Taak 3:
Gedragsinformatieverwerking en depressie
1. Wat houdt de cognitieve model van Becks en Ellis in?
Cognitie: de kennis die zowel door de zintuigen als door het verstand kan worden verworven.
Bij diverse vormen van psychopathologie treden karakteristieke informatieverwerkingsprocessen op
zoals vertekeningen in de aandacht, de interpretatie en de herinneringen van informatie. In de
informatieverwerking zijn 3 aspecten te onderscheiden; waarneming, verwerking en geheugen.
In de jaren 60 hadden Albert Ellis en Aaron Beck hun theorieën opgesteld. Ze waren van mening dat
neurotische problemen als depressie en angststoornissen veroorzaakt worden door onlogische,
irrationele ideeën die mensen aanhangen.
Ellis: legde nadruk op enkele universele irrationele opvattingen die verantwoordelijk konden zijn
voor alle soorten van neurotische psychopathologie.
Beck: hij formuleerde een theorie die specifieke cognitieve karakteristieken van verschillende
vormen van psychopathologie veronderstelde.
De opvattingen van Beck hadden een grotere invloed op empirische onderzoek dan die van Ellis.
Becks cognitieve theorie
De kern van Becks theorie is de veronderstelling dat psychisch lijden niet zozeer ontstaat door de dingen
die iemand meemaakt, maar door de manier waarop iemand over dingen denkt.
De cognitieve benadering kent 4 niveaus van cognities:
1. Basisschema’s: dit zijn fundamentele opvattingen die iemand heeft over zichzelf, over de wereld
en over de toekomst. We zijn vaak niet bewust (impliciet) van deze opvattingen. Ik ben…
2. Conditionele assumpties: veronderstellingen over oorzaak-gevolgrelaties. Ze manifesteren zich
vaak als als-dan-stellingen. Als ik mijn mening geef, dan zullen andere mensen mij belachelijk
vinden.
3. Strategische ideeën: opvattingen die mensen hebben over hoe ze gevaren het beste het hoofd
kunnen bieden en goede dingen kunnen bereiken. Deze opvattingen worden ook wel leefregels
genoemd. Bij twijfel altijd controleren.
4. Automatische gedachten: dit zijn gedachten die meer bewust door iemands hoofd gaan. Er
wordt verondersteld dat automatische gedachten gestuurd worden door basisschema’s.
Beck is van mening dat psychopathologie ontstaat en in stand wordt gehouden door problemen in de
informatieverwerking. Bepaalde schema’s worden hyperactief en gaan de informatieverweking
domineren. Dit leidt tot vertekeningen in de interpretatie.
Bij depressieve stoornissen wordt verondersteld dat schema’s gecentreerd rondom verlies gaan
overheersen zodat de depressieve persoon allerlei gebeurtenissen op een manier gaat interpreteren dat
ze steeds weer nieuwe verlies, of een bestendiging van verlies gaan betekenen. Hierdoor blijkt de
problematiek in stand.
Confirmation bias: de informatieverwerking is bij lang bestaande schema’s zo geautomatiseerd
dat men vaak alleen nog maar aandacht heeft voor informatie die het schema bevestigt en niet
meer stilstaat bij het feit dat er ook informatie bestaat die niet helemaal strookt met het
schema.
Hot cognitions: opvattingen die nauw verbonden zijn met negatieve gevoelens en disfunctionele
gedragingen.
Cognitieve model van depressie volgens Albert Ellis
, Ellis was de grondlegger van de Rationeel emotieve therapie (RET).
RET: het gaat ervan uit dat het niet situaties zijn die mensen nare gevoelens bezorgen, maar dat
de wijze waarop we denken daaraan ten grondslag ligt.
Hij heeft de ABC-methode ontworpen:
A activatie van een gebeurtenis (er gebeurt iets met jou of je omgeving)
B beliefs (iemand krijgt dan een bepaalt geloof hierover dat irrationeel of rationeel is)
C emotionele consequentie van gebeurtenissen waaronder specifieke emoties en niet-constructieve
zelf praten
De kern van de RET komt erop neer dat niet A de oorzaak is van C, maar B. Dus het zijn niet de
gebeurtenissen (A) in je leven die bepalen hoe je je voelt (C) maar de manier waarop je tegen die
gebeurtenissen aankijkt (B).
Sommigen hebben de indruk dat het rationele aspect van deze therapie erop is gericht om het gevoel uit
te schakelen of te verzwakken. Echter gaat het erom dat er in nieuwe situaties en in de verwerking van
oude situaties, een reëel beeld wordt gevormd van de werkelijkheid.
Recentelijk heeft Ellis RET veranderd naar Rationale emotive behavioral therapy (REBT). De reden
hiervoor is dat Ellis nu vindt dat het niet alleen gaat om een cognitieve therapie maar dat het gedrag in
de therapie moet volgen. Hiermee heeft Ellis het belang van huiswerkoefeningen en praktijkoefeningen
beklemtoond.
Schema’s
De kennis waarover iemand beschikt is georganiseerd in schema’s.
Schema’s: kennisstructuren die betrekking hebben op een bepaald terrein.
Schema’s sturen de informatieverwerking. Als een schema door een bepaalde informatie wordt
geactiveerd wordt deze aangevuld met nieuwe informatie.
De activering van schema’s gebeurt door binnenkomende informatie waarop schema’s betrekking
hebben. Iemand kan twee schema’s tegelijk activeren afhankelijk van wat de gebeurtenis is. Voorbeeld:
Jan ging zitten en bekeek de menu. Als iemand net op de computer zat, dan krijgt die een beeld van de
menu op de computer. Als iemand net een restaurant heeft verlaten dan krijgt die een beeld van een
menu in een restaurant. Zo is er bij depressieve mensen dat ze eerdere sombere beelden krijgen dan
andere connecties maken.
Dit gebeurt automatisch. De oorspronkelijke informatie activeert dus automatisch een heel
kennisbestand dat het beeld verder invult. Deze kennisbestand bevatten gegeneraliseerde kennis over
de wereld, de persoon zelf en over de interactie tussen de persoon en de buitenwereld. Schema’s
beïnvloeden de selectie van informatie. Dus ze bepalen welke informatie de aandacht trekt en welke
informatie wordt genegeerd. Voorbeeld: slapende mensen reageren wel als je hun naam zelf, terwijl ze
niet reageren op andere namen.
Aan de hand van schema’s kennen we ook betekenissen toe aan informatie (interpretatie) en verwerken
we de informatie tot nieuwe betekenissen. Daarnaast beïnvloeden schema’s onze herinneringen. Het
schema wat op een bepaald moment is geactiveerd beïnvloedt wat we ons kunnen herinneren en welke
betekenis we eraan geven.
Echter leidt dit wel tot bias. Eventuele vergissingen of vertekeningen die in deze processen (selecteren,
reduceren en interpreteren) optreden kunnen tegen ons inwerken waardoor er psychische stoornissen
ontstaan.
Gedragsinformatieverwerking en depressie
1. Wat houdt de cognitieve model van Becks en Ellis in?
Cognitie: de kennis die zowel door de zintuigen als door het verstand kan worden verworven.
Bij diverse vormen van psychopathologie treden karakteristieke informatieverwerkingsprocessen op
zoals vertekeningen in de aandacht, de interpretatie en de herinneringen van informatie. In de
informatieverwerking zijn 3 aspecten te onderscheiden; waarneming, verwerking en geheugen.
In de jaren 60 hadden Albert Ellis en Aaron Beck hun theorieën opgesteld. Ze waren van mening dat
neurotische problemen als depressie en angststoornissen veroorzaakt worden door onlogische,
irrationele ideeën die mensen aanhangen.
Ellis: legde nadruk op enkele universele irrationele opvattingen die verantwoordelijk konden zijn
voor alle soorten van neurotische psychopathologie.
Beck: hij formuleerde een theorie die specifieke cognitieve karakteristieken van verschillende
vormen van psychopathologie veronderstelde.
De opvattingen van Beck hadden een grotere invloed op empirische onderzoek dan die van Ellis.
Becks cognitieve theorie
De kern van Becks theorie is de veronderstelling dat psychisch lijden niet zozeer ontstaat door de dingen
die iemand meemaakt, maar door de manier waarop iemand over dingen denkt.
De cognitieve benadering kent 4 niveaus van cognities:
1. Basisschema’s: dit zijn fundamentele opvattingen die iemand heeft over zichzelf, over de wereld
en over de toekomst. We zijn vaak niet bewust (impliciet) van deze opvattingen. Ik ben…
2. Conditionele assumpties: veronderstellingen over oorzaak-gevolgrelaties. Ze manifesteren zich
vaak als als-dan-stellingen. Als ik mijn mening geef, dan zullen andere mensen mij belachelijk
vinden.
3. Strategische ideeën: opvattingen die mensen hebben over hoe ze gevaren het beste het hoofd
kunnen bieden en goede dingen kunnen bereiken. Deze opvattingen worden ook wel leefregels
genoemd. Bij twijfel altijd controleren.
4. Automatische gedachten: dit zijn gedachten die meer bewust door iemands hoofd gaan. Er
wordt verondersteld dat automatische gedachten gestuurd worden door basisschema’s.
Beck is van mening dat psychopathologie ontstaat en in stand wordt gehouden door problemen in de
informatieverwerking. Bepaalde schema’s worden hyperactief en gaan de informatieverweking
domineren. Dit leidt tot vertekeningen in de interpretatie.
Bij depressieve stoornissen wordt verondersteld dat schema’s gecentreerd rondom verlies gaan
overheersen zodat de depressieve persoon allerlei gebeurtenissen op een manier gaat interpreteren dat
ze steeds weer nieuwe verlies, of een bestendiging van verlies gaan betekenen. Hierdoor blijkt de
problematiek in stand.
Confirmation bias: de informatieverwerking is bij lang bestaande schema’s zo geautomatiseerd
dat men vaak alleen nog maar aandacht heeft voor informatie die het schema bevestigt en niet
meer stilstaat bij het feit dat er ook informatie bestaat die niet helemaal strookt met het
schema.
Hot cognitions: opvattingen die nauw verbonden zijn met negatieve gevoelens en disfunctionele
gedragingen.
Cognitieve model van depressie volgens Albert Ellis
, Ellis was de grondlegger van de Rationeel emotieve therapie (RET).
RET: het gaat ervan uit dat het niet situaties zijn die mensen nare gevoelens bezorgen, maar dat
de wijze waarop we denken daaraan ten grondslag ligt.
Hij heeft de ABC-methode ontworpen:
A activatie van een gebeurtenis (er gebeurt iets met jou of je omgeving)
B beliefs (iemand krijgt dan een bepaalt geloof hierover dat irrationeel of rationeel is)
C emotionele consequentie van gebeurtenissen waaronder specifieke emoties en niet-constructieve
zelf praten
De kern van de RET komt erop neer dat niet A de oorzaak is van C, maar B. Dus het zijn niet de
gebeurtenissen (A) in je leven die bepalen hoe je je voelt (C) maar de manier waarop je tegen die
gebeurtenissen aankijkt (B).
Sommigen hebben de indruk dat het rationele aspect van deze therapie erop is gericht om het gevoel uit
te schakelen of te verzwakken. Echter gaat het erom dat er in nieuwe situaties en in de verwerking van
oude situaties, een reëel beeld wordt gevormd van de werkelijkheid.
Recentelijk heeft Ellis RET veranderd naar Rationale emotive behavioral therapy (REBT). De reden
hiervoor is dat Ellis nu vindt dat het niet alleen gaat om een cognitieve therapie maar dat het gedrag in
de therapie moet volgen. Hiermee heeft Ellis het belang van huiswerkoefeningen en praktijkoefeningen
beklemtoond.
Schema’s
De kennis waarover iemand beschikt is georganiseerd in schema’s.
Schema’s: kennisstructuren die betrekking hebben op een bepaald terrein.
Schema’s sturen de informatieverwerking. Als een schema door een bepaalde informatie wordt
geactiveerd wordt deze aangevuld met nieuwe informatie.
De activering van schema’s gebeurt door binnenkomende informatie waarop schema’s betrekking
hebben. Iemand kan twee schema’s tegelijk activeren afhankelijk van wat de gebeurtenis is. Voorbeeld:
Jan ging zitten en bekeek de menu. Als iemand net op de computer zat, dan krijgt die een beeld van de
menu op de computer. Als iemand net een restaurant heeft verlaten dan krijgt die een beeld van een
menu in een restaurant. Zo is er bij depressieve mensen dat ze eerdere sombere beelden krijgen dan
andere connecties maken.
Dit gebeurt automatisch. De oorspronkelijke informatie activeert dus automatisch een heel
kennisbestand dat het beeld verder invult. Deze kennisbestand bevatten gegeneraliseerde kennis over
de wereld, de persoon zelf en over de interactie tussen de persoon en de buitenwereld. Schema’s
beïnvloeden de selectie van informatie. Dus ze bepalen welke informatie de aandacht trekt en welke
informatie wordt genegeerd. Voorbeeld: slapende mensen reageren wel als je hun naam zelf, terwijl ze
niet reageren op andere namen.
Aan de hand van schema’s kennen we ook betekenissen toe aan informatie (interpretatie) en verwerken
we de informatie tot nieuwe betekenissen. Daarnaast beïnvloeden schema’s onze herinneringen. Het
schema wat op een bepaald moment is geactiveerd beïnvloedt wat we ons kunnen herinneren en welke
betekenis we eraan geven.
Echter leidt dit wel tot bias. Eventuele vergissingen of vertekeningen die in deze processen (selecteren,
reduceren en interpreteren) optreden kunnen tegen ons inwerken waardoor er psychische stoornissen
ontstaan.
