Samenvatting AFP 3, periode 3. Fontys Eindhoven

AFP – Periode 4
Les 1 – Spijsverteringsstelsel
Leerdoelen:
1. Legt uit waaruit het spijsverteringsstelsel is opgebouwd en welke accessoire organen hierbij betrokken
zijn

Onderdelen van het spijsverteringskanaal: Tot het spijsverteringsstelsel behorende organen:
- Cavitas Oris - Glandula
- Pharynx - Hepar
- Oesophagus - Vesica biliaris
- Gaster - Pancreas
- Duodenum
- Jejunum
- Ileum
- Caecum
- C. ascendens
- C. transversum
- C. descendens
- C. sigmoïd
- Rectum
- Anus




2. Haalt spijsverteringsprocessen uit elkaar

De taken van spijsvertering zijn:
- Het opnemen van voedsel en de voedingsstoffen Spijsverteringsprocessen
- Het vloeibaar maken van voedsel - Ingestie
- Het afbreken van voedsel tot kleine deeltjes - Mechanische werking
- Het afgeven van de kleine deeltjes aan het bloed - Vertering
- Het verwijderen van onverteerbare bestanddelen uit ons lichaam - Secretie
- Opslag van voedingsstoffen - Opname
- Transport van voedingsstoffen - Uitscheiding

Verteren > verkleinen van grote voedselbrokken
 gebeurt met mechanische kracht en chemische wijze m.b.v. zuren, basen en enzymen
bijv.: eiwitten > worden door diverse eiwitten verkleind en afgebroken tot hun eenvoudigste bouwstenen;
de aminozuren  opgenomen door de darm  worden afgegeven aan het bloed  cellen, weefsel en organen
 opgenomen en gebruikt voor de aanmaak van hun eigen specifieke eiwitten




1

,Spijsvertering van eiwitten
- Begint in de maag
o Enzymen (= pepsine) uit het maagsap breken eiwitten af tot peptiden
- Peptiden komen in de dunne darm  afbraak tot aminozuren door enzymen
o Enzymen zijn afkomstig uit de pancreas en de dunne darm
 Trypsine
 Chymotrypsine
 Carboxypeptidase
- De aminozuren worden via de wand van de dunne darm opgenomen in het bloed

Spijsvertering van vetten
- Begint in de dunne darm
o Gal uit de lever zorgt voor het emulgeren van vetten (verkleinen)  enzymen kunnen beter werken
door vergroting van oppervlakte
o Pancreas vorm vetafbrekend enzym: lipase en nucleasen  er ontstaan vetzuren (glycerol)
o Dunne darm vormt vetafbrekend enzym: peptidasen  er ontstaan vetzuren
- Deze kunnen door de darmwand:
o Worden opgenomen en worden omgezet in vetten
o Worden opgenomen in het bloed

Spijsvertering van koolhydraten
- Begint in de mond  mechanisch
o Speeksel bevat enzym: amylase  breekt koolhydraten af
- Maag bevat géén enzymen die koolhydraten afbreken
- Dunne darm gaat verder met vertering koolhydraten
o Zetmeel en tweevoudige suikers worden omgezet in glucose, fructose en galactose  door de
enzymen: maltase, sucrase en lactase
o Worden opgenomen via de darmwand in het bloed

De eiwitten, vetten en koolhydraten zijn hiermee afgebroken tot hun bouwstenen: aminozuren, vetzuren en
enkelvoudige suikers  deze komen in het bloed terecht en worden vervoerd naar de lever en lichaamscellen

3. Geeft weer op welke wijze hormonen en enzymen een rol spelen tijdens de spijsvertering




2

, Les 2 – Verantwoorde bewijsvoering
Leerdoelen:
1. Hanteert bronnen bij een verantwoorde bewijsvoering over voedingszorg door verpleegkundigen

Bij ondervoeding krijg je via je voeding minder calorieën of essentiële voedingsstoffen binnen dan je lichaam nodig
heeft. Als je lichaam niet genoeg bouwstoffen krijgt om zichzelf in stand te houden, dan heeft dit duidelijk gevolgen
voor je gezondheid en fitheid:
- Minder goed functioneren van organen - Vertraagde werking afweer
- Vertraagde wondgenezing en herstel - Langere ziekenhuisopnames

Oorzaken
- Verminderde inname
o Problemen met eten ○ Maag-darmproblemen ○ Kauw- of slikklachten
- Verhoogde behoefte
o Kan veroorzaakt worden door een ernstige aandoening. Je lichaam heeft dan meer
voedingsstoffen nodig om je lichaam niet alleen in stand te houden, maar ook te laten genezen.
o Ook bij ziekten die gepaard gaan met een verhoogde stofwisseling, zoals hyperthyreoïdie, kan dit
het geval zijn
- Verlies van voedingsstoffen
o Heftig braken ○ Specifieke darmziekten ○ Brandwonden

Symptomen
- Lusteloosheid - Dunne en droge huid - Depressiviteit
- Vermoeidheid - Afname van vetweefsel onder huid - Droog haar
- Kouwelijk zijn - Verminderde eetlust

2. Geeft vorm aan zorg voor ondervoeding volgens laatste inzichten

Dient tijdig herkent te worden. Behandeling is afhankelijk van de oorzaak. Symptomatische behandeling, afhankelijk
van de inname van voedingsstoffen:
- 100%: Als een patiënt 100% van zijn vastgestelde behoefte aan voedingsstoffen binnenkrijgt is er geen
sprake van ondervoeding en hoeft er dus niet behandeld te worden.
- 75%-100%: als een patiënt niet 100% aan de benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt maar minder, dan
bestaat de behandeling uit eiwit- en energierijke voedingen met eventueel drinkvoeding.
- 50%-75%: Als een patiënt zo weinig voedingsstoffen binnenkrijgt, wordt er naast eiwit- en energierijke
voedingen ook drink- en sondevoeding gebruikt. Sondevoeding betekent dat je vloeibare voeding krijgt, die
via een slangetje door je neus naar je maag wordt gebracht.
- Minder dan 50%: Als een patiënt minder dan 50% van de benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt, wordt er
over gegaan op volledige sondevoeding.

3. Vertaalt informatie uit richtlijnen naar praktische casus

Energie:
- De totale energiebehoefte die door de voeding moet worden gedekt, bestaat uit de ruststofwisseling plus
een toeslagfactor voor lichamelijke activiteit, ziekte en gewicht.

Ruststofwisseling
- De ruststofwisseling kan worden gemeten door indirecte calorimetrie waarbij op basis van de O2- en CO2-
concentraties van de in- en uitgaande lucht het energieverbruik in rust wordt berekend.
- De ruststofwisseling kan ook worden geschat met formules voor schatting energiegebruik stofwisseling.

Eiwit:
- De eiwitbehoefte is afhankelijk van de leeftijd, de hoeveelheid vetvrije massa, de lichamelijke activiteit en
de ernst van de ziekte. Voor behoud dan wel opbouw van spiermassa zijn lichaamsbeweging en training
essentieel naast voldoende eiwit.




3