale rechtsorde is opgenomen in artikel 90 van de Grondwet
Dit zie je terug in het Gerechtshof van de VN in Den Haag
Artikel 90: de regering bevordert de ontwikkeling van de internationale
rechtsorde
Het Nederlandse buitenlandbeleid wordt gekenmerkt door de dominee en de koopman
Dominee: nadruk op het belang van mensenrechten en democratische waarden
Koopman: de Nederlandse handelsbelangen
Oriëntatie van Nederland op het buitenland was decennialang Atlantisch, Europees en
multilateraal maar daar komt steeds meer kritiek op
Multilateraal: samenwerking tussen meer dan 2 staten
Nederland levert graag haar bijdrage aan internationale vredesmissies en wil zo
meepraten, meedenken en meebetalen aan collectieve acties
De dominee en de koopman profiteren ook van elkaar: beide zijn uit op
internationale rechtsorde
Omdat de koopman contacten heeft gelegd, kan de dominee iets zeggen.
En als de dominee heeft gezorgd voor meer rust en veiligheid, kan de
koopman gaan handelen
Na WOI en WOII werd internationale samenwerking opgezet om interstatelijke conflicten te
voorkomen:
Het sluiten van allianties en samenwerkingsverbanden (EU en NAVO)
Stimuleren van internationale samenwerkingen (bedrijven een NGO)
Veel staten hebben verdragen getekend die hun soevereiniteit inperkt:
1. Vluchtelingenverdrag 1951
2. Rechtsgeschillen kunnen beslist worden door een besluit van het Internationaal
Gerechtshof in Den Haag
Internationale Gerechtshof (IG): organisatie van de VN die gerechtelijke
uitspraken doen over conflicten tussen staten.
Bestaat uit 5 permante leden van de Veiligheidsraad die altijd een rechter
mogen leveren
3. Internationaal Strafhof met als doel vervolging van personen die verdacht worden van
misdaden tegen de menselijkheid
Behoort niet tot de VN, maar veel staten zijn lid
o Onthoud dat bij de IG en Internationaal Strafhof sprake is van
machtige staten die zich makkelijker kunnen verzetten
4. Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM): verklaring van staten dat
vrijheid een gelijkheid belangrijke waarden zijn
wel gezaghebbend maar juridische gezien niet bindend + niet elke staat heeft de
verklaring ondertekent
5. Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM): een verdrag voor de rechten van
de mens, een individu kan zich hierop beroepen
Het verdrag is bindend, maar individu heeft toch weinig invloed op overheden
De soevereiniteit van de staten word beperkt door:
, 1. De rechten van de mens
2. Internationale organisaties
3. Het internationaal recht
12.2: politiek, beleid en instituties
Bilateraal: samenwerking tussen twee landen
Multilateraal: samenwerking tussen meer dan twee landen
Non-gouvernementele organisaties: samenwerking tussen niet-statelijke actoren
VB: Greenpeace, Artsen zonder Grenzen, Unicef
Intergouvernementele samenwerking: samenwerking tussen staten, hierbij behouden de staten
hun soevereiniteit
Supranationale samenwerking: staten staan een deel van hun autonomie en soevereiniteit af
aan een bovenstatelijk orgaan dat beslissingen mag doen namens de lidstaten
Er zijn verschillende vormen van besluitvorming bij samenwerking:
Unanimiteit: een besluit wordt alleen aangenomen als alle actoren voor zijn. Iedereen heeft
dus een veto
‘Gewone’ meerderheid: een besluit wordt alleen aangenomen als er een meerderheid voor
is. Dat kan tweedere meerderheid zijn of de helft plus 1
Gekwalificeerde meerderheid: een besluit wordt alleen aangenomen al er een meerderheid
voor is en die meerderheid ook aan bepaalde eisen en kwalificaties voldoet
Samenwerking: Het proces waarin individuen, groepen en staten relaties vormen om
hun handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel
Enkele belangrijke internationale organisaties zijn het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de
Wereldbank en de Wereldhandelsorganisatie (WTO)
Dit zijn multilaterale vormen van intergouvernementele samenwerking
Landen kunnen daar nog wel bilaterale of multilaterale handelsafspraken overheen leggen
Een voorbeeld hiervan is de EU
De Verenigde Naties:
Bijna alle landen van de wereld werken samen in de VN op het gebied van internationaal recht,
mondiale veiligheid, bevorderen van mensenrechten, de ontwikkeling van de wereldeconomie en
onderzoek naar maatschappelijke en culturele ontwikkelingen
De VN heeft wel gezag, maar weinig macht omdat de lidstaten onafhankelijk en soeverein zijn
Gezag: macht die als legitiem beschouwd wordt
Macht: het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te
bereiken en de handelingsmogelijkheden van anderen te perken of te vergroten
Lidstaten zijn niet gelijkwaardig: ze verschillen in rijkdom, militaire macht, status en invloed en
dat maakt staten machtiger of juist niet
De VN bestaat uit 2 onderdelen waar belangrijke beslissingen worden genomen:
1. Algemene vergadering: bestaat uit alle lidstaten van de VN en kan resoluties aannemen
resoluties zijn niet bindend voor lidstaten
2. VN-Veiligheidsraad: kan wel resoluties afdwingen
bestaat uit 15 leden (5 permanente leden: VS, GB, RUS, FR + CHINA en
dfdff10 gekozen leden)
kan bindende sancties opleggen (zoals een boycot)
Er is sprake van representatie, maar de mening zijn verdeeld over de representativiteit
