Nederlands; lezen
Cursus 1: basis
Onderwerp →Een woord of woordgroep die aangeeft waar een tekst over gaat.
- Het is geen zin.
Hoofdgedachte →Een mededelende zin, die het belangrijkste weergeeft wat in de
tekst over het onderwerp gezegd wordt.
- Het is geen vraag
Tekstdoelen:
- Amuseren
● Het publiek vermaken met iets dat leuk, spannend of ontroerend is.
- Informeren
● Het publiek uitleggen hoe iets in elkaar zit, hoe iets is.
- Opiniëren
● Het publiek zelf een mening laten vormen.
- Overtuigen
● Het publiek een mening laten overnemen, door hem te overtuigen van iets.
- Activeren
● Het publiek aanzetten om iets te gaan doen of juist niet te doen.
De hoofdgedachte kan een aanwijzing geven over het tekstdoel.
- De hoofdgedachte is een constatering (iets wordt vastgesteld) →het tekstdoel
is informeren of opiniëren.
- De hoofdgedachte is een mening →het tekstdoel is overtuigen en/of activeren.
2 soorten titels:
- Informerende titel →geeft aan waarover een tekst gaat.
● Voorbeeld: het terugbetalen van studieschuld is een groeiend probleem.
- Motiverende titel →maakt de lezer nieuwsgierig naar de tekst.
● Voorbeeld: Afgestudeerden zitten op een zwarte draad.
Indeling tekst:
- Inleiding
- Middenstuk
- Slot
2 functies van een inleiding:
- De aandacht van het publiek trekken
- Het onderwerp van de tekst introduceren
De inleiding moet aantrekkelijk zijn.
Manieren om de inleiding aantrekkelijk te maken:
- Naar een actuele gebeurtenis verwijzen
→Iets wat nu (in de media, onder de mensen) in belangstelling staat.
, - Kort de voorgeschiedenis beschrijven
→Weergeven over hoe er in het verleden over het ontwerp werd gedacht
en ermee om wordt gegaan.
- Een aantrekkelijk voorbeeld geven
→Bijvoorbeeld een kort verhaaltje. Zoals een anekdote, een kort, grappig
(waargebeurd) verhaal.
- Het belang voor het publiek aangeven
→Wanneer de inhoud van de tekst van belang is voor het publiek, kan daar
in de inleiding op gewezen worden.
Ook kan een inleiding aantrekkelijk worden door een sterke eerste zin.
Klassieke manier hiervan (zie voorbeelden blz 13):
- Een intrigerende vraag
- 'Schokkende' of opvallende cijfers
- Een paradox (een schijnbare tegenstelling)
- Een prikkelend citaat
- Een suggestieve of raadselachtige opsomming
De tweede functie van de inleiding is duidelijk maken waar de tekst over gaat.
Een onderwerp kan op meerdere manieren geïntroduceerd worden:
- Er worden één of meer vragen gesteld
- Er wordt een mening (standpunt) geformuleerd
- Er wordt een probleem geschetst
In het middenstuk worden deze vragen beantwoord, argumenten gegeven of
verklaring/oplossingen voor het probleem gerepresenteerd.
Het slot bevat vaak de hoofdgedachte (conclusie) van de tekst.
- Het slot begint vaak met een signaal zoals kortom, al met al, we hebben dus
gezien…, ik rond nu af met…
Naast de hoofdgedachte bevat het slot soms:
- Een samenvatting in enkele zinnen
- Een afweging
- Een aansporing of aanbeveling
Manieren om het slot aantrekkelijk te eindigen:
- Een aansluiting bij het begin
- Een uitsmijter
Het onderwerp van de tekst wordt in het middenstuk uitgewerkt in deelonderwerpen.
→Deze deelonderwerpen kunnen worden aangekondigd door een structurerende
eerste zin, door een tussenkopje of als een vraag.
Cursus 1: basis
Onderwerp →Een woord of woordgroep die aangeeft waar een tekst over gaat.
- Het is geen zin.
Hoofdgedachte →Een mededelende zin, die het belangrijkste weergeeft wat in de
tekst over het onderwerp gezegd wordt.
- Het is geen vraag
Tekstdoelen:
- Amuseren
● Het publiek vermaken met iets dat leuk, spannend of ontroerend is.
- Informeren
● Het publiek uitleggen hoe iets in elkaar zit, hoe iets is.
- Opiniëren
● Het publiek zelf een mening laten vormen.
- Overtuigen
● Het publiek een mening laten overnemen, door hem te overtuigen van iets.
- Activeren
● Het publiek aanzetten om iets te gaan doen of juist niet te doen.
De hoofdgedachte kan een aanwijzing geven over het tekstdoel.
- De hoofdgedachte is een constatering (iets wordt vastgesteld) →het tekstdoel
is informeren of opiniëren.
- De hoofdgedachte is een mening →het tekstdoel is overtuigen en/of activeren.
2 soorten titels:
- Informerende titel →geeft aan waarover een tekst gaat.
● Voorbeeld: het terugbetalen van studieschuld is een groeiend probleem.
- Motiverende titel →maakt de lezer nieuwsgierig naar de tekst.
● Voorbeeld: Afgestudeerden zitten op een zwarte draad.
Indeling tekst:
- Inleiding
- Middenstuk
- Slot
2 functies van een inleiding:
- De aandacht van het publiek trekken
- Het onderwerp van de tekst introduceren
De inleiding moet aantrekkelijk zijn.
Manieren om de inleiding aantrekkelijk te maken:
- Naar een actuele gebeurtenis verwijzen
→Iets wat nu (in de media, onder de mensen) in belangstelling staat.
, - Kort de voorgeschiedenis beschrijven
→Weergeven over hoe er in het verleden over het ontwerp werd gedacht
en ermee om wordt gegaan.
- Een aantrekkelijk voorbeeld geven
→Bijvoorbeeld een kort verhaaltje. Zoals een anekdote, een kort, grappig
(waargebeurd) verhaal.
- Het belang voor het publiek aangeven
→Wanneer de inhoud van de tekst van belang is voor het publiek, kan daar
in de inleiding op gewezen worden.
Ook kan een inleiding aantrekkelijk worden door een sterke eerste zin.
Klassieke manier hiervan (zie voorbeelden blz 13):
- Een intrigerende vraag
- 'Schokkende' of opvallende cijfers
- Een paradox (een schijnbare tegenstelling)
- Een prikkelend citaat
- Een suggestieve of raadselachtige opsomming
De tweede functie van de inleiding is duidelijk maken waar de tekst over gaat.
Een onderwerp kan op meerdere manieren geïntroduceerd worden:
- Er worden één of meer vragen gesteld
- Er wordt een mening (standpunt) geformuleerd
- Er wordt een probleem geschetst
In het middenstuk worden deze vragen beantwoord, argumenten gegeven of
verklaring/oplossingen voor het probleem gerepresenteerd.
Het slot bevat vaak de hoofdgedachte (conclusie) van de tekst.
- Het slot begint vaak met een signaal zoals kortom, al met al, we hebben dus
gezien…, ik rond nu af met…
Naast de hoofdgedachte bevat het slot soms:
- Een samenvatting in enkele zinnen
- Een afweging
- Een aansporing of aanbeveling
Manieren om het slot aantrekkelijk te eindigen:
- Een aansluiting bij het begin
- Een uitsmijter
Het onderwerp van de tekst wordt in het middenstuk uitgewerkt in deelonderwerpen.
→Deze deelonderwerpen kunnen worden aangekondigd door een structurerende
eerste zin, door een tussenkopje of als een vraag.
