Dierverzorging | BOL
Bronnenboek
Integrale beroepssituatie De trainer
Niveau 4
HELICON OPLEIDINGEN | IBS DE TRAINER | NIVEAU 4
,BRONNENBUNDEL DE TRAINER
© Helicon opleidingen. Dit werk is auteursrechtelijk beschermd. Niets uit deze
uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van
druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van de uitgever.
De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de
wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te
kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
Versiedatum: Augustus 2017
Verantwoordelijke locatie: Nijmegen
Redactie: Helicon
Uitgever: Helicon Opleidingen
HELICON OPLEIDINGEN | IBS DE TRAINER | NIVEAU 4
,BRONNENBUNDEL DE TRAINER
INHOUDSOPGAVE
INLEIDING ............................................................................................................................ 1
1. ALGEMENE ETHOLOGIE .......................................................................................... 2
1.1. Inleiding ...................................................................................................................... 2
1.2. Een stukje geschiedenis ............................................................................................. 2
1.3. Figuren van invloed .................................................................................................... 3
1.3.1. Darwin ..................................................................................................................... 3
1.3.2. Pavlov ..................................................................................................................... 5
1.3.3. Thorndike ................................................................................................................ 5
1.3.4. Skinner .................................................................................................................... 6
1.3.5. Tinbergen ................................................................................................................ 7
1.3.6. Lorentz .................................................................................................................... 8
1.3.7. Goodall.................................................................................................................... 8
1.3.8. Panksepp ................................................................................................................ 9
1.3.9. De Waal .................................................................................................................. 9
1.4. De vier vragen van Tinbergen ....................................................................................10
1.5. Prikkels ......................................................................................................................10
1.6. Motivatie ....................................................................................................................11
2. GEDRAGSONDERZOEK ..........................................................................................12
2.1. Inleiding .....................................................................................................................12
2.2. Wat verstaan we onder gedrag? ................................................................................12
2.3. Richtlijnen voor het bestuderen van gedrag ...............................................................13
2.3.1. Meten is weten .......................................................................................................15
2.3.2. Betrouwbaarheid ....................................................................................................15
2.3.3. Validiteit .................................................................................................................16
2.4. Ethogrammen en protocollen .....................................................................................16
2.4.1. Het ethogram .........................................................................................................16
2.4.2. Het protocol ............................................................................................................18
2.4.3. Naamgeving en herkennen ....................................................................................18
2.4.4. Observatie en registratie methodes ........................................................................18
2.4.5. Methoden voor systematische meten van gedrag ..................................................19
2.4.6. Observatiemethoden ..............................................................................................20
2.4.7. Registratiemethoden ..............................................................................................21
2.4.8. Het verwerken van je gegevens .............................................................................21
2.4.9. Welke diagram is het meest geschikt? ...................................................................23
2.5. Conclusies trekken ....................................................................................................24
2.6. Het onderzoeksverslag ..............................................................................................24
2.6.1. Titel en auteursnaam..............................................................................................24
2.6.2. Samenvatting .........................................................................................................24
2.6.3. Inleiding..................................................................................................................25
2.6.4. Materialen ..............................................................................................................25
2.6.5. Methode .................................................................................................................25
HELICON OPLEIDINGEN | IBS DE TRAINER | NIVEAU 4
, BRONNENBUNDEL DE TRAINER
2.6.6. Resultaten ..............................................................................................................25
2.6.7. Conclusie ...............................................................................................................25
2.6.8. Discussie (nabespreking) .......................................................................................26
3. TOEGEPASTE ETHOLOGIE HOND .........................................................................27
3.1. Inleiding .....................................................................................................................27
3.2. Geschiedenis en domesticatie ...................................................................................27
3.2.1. Afstamming. ...........................................................................................................27
3.2.2. De overeenkomsten tussen de wolf en de hond .....................................................27
3.2.3. Verschillen tussen de wolf en hond ........................................................................28
3.2.4. Het domesticatieproces ..........................................................................................28
3.2.5. Het verloop van het domesticatieproces .................................................................29
3.2.6. De eerste theorie over het tam maken van de wolven ............................................29
3.2.7. De tweede theorie over het tam maken van de wolven ..........................................30
3.2.8. Welke theorie klopt er nu? ......................................................................................30
3.2.9. Zilvervossen experiment ........................................................................................31
3.3. Lichamelijke en gedragsmatige ontwikkeling .............................................................32
3.3.1. Prenatale fase ........................................................................................................32
3.3.2. Neonatale fase .......................................................................................................33
3.3.3. Overgangsperiode ..................................................................................................33
3.3.4. De socialisatieperiode ............................................................................................34
3.3.5. Juveniele fase ........................................................................................................35
3.3.6. Puberteit.................................................................................................................36
3.3.7. Volwassen fase ......................................................................................................36
3.4. De sociale structuur tussen honden ...........................................................................37
3.4.1. De dominantietheorie .............................................................................................37
3.5. Lichaamstaal en communicatie ..................................................................................42
3.5.1. Neutrale houding ....................................................................................................42
3.5.2. Een lage lichaamshouding .....................................................................................43
3.5.3. Een hoge lichaamshouding ....................................................................................44
3.5.4. Lichaamstaal bij een angstige hond .......................................................................44
3.5.5. Ambivalente lichaamshouding ................................................................................45
3.5.6. Lichaamstaal bij angstagressie ..............................................................................45
3.5.7. Lichaamstaal bij spel ..............................................................................................46
3.5.8. Kalmerende en stress signalen. .............................................................................47
3.5.9. Miscommunicatie tussen hond en mens .................................................................48
4. TOEGEPASTE ETHOLOGIE KAT .............................................................................49
4.1. Inleiding .....................................................................................................................49
4.2. Geschiedenis en domesticatie ...................................................................................49
4.2.1. Afstamming ............................................................................................................49
4.3. De gedragsmatige en lichamelijke ontwikkeling van de kat ........................................50
4.3.1. Prenatale fase ........................................................................................................50
4.3.2. Neonatale fase .......................................................................................................50
4.3.3. Overgangsfase .......................................................................................................51
4.3.4. Eerste socialisatieperiode.......................................................................................51
HELICON OPLEIDINGEN | IBS DE TRAINER | NIVEAU 4