Handhavingsrecht
Hoorcollege 6
De intrekking en overige bestuurlijke sancties en de betekenis van
certificatie voor toezicht en handhaving in het openbaar bestuur
Balans opmaken waar we nu staan, wat er tot nu toe gebeurd is in het vak:
Twee begrippen; handhavingsrecht en rechtshandhaving. Het belang om daar een goede
evenwicht te vinden tussen twee, waarbij bij rechtshandhaving accent ligt bij overheid die
actief is en allerlei dingen doet om recht te effectueren. Dus bij rechtshandhaving zit vooral
aandacht voor instrumentele; optreden van overheid. Overheid krijgt bevoegdheden om het
recht te effectueren.
En bij handhavingsrecht valt accent meer op positie van burgers en bedrijven. Want
overheid kan heel actief zijn gericht op interventie, maar burger moet ook beschermd
worden tegen overheid die misschien te enthousiast actief is en dingen doet die ten koste
gaan van belangen van de burger. Dus goede evenwicht vinden tussen rechtshandhaving en
handhavingsrecht is eigenlijk steeds uitdaging van veel vragen die spelen bij dit college.
Verder moeten we realiseren dat het onderwerp waarmee we bezig zijn sluitstuk van het
recht is; het gaat om toepassing van recht ten finale (recht echt afdwingen). Daarom werd
term gebruikt ‘tanden van het recht (W. Duk)’: dus met name bij sancties gaat het dat je echt
iets kan afdwingen.
Verder zagen we de opmars van de bestuursrechtelijke handhaving, met name t.o.v. de
strafrechtelijke handhaving. Dus we zien in wetgevingscomplexen waar wij vooral naar
kijken, zorg, onderwijs, veilig etc., als we kijken naar sanctioneren zien we steeds meer
gebruik van bestuursrechtelijk en minder van strafrechtelijke. Reden voor die opmars:
snelheid, effectief kunnen zijn. Die snelheid is met name van belang bij de op herstel
gerichte sancties. Als je wil herstellen iets dat in strijd is met het recht, dan staat voorop dat
dat zo snel mogelijk stopt (bijv. lozing vervuild water) zodat inbreuk op rechtsorde wordt
beëindigd. Als je daar lange procedures hebt, is niet handig. Dus vandaar dat bij
bestuursrechtelijk optreden het snelle belangrijk is.
Andere opmars zie je bij bestraffende sancties: met name bestuurlijke boete – boete
opgelegd door bestuur zelf als straf. Daar is voordeel van dat ook dat snel kan en daar is ook
overweging dat die boete meer gaat over kleine overtredingen en daarbij is niet passend
strafrecht in te zetten (dat is meer bedoeld voor ernstige overtredingen in rechtsorde).
Het onderscheid tussen die herstelsanctie en bestraffende sanctie is belangrijk. Oogmerk is
daar verschillend; doel waarom je optreedt. Bij de ene ziet het op straffen ook wel gericht op
preventie en voorkomen van herhaling, bij andere ligt accent op herstellen. Waarom is
onderscheid tussen bestraffend en herstellen nog meer belangrijk? Als iets bestraffend is,
ongeacht wie oplegt, dan valt het onder begrip straf en onder eisen art. 6 EVRM. Als
oogmerk is bestraffen, dan gelden ook die rechtswaarborgen van art. 6 EVRM.
Als je kijkt vanuit perspectief van wetgever is natuurlijk de vraag, is de vraag: welke
sanctiesysteem past in wetgeving die je voorbereid? Sanctie soms meer bestuursrechtelijk,
strafrechtelijk of combinatie van twee.
Hoorcollege 6
De intrekking en overige bestuurlijke sancties en de betekenis van
certificatie voor toezicht en handhaving in het openbaar bestuur
Balans opmaken waar we nu staan, wat er tot nu toe gebeurd is in het vak:
Twee begrippen; handhavingsrecht en rechtshandhaving. Het belang om daar een goede
evenwicht te vinden tussen twee, waarbij bij rechtshandhaving accent ligt bij overheid die
actief is en allerlei dingen doet om recht te effectueren. Dus bij rechtshandhaving zit vooral
aandacht voor instrumentele; optreden van overheid. Overheid krijgt bevoegdheden om het
recht te effectueren.
En bij handhavingsrecht valt accent meer op positie van burgers en bedrijven. Want
overheid kan heel actief zijn gericht op interventie, maar burger moet ook beschermd
worden tegen overheid die misschien te enthousiast actief is en dingen doet die ten koste
gaan van belangen van de burger. Dus goede evenwicht vinden tussen rechtshandhaving en
handhavingsrecht is eigenlijk steeds uitdaging van veel vragen die spelen bij dit college.
Verder moeten we realiseren dat het onderwerp waarmee we bezig zijn sluitstuk van het
recht is; het gaat om toepassing van recht ten finale (recht echt afdwingen). Daarom werd
term gebruikt ‘tanden van het recht (W. Duk)’: dus met name bij sancties gaat het dat je echt
iets kan afdwingen.
Verder zagen we de opmars van de bestuursrechtelijke handhaving, met name t.o.v. de
strafrechtelijke handhaving. Dus we zien in wetgevingscomplexen waar wij vooral naar
kijken, zorg, onderwijs, veilig etc., als we kijken naar sanctioneren zien we steeds meer
gebruik van bestuursrechtelijk en minder van strafrechtelijke. Reden voor die opmars:
snelheid, effectief kunnen zijn. Die snelheid is met name van belang bij de op herstel
gerichte sancties. Als je wil herstellen iets dat in strijd is met het recht, dan staat voorop dat
dat zo snel mogelijk stopt (bijv. lozing vervuild water) zodat inbreuk op rechtsorde wordt
beëindigd. Als je daar lange procedures hebt, is niet handig. Dus vandaar dat bij
bestuursrechtelijk optreden het snelle belangrijk is.
Andere opmars zie je bij bestraffende sancties: met name bestuurlijke boete – boete
opgelegd door bestuur zelf als straf. Daar is voordeel van dat ook dat snel kan en daar is ook
overweging dat die boete meer gaat over kleine overtredingen en daarbij is niet passend
strafrecht in te zetten (dat is meer bedoeld voor ernstige overtredingen in rechtsorde).
Het onderscheid tussen die herstelsanctie en bestraffende sanctie is belangrijk. Oogmerk is
daar verschillend; doel waarom je optreedt. Bij de ene ziet het op straffen ook wel gericht op
preventie en voorkomen van herhaling, bij andere ligt accent op herstellen. Waarom is
onderscheid tussen bestraffend en herstellen nog meer belangrijk? Als iets bestraffend is,
ongeacht wie oplegt, dan valt het onder begrip straf en onder eisen art. 6 EVRM. Als
oogmerk is bestraffen, dan gelden ook die rechtswaarborgen van art. 6 EVRM.
Als je kijkt vanuit perspectief van wetgever is natuurlijk de vraag, is de vraag: welke
sanctiesysteem past in wetgeving die je voorbereid? Sanctie soms meer bestuursrechtelijk,
strafrechtelijk of combinatie van twee.
