Astma & COPD
Spirometrie: longfunctiemeting
VT = ademvolume
VC = Vitaal Capaciteit à maximale van in- tot uitademing
TLC = Totale Longcapaciteit
IRV = Inspiratoir Reserve Volume à volume wat je extra kan inademen
ERV = Expiratoir Reservevolume
FEV1 = Forced Experitory Volume 1 s à geforceerd uitgeademd volume na 1 seconden (na volledige inademing)
FVC = Forced Vital Capacity à geforceerde vitale capaciteit (expiratoir)
Spirometrie: FEV1 als indicator van de longfunctie
Forced Experitory Volume in 1 second (FEV1)
Kelly van Dijk
,Spirometrie: FEV1%FVC
FEV1 (Forced expiratory volume in 1 sec.): Geforceerd uitgeademd volume na 1
seconden.
FVC (forced vital capacity): geforceerde vitale capaciteit (expiratoir)
FEV1 als percentage van FVC
FEV1%FVC = FEV1
---------- x 100%
FVC
Criterium diagnose COPD: FEV1%FVC < 70% (duidend op expiratoire luchtwegobstructie)
Processen betrokken bij de longgaswisseling
A. Ventilatie à verversing alveolaire lucht
B. Diffusie à passage van O2 en CO2 tussen bloed en alveolaire lucht
C. Perfusie à bloeddoorstroming van de longen
Respiratoire insufficiëntie: ademhalingsstoornis gekenmerkt door PaO2 ↓
Ventilatiestoornissen
Indeling Obstructief Restrictief
Mechanisme Obstructie van luchtwegpassage Stoornis van longuitzetting
Oorzaak Lokalisatie van oorzaak Stoornis van beweging Stoornis van beweging
§ Extramuraal (rondom luchtweg) van ademhalingsspieren van:
§ Muraal (in wand van luchtweg) door stoornis in: § Thoraxwand
§ Endoluminaal (in holte van luchtweg) § Zenuwstelsel § Long
§ Eindplaat
§ Spier
Voorbeeld: Astma bronchiale Dwarslaesie Pneumothorax
acuut (i.h.a. volledig reversibel) Ruggenmerg
Voorbeeld: COPD Spierziekte Longfibrose
Chronisch (niet volledig reversibel)
Longfuncties FEV1 ↓ (FEV1%FVC ↓) FEV1 ↓ (FEV1%FVC normaal of ↑)
TLC ↑ of normaal RV ↑
Bloed PaO2 ↓ PaCO2 ↑ pH ↓ PaO2 ↓
Mogelijke mechanismen van luchtwegobstructie
§ Extramuraal (rondom luchtweg), b.v.
o Tumor die door druk van buiten bronchus dichtdrukt
o Dichtdrukking van luchtwegen bij uitademing a.g.v.
verminderde tractie aan luchtwegen van ‘verslapt’
longparenchym (door emfyseem) à slappe longen dus
luchtwegen worden minder open getrokken
§ Muraal (in wand van luchtweg), b.v. à COPD en Astma
o Contractie glad spierweefsel in bronchuswand
o Zwelling van slijmvlies voor oedeem (ontsteking)
§ Endoluminaal (in holte van luchtweg), b.v.
o Ophoping van slijm in lumen van bronchi
o Opgezwollen wand bijvoorbeeld
Kelly van Dijk
, Astma en COPD: overeenkomsten
§ Optreden van diffusie bronchusobstructie a.g.v. ontstekingsproces
§ Bij astma en meetal ook bij COPD: obstructieve hyperactiviteit (verhoogde prikkelbaarheid) van de
luchtwegen voor niet-allergische prikkels
o (bij astma: vaak ook voor allergische prikkels)
§ Kenmerkende symptomen
o Dyspnoe (kortademigheid):
- Astma: aanvalsgewijs (paroxysmaal)
- COPD: continu (met e.v.t. exacerbaties)
o Piepen
o Hoesten
o Opgeven van sputum
Hyperreactiviteit
Indeling Specifiek Aspecifiek
Mechanisme Allergische reactie Niet-allergisch
Prikkel Allergeen § Fysisch
§ Chemisch
§ Farmacologisch
Voorbeelden van prikkels § Pollen § Koude lucht, mist, regen
§ Dierhuidschilfers § Rook, ozon, SO2
§ Voedsel § Lucht van schoonmaakmiddelen
§ Histamine (vrijmakers)
Astma Bronchiale
§ Asthma (Grieks: hijgen, benauwdheid)
Bronchiale: oorzaak is bronchiaal (en niet cardiaal)
§ Risicofactoren:
o Erfelijke aanleg
o Vroege blootstelling aan tabaksrook
(zwangerschap en eerste levensmaanden)
o Bepaalde virale lichtweginfecties in vroege
kindertijd
*Emfyseem meestal als complicatie van COPD
Astma Bronchiale
Indeling Extrinsiek Intrinsiek
Type hyperreactiviteit Specifiek (allergisch) Aspecifiek (niet-allergisch)
Prikkels Allergenen (vooral via lucht en voedsel) Irritantia zoals:
§ Koude of droge lucht
§ Rook, dampen
§ Virusinfecties
Leeftijd Vooral op jonge leeftijd (piek rond 20-25 jaar) Vooral op volwassen leeftijd
Bijzonderheden § Serum IgE ↑ § Vaak meer chronisch van aard
§ Vaak huidtest tegen betreffende § Subtype: inspannignsastma
allergeen positief
Kelly van Dijk
Spirometrie: longfunctiemeting
VT = ademvolume
VC = Vitaal Capaciteit à maximale van in- tot uitademing
TLC = Totale Longcapaciteit
IRV = Inspiratoir Reserve Volume à volume wat je extra kan inademen
ERV = Expiratoir Reservevolume
FEV1 = Forced Experitory Volume 1 s à geforceerd uitgeademd volume na 1 seconden (na volledige inademing)
FVC = Forced Vital Capacity à geforceerde vitale capaciteit (expiratoir)
Spirometrie: FEV1 als indicator van de longfunctie
Forced Experitory Volume in 1 second (FEV1)
Kelly van Dijk
,Spirometrie: FEV1%FVC
FEV1 (Forced expiratory volume in 1 sec.): Geforceerd uitgeademd volume na 1
seconden.
FVC (forced vital capacity): geforceerde vitale capaciteit (expiratoir)
FEV1 als percentage van FVC
FEV1%FVC = FEV1
---------- x 100%
FVC
Criterium diagnose COPD: FEV1%FVC < 70% (duidend op expiratoire luchtwegobstructie)
Processen betrokken bij de longgaswisseling
A. Ventilatie à verversing alveolaire lucht
B. Diffusie à passage van O2 en CO2 tussen bloed en alveolaire lucht
C. Perfusie à bloeddoorstroming van de longen
Respiratoire insufficiëntie: ademhalingsstoornis gekenmerkt door PaO2 ↓
Ventilatiestoornissen
Indeling Obstructief Restrictief
Mechanisme Obstructie van luchtwegpassage Stoornis van longuitzetting
Oorzaak Lokalisatie van oorzaak Stoornis van beweging Stoornis van beweging
§ Extramuraal (rondom luchtweg) van ademhalingsspieren van:
§ Muraal (in wand van luchtweg) door stoornis in: § Thoraxwand
§ Endoluminaal (in holte van luchtweg) § Zenuwstelsel § Long
§ Eindplaat
§ Spier
Voorbeeld: Astma bronchiale Dwarslaesie Pneumothorax
acuut (i.h.a. volledig reversibel) Ruggenmerg
Voorbeeld: COPD Spierziekte Longfibrose
Chronisch (niet volledig reversibel)
Longfuncties FEV1 ↓ (FEV1%FVC ↓) FEV1 ↓ (FEV1%FVC normaal of ↑)
TLC ↑ of normaal RV ↑
Bloed PaO2 ↓ PaCO2 ↑ pH ↓ PaO2 ↓
Mogelijke mechanismen van luchtwegobstructie
§ Extramuraal (rondom luchtweg), b.v.
o Tumor die door druk van buiten bronchus dichtdrukt
o Dichtdrukking van luchtwegen bij uitademing a.g.v.
verminderde tractie aan luchtwegen van ‘verslapt’
longparenchym (door emfyseem) à slappe longen dus
luchtwegen worden minder open getrokken
§ Muraal (in wand van luchtweg), b.v. à COPD en Astma
o Contractie glad spierweefsel in bronchuswand
o Zwelling van slijmvlies voor oedeem (ontsteking)
§ Endoluminaal (in holte van luchtweg), b.v.
o Ophoping van slijm in lumen van bronchi
o Opgezwollen wand bijvoorbeeld
Kelly van Dijk
, Astma en COPD: overeenkomsten
§ Optreden van diffusie bronchusobstructie a.g.v. ontstekingsproces
§ Bij astma en meetal ook bij COPD: obstructieve hyperactiviteit (verhoogde prikkelbaarheid) van de
luchtwegen voor niet-allergische prikkels
o (bij astma: vaak ook voor allergische prikkels)
§ Kenmerkende symptomen
o Dyspnoe (kortademigheid):
- Astma: aanvalsgewijs (paroxysmaal)
- COPD: continu (met e.v.t. exacerbaties)
o Piepen
o Hoesten
o Opgeven van sputum
Hyperreactiviteit
Indeling Specifiek Aspecifiek
Mechanisme Allergische reactie Niet-allergisch
Prikkel Allergeen § Fysisch
§ Chemisch
§ Farmacologisch
Voorbeelden van prikkels § Pollen § Koude lucht, mist, regen
§ Dierhuidschilfers § Rook, ozon, SO2
§ Voedsel § Lucht van schoonmaakmiddelen
§ Histamine (vrijmakers)
Astma Bronchiale
§ Asthma (Grieks: hijgen, benauwdheid)
Bronchiale: oorzaak is bronchiaal (en niet cardiaal)
§ Risicofactoren:
o Erfelijke aanleg
o Vroege blootstelling aan tabaksrook
(zwangerschap en eerste levensmaanden)
o Bepaalde virale lichtweginfecties in vroege
kindertijd
*Emfyseem meestal als complicatie van COPD
Astma Bronchiale
Indeling Extrinsiek Intrinsiek
Type hyperreactiviteit Specifiek (allergisch) Aspecifiek (niet-allergisch)
Prikkels Allergenen (vooral via lucht en voedsel) Irritantia zoals:
§ Koude of droge lucht
§ Rook, dampen
§ Virusinfecties
Leeftijd Vooral op jonge leeftijd (piek rond 20-25 jaar) Vooral op volwassen leeftijd
Bijzonderheden § Serum IgE ↑ § Vaak meer chronisch van aard
§ Vaak huidtest tegen betreffende § Subtype: inspannignsastma
allergeen positief
Kelly van Dijk
