Samenvatting Hoofdstuk 4: Bindweefsel

4 Bindweefsel
Inleiding
 Ondersteunt en geeft vorm aan lichaam
 Vormt extracellulaire matrix: verbindt cellen, weefsels en organen en omgeeft hen als kapsel
 Functie wordt bepaald door
o cellen
o extracellulaire matrix uit
 amorfe grondsubstantie
 verschillende soorten vezels
 weefselvloeistof
 Grote variatie: afhankelijk van aard en verhouding van componenten extracellulaire matrix
 Bijzondere vormen: aparte hoofdstukken
o Bloed
o Been
o Kraakbeen
 Functies
o Steun van en binding van andere weefsels
 Vooral in kraakbeen, beenweefsel, ligamenten en pezen
o Faciliteren van het transport van stoffen en de interactie van cellen
 Via bloed- en lymfevaten
 Aan- en afvoer van fagocyterende cellen en cellen immuunafweer
o Bescherming tegen micro-organismen
 Door relatieve ondoordringbaarheid
o Herstel van weefselschade
 Weefsel kan zich herstellen door invulling met bindweefsel
o Opslag
 Vb. van vetten
 Afkomstig van het mesoderm
o Ontwikkeling embryonale kiemweefsel mesenchym
 Multipotente mesenchymale cellen migreren door lichaam
en vormen ter plekke de verschillende bindweefseltypen

Extracellulaire matrix
 Bestaat uit
o Grondsubstantie en vezels
 Aangemaakt door specifieke celtypen
 Vormen ruimtelijk netwerk waarin cellen hu functie kunnen uitvoeren
o Weefselvloeistof
 Vormt intermediair medium
 Uitwisseling voedings- en afvalstoffen tussen cellen en bloed- en lymfevaten
 Samenstelling en functie varieert per type bindweefsel
 Weerstaan van druk- en trekkrachten

, Grondsubstantie
 Verbindend element
o Vult ruimte tussen cellen en vezels bindweefsel
 Hoge viscositeit  belemmering tegen verspreiding micro-organismen
 Componenten
o Proteoglycanen (PG’s)
 Eiwitketen (as-eiwit) met glycosaminoglycanen aan gebonden
 Lineaire polysachariden, uit lange ketens van disachariden
 2 typen
o Hyaluronzuur/hyaluronan (ongesulfateerd glycosaminoglycaan)
o Gesulfateerde glycosaminoglycanen
 Vb. chondroïtinesulfaat, dermatansulfaat, …
 Uit repeterende disacharide-eenheden van uronzuur
en hexosamine
 Kunnen binden aan as-eiwit  proteoglycaan
 Binding aan hyaluronzuurmoleculen  grote proteoglycaanaggregaten
 Komen veel voor in kraakbeenmatrix
 Bevatten zure groepen
 Binding aan basische aminozuurgroepen van collageenvezels
o Vb. kraakbeenmatrix
 Sterk hydrofiel; gedragen zich als negatief geladen polyanionen
 Binding van kationen via elektrostatische krachten
 Omvang mantel watermoleculen bepaalt volume grondsubstantie
o Zie weefselvloeistof
o Structurele glycoproteïnen
 Uit globulaire eiwitten met vertakte ketens van monosachariden
 Eiwitcomponent domineert (>< proteoglycanen)
 Spelen rol bij
 Interacties tussen cellen
 Hechting van cellen aan vezels of andere componenten
extracellulaire matrix
 Vb. fibronectine
 Aangemaakt door fibroblasten
 Kan binden aan cellen, collageenvezels en glycosaminoglycanen
 Betrokken bij celadhesie en migratieprocessen
 Belangrijke rol bij embryonale ontwikkeling en invasie kankercellen
 Vb. laminine
 Rol bij hechting epitheelcellen aan lamina basalis
 Belangrijke rol bij embryonale ontwikkeling en invasie kankercellen
 Vb. chondronectine
 Komt voor in kraakbeen
 Rol bij adhesie van chondrocyten aan collageen type II
 Oppervlak van cellen: matrixreceptoren
o Transmembranaire integrinen
o Binding aan matrixcomponenten: collageen, fibronectine of glycosaminoglycanen
o (Ont)koppelingsprocessen  beweging cellen over substraat: verkenning omgeving
o Intracellulair: meestal verbonden met actine- of keratinefilamenten