Samenvatting Thema’s Maatschappijleer 5e druk
Inhoud
❖Wat is maatschappijleer?
❖Rechtsstaat
❖Parlementaire democratie
❖Pluriforme samenleving
❖Verzorgingsstaat
, ❖Wat is maatschappijleer?
❖ H1 Waarom maatschappijleer?
Samengevat spreken wij van een maatschappelijk probleem als:
1. Het gevolgen heeft voor grote groepen in de samenleving bijv. opvang van
vluchtelingen, fileprobleem en de opwarming van de aarde.
2. Mensen tegenovergestelde opvattingen hebben over de oorzaken en
mogelijke oplossingen, deze tegenstellingen zie je vaak op de volgende 3
terreinen terug. Politieke visie (fileprobleem) - Geloofs of
Levensovertuigingen (abortus & euthanasie) - Maatschappelijke Positie
(werkgeverslasten).
3. Het veel aandacht krijgt in de media
4. Het alleen gemeenschappelijk kan worden opgelost, waardoor de overheid
zich ermee bezig moet houden. We spreken dan gelijk van een politiek
probleem, de gekozen politici moeten dan een oplossing bedenken. Ze
maken afwegingen en kiezen samen voor een oplossing. Vaak is dit een
compromis, een oplossing waar alle partijen een beetje moeten toegeven.
De Nederlandse samenleving kunnen we bestuderen aan de hand van 4 thema’s
❖ Rechtsstaat - In Nederland zijn alle burgers en de overheid gebonden aan
regels van de wet, een staat waarin burgers door de grondwet worden
beschermd tegen machtsmisbruik van de overheid.
❖ Parlementaire democratie - In een parlementaire democratie beslist het volk
mee over de wetten en regels.
❖ Pluriforme samenleving - We noemen Nederland een pluriforme
samenleving omdat de bevolking bestaat uit mensen met verschillende
leefwijzen en culturele achtergronden.
❖ Verzorgingsstaat - In een verzorgingsstaat zorgt de staat voor zijn burgers,
hierbij kan je denken aan goed onderwijs, goede gezondheidszorg, uitkering
en huisvesting.
Dilemma is een lastige keuze uit twee dingen die allebei voordelen of juist nadelen
hebben.
, ❖ H2 Basisconcepten en sleutelvragen
Enkele begrippen en basisconcepten die regelmatig gebruikt worden bij een
maatschappelijk probleem zijn:
1. Waarden & normen
- Waarde is een uitgangspunt dat mensen belangrijk vinden in hun
leven.
- Normen zijn regels over hoe je je op grond van een bepaalde waarde
moet gedragen.
Een norm is vaak een s ociale verplichting die wordt opgelegd door je omgeving
(bijv. niet voordringen bij de kassa)
Houdt iemand zich niet aan bepaalde normen dan wordt deze vaak gecorrigeerd
door de omgeving, waarmee mensen andere stimuleren of dwingen zich aan de
normen te houden. Wij noemen dit sociale controle.
2. Belangen
Belang is het voordeel wat iemand ergens bij heeft. Dit voordeel kan
financieel, goed onderwijs of schone lucht zijn.
3. Macht
Macht omschrijven we als het vermogen om het gedrag en denken van
anderen te beïnvloeden.
Wij spreken van formele macht als deze is vastgelegd in wetten en regels.
Bijvoorbeeld de burgemeester die een voetbalwedstrijd afgelast.
Macht die niet is vastgelegd noemen wij informele macht, zoals een vlogger met
miljoenen volgers.
Mensen kunnen macht uitoefenen als ze beschikken over machtsmiddelen.
oorbeelden
Dit zijn middelen waarmee je het gedrag van anderen kan beïnvloeden. V
zijn, geld, spierkracht, kennis of iemand zijn functie/beroep.
Wanneer je macht wordt erkend en geaccepteerd spreek je van gezag als
gelimiteerde macht. Een directeur met gezag is iemand die door zijn werknemers
wordt gewaardeerd
4. Sociale ongelijkheid
Er bestaat in ons land nog steeds sociale ongelijkheid. Daarmee bedoelen
we een ongelijke verdeling van maatschappelijke kansen. Zoals inkomen
(arbeidsmarkt), kennis (scholing) en politieke macht (hoge functies hebben
vaak meer macht).
Inhoud
❖Wat is maatschappijleer?
❖Rechtsstaat
❖Parlementaire democratie
❖Pluriforme samenleving
❖Verzorgingsstaat
, ❖Wat is maatschappijleer?
❖ H1 Waarom maatschappijleer?
Samengevat spreken wij van een maatschappelijk probleem als:
1. Het gevolgen heeft voor grote groepen in de samenleving bijv. opvang van
vluchtelingen, fileprobleem en de opwarming van de aarde.
2. Mensen tegenovergestelde opvattingen hebben over de oorzaken en
mogelijke oplossingen, deze tegenstellingen zie je vaak op de volgende 3
terreinen terug. Politieke visie (fileprobleem) - Geloofs of
Levensovertuigingen (abortus & euthanasie) - Maatschappelijke Positie
(werkgeverslasten).
3. Het veel aandacht krijgt in de media
4. Het alleen gemeenschappelijk kan worden opgelost, waardoor de overheid
zich ermee bezig moet houden. We spreken dan gelijk van een politiek
probleem, de gekozen politici moeten dan een oplossing bedenken. Ze
maken afwegingen en kiezen samen voor een oplossing. Vaak is dit een
compromis, een oplossing waar alle partijen een beetje moeten toegeven.
De Nederlandse samenleving kunnen we bestuderen aan de hand van 4 thema’s
❖ Rechtsstaat - In Nederland zijn alle burgers en de overheid gebonden aan
regels van de wet, een staat waarin burgers door de grondwet worden
beschermd tegen machtsmisbruik van de overheid.
❖ Parlementaire democratie - In een parlementaire democratie beslist het volk
mee over de wetten en regels.
❖ Pluriforme samenleving - We noemen Nederland een pluriforme
samenleving omdat de bevolking bestaat uit mensen met verschillende
leefwijzen en culturele achtergronden.
❖ Verzorgingsstaat - In een verzorgingsstaat zorgt de staat voor zijn burgers,
hierbij kan je denken aan goed onderwijs, goede gezondheidszorg, uitkering
en huisvesting.
Dilemma is een lastige keuze uit twee dingen die allebei voordelen of juist nadelen
hebben.
, ❖ H2 Basisconcepten en sleutelvragen
Enkele begrippen en basisconcepten die regelmatig gebruikt worden bij een
maatschappelijk probleem zijn:
1. Waarden & normen
- Waarde is een uitgangspunt dat mensen belangrijk vinden in hun
leven.
- Normen zijn regels over hoe je je op grond van een bepaalde waarde
moet gedragen.
Een norm is vaak een s ociale verplichting die wordt opgelegd door je omgeving
(bijv. niet voordringen bij de kassa)
Houdt iemand zich niet aan bepaalde normen dan wordt deze vaak gecorrigeerd
door de omgeving, waarmee mensen andere stimuleren of dwingen zich aan de
normen te houden. Wij noemen dit sociale controle.
2. Belangen
Belang is het voordeel wat iemand ergens bij heeft. Dit voordeel kan
financieel, goed onderwijs of schone lucht zijn.
3. Macht
Macht omschrijven we als het vermogen om het gedrag en denken van
anderen te beïnvloeden.
Wij spreken van formele macht als deze is vastgelegd in wetten en regels.
Bijvoorbeeld de burgemeester die een voetbalwedstrijd afgelast.
Macht die niet is vastgelegd noemen wij informele macht, zoals een vlogger met
miljoenen volgers.
Mensen kunnen macht uitoefenen als ze beschikken over machtsmiddelen.
oorbeelden
Dit zijn middelen waarmee je het gedrag van anderen kan beïnvloeden. V
zijn, geld, spierkracht, kennis of iemand zijn functie/beroep.
Wanneer je macht wordt erkend en geaccepteerd spreek je van gezag als
gelimiteerde macht. Een directeur met gezag is iemand die door zijn werknemers
wordt gewaardeerd
4. Sociale ongelijkheid
Er bestaat in ons land nog steeds sociale ongelijkheid. Daarmee bedoelen
we een ongelijke verdeling van maatschappelijke kansen. Zoals inkomen
(arbeidsmarkt), kennis (scholing) en politieke macht (hoge functies hebben
vaak meer macht).
