Samenvatting OG 2 de cellulaire basis van verouderen

OG 1.4.2 de cellulaire basis van het verouderen


Bespreken van de cel (begrippen)

Levenscyclus van de cel
o = levensduur van individuele cel
o Duur cyclus zeer uiteenlopend
o Opgedeeld in fase of periode:
 Interfase = tss 2 delingen, periode dat cel in delingsrust is
 G1- fase (G= gap = onderbreking)
 Toename cytoplasma: dochtercel neemt in V toe
 Toename proteïnen
 Toename nucleotiden

 S- fase
 = Synthese fase
 DNA- replicatie: chromatiden worden gevormd

 G2- fase
 Controle en eventuele reparatie vh nieuw gevormde DNA (bij teveel
fouten  apoptose = geprogrammeerde celdood dat het ontsporen
tot kankercel voorkomt)
 Aanmaakt histonen (voor latere overgang chromatine 
chromosomen

 Extra: G0- fase
 Rustfase na celding, kan voorkomen tss celdingen en G1-fase
 (Komt voor bij bepaalde cellen VB: zenuwcellen, spiercellen, WBC…

 Celdeling
 Mitose of meiose

,Celdeling:
= biologische verdubbeling van cellen om te groeien en te vernieuwen of voor de voortplanting. Het
delen van een cel met een anderen.
= celkerndeling + cytokinese
o Mitose
o Meiose

Mitose
= splitsing van chromosomen waarbij 2 indentieke dochtercellen ontstaan (zie levenscyclus cel)
o Aanmaak nieuwe lichaamscellen
o Dochtercellen bezitten evenveel en hetzelfde erfelijk materiaal als de diploïde moedercel
o Diploïde dochtercellen zijn genetisch identiek aan elkaar

o Fase 1: Profase
 Chromatinevezels spiraliseren  chromosomen
 Kernmembraan wordt afgebroken
 Asterfiguren en spoelfiguren worden gevormd

o EXTRA: Elk centrosoom vormt een asterfiguur  2 soorten spoeldraden tss asters
 Steundraden (polaire microtubuli)
 Trekdraden (kinetochore microtubuli)

o Fase 2: Metafase
 Erfelijke info (E.I.) verplaatst naar het evenaarsvlak (= equatorvlak)

o Fase 3: Anafase
 Zusterchromatieden (= die aan elkaar hangen) worden gesplitst doordat de
trekdraden verkorten  naar celpolen  volwaardige chromosomen

o Fase 4: Telofase
 Spoelfiguur wordt afgebroken
 Chromosomen despiraliseren  chromatinevezels
 Kenrmembraan en nucleoli worden opnieuw gevormd

o (Fase 5) Cytokenese
 Insnoering vd cel, waarbij het celplasma in 2 wordt gedeeld  dochtercellen
ontvangen elk de helft van het oorspronkelijke cytoplasma en organellen

o Belang mitose
 Goei en ontwikkeling
 Zygote  baby  volwassene
 In stand houden van organisme
 Afgestorven cellen worden onmiddellijk vervangen
 Herstel van beschadigde weefsels
 Delingsactiviteit stijgt op plaats van wonde tot weefsel hersteld is

, Meiose
= celdeling waarbij geslachtcellen (gameten) ontstaan
= reductiedeling: aantal chromosomen wordt gehalveerd
o Vorming gameten
o Ui diploïde moedercel (2n) ontstaan door halvering vh # chromosomen haploïde dochtercellen
(n)
o Dochtercellen zijn niet genetisch identiek aan elkaar en aan de moedercel

o 1ste meiotische deling
 Profase 1
 Chromatinevezels spiraliseren  chromosomen
 Kenrmembraan w afgebroken
 Asterfiguren en spoelfiguren worden gevormd
 Homologe paren blijven per paar bij elkaar  2 niet zusterchromatiden van
een homoloog chromosomenpaar gaan op sommige plaatsen over elkaar
liggen = chiasma  thv de chiamsa worden 2 stukjes uitgewisseld =
crossing over: dit leidt tot genetische recombinatie van kenmerken
 Metafase 1
 Homologe paren bewegen naar het evenaarsvlak
 Anafase 1
 Disjunctie: scheiding homologe chromosomen  halvering # chromosomen
 Telofase 1
 Spoelfiguur w afgebroken
 Chromosomen despiraliseren NIET
 Kernmembraan en nucleoli worden NIET opnieuw gevormd
 Cytokinese
 Insnoering vd cel waarbij het celplasma in 2 wordt gedeeld

o 2de meiotische deling
 Profase 2
 2 nieuwe spoelfiguren gevormd loodrecht tov spoelfiguur bij 1ste meiotische
deling
 Metafase 2
 E.I. verplaatst naar evenaarsvlak
 Anafase 2
 Zusterchromatiden (die aan elkaar hangen) worden gesplitst doordat
trekdraden verkorten > naar celpolen  volwaardige chromosomen
 Telofase 2
 Spoelfiguur afgebroken
 Chromosomen despiraliseren  chromatidenvezels
 Kernmembraan en nucleoli opnieuw gevormd
 Cytokinese
 Insnoering vd cel waarbij het celplasma in 2 wordt gedeeld  ontstaan 4
haploïde cellen uit 1 moedercel

o Belang meiose:
 Productie haploïde gameten
 Meiose zorgt dat generatie na generatie de hoeveelheid E.I. constant blijft
 Productie genetisch unieke gameten
 Recombinatie door crosing over
 Mixing: toevallige combinatie van vaderlijkde en moederlijke chromosomen