Summary Gr 12 Afrikaans taal opsomming

, Afrikaans taal opsomming- Gr 12
Lettergrepe
 Oop lettergrepe - eindig op vokaal/diftong.
 Geslote lettergrepe – eindig op ń konsonant.
 Bv kop/pie

Klankgrepe
 Word verdeel volgens klanke wat jy hoor.
 Bv ko/(p)pie

Klem
 Sekere dele word harder uitgespreek as ander.
 Bv uitvoerende; geliefkoosde; heelal

Woorddele
 ń Woord word verdeel volgens sy basisdele.
 Bv roepstem = roep + stem


SPELREËLS
Verdubbeling van klinkers

1. Lang klanke in geslote lettergreep word met dubbel klinkers geskryf.
Bv room, seer, blaar, vuur.

2. Lang klanke in oop lettergreep word enkel geskryf
Bv rome, sere, blare, vure.



Verdubbeling van konsonante

1. Volg op ń kort klinker wat die hoofklem dra.
Bv bakke, dokke

2. Grondwoord volg op n kort beklemtoonde vokaal.
Bv rebelleer, galoppeer, debatteer

3. Volg op n kort, onbeklemtoonde “a” en “o”
Bv eienskappe, eiendomme

4. Saamgestelde woord waar die eerste woord met ń konsonant eindig en die
volgende woord met een begin.
Bv das + speld = dasspeld

5. As n word op ń “s” eindig kry hy in die oortreffende trap twee s’e.
Bv snaaksste, vasste

, Los- en vasskryf van woorde
 Samestelling van twee of meer selfstandige naamwoorde, byvoorbeeld
lemoensap, glasvenster.
 Samestelling van ń eienaam en ń soortnaam, byvoorbeeld
Bloemfonteinmuseum.
 Samestelling met -kant as agtervoegsel, byvoorbeeld agterkant.
 Samestelling tussen n bywoordelike verbinding en -toe, byvoorbeeld
agtertoe,soontoe.
 Tussen terug- en n werkwoord, byvoorbeeld terugslaan, terugneem.

Wisselvorme
 Ag- agt
 Skreeu- skree
 Aartappel- ertappel

SKRYFTEKENS

Skryfteken Simbool Gebruike
Deelteken " “111  Dui nuwe lettergreep aan

Kappie
^  Dui lang uitgerkte klank aan
Koppelteken -  Samestelling wat een woord behoort te
wees maar nou as twee geskryf word
 Opeenvolging van klinkers
 Dubbelsinnigheid vermy
 Aardrykskundige name
 Eiename gekoppel aan soortname
 Lees te vergemalik
 Samestellings met afkortings
 Herhalingsamestelling
 Gekoppelde bepalings
 Verbinding met -hulle
 Range en titels
 Koppeling met “en”
 Woorde van vreemde herkoms

Afkappingsteken
‘  Meervoude en verkleinings van letters wat
op vokale eindig bv. pa’s, tsoenami’s
 Om aan te dui dat ń klank weggeval het bv.
daar’s
 Meervoud + verkleining van letters en
syfers bv. gr 12’s
Aksenttekens Gravisteken(è)  Om verwarring uit te skakel bv appèl vs
appel
Akkutteken(é)
 Beklemtoon bv géén
 Woorde van vreemde herkoms bv cliché


Leesteken Simbool Gebruike