Probleem 1 The burden of being bullied
Juvonen, Jaana, Graham, Sandra,. (2014). Bullying in Schools: The
Power of Bullies and the Plight of Victims - literatuuronderzoek
Dit artikel focust zich op twee richtingen: mobbing = de hele groep die één persoon gaat pesten
(Scandinavisch onderzoek) en focust zich op de toestand van het slachtoffer en de groepsdynamiek
die het pesten onderhoud en aanmoedigt & kinderagressie + individuele verschillen = focust op
sociale cognitie en relaties van pesters in vergelijking tot ‘normale’ studenten.
Pesten
Pesten is anders dan conflict door het machtsonevenwicht. De pester intimideert en vernederd het
slachtoffer en kan fysieke agressie gebruiken. Het kan zowel een aanhoudend iets zijn als een
eenmalige gebeurtenissen, zolang er maar een continue angst voor toekomstig pesten is ontstaat.
Prevalentie: zowel bij kinderen als volwassenen (maar meeste onderzoek naar kinderen) en
20-25% van de jeugd is direct betrokken bij pesten: pester, slachtoffer of beiden.
4 – 9% is pester en 9 – 25% is slachtoffer.
Er is een consistentie in agressief gedrag bij pesters gevonden van kinds af aan tot adolescentie, maar
er is ook bewijs voor toename en afnamen. Daarnaast is het onbekend of het pesten stopt of dat de
agressie door een andere vorm van pesten wordt vervangen. Daarnaast neemt het slachtofferschap
ook af naarmate kinderen ouder worden. Tot slot zit er een bepaalde dynamiek tussen pesters en
slachtoffers, waarbij de rollen na een aantal jaar zich omdraaien.
Vormen van pesten
De grootste verdeling zit hem in direct en indirect pesten. Direct pesten is vooral het slachtoffer
intimideren en vernederen waar andere mensen bij zijn en indirect pesten is het manipuleren van
iemands sociale relaties en status en de pester’s eigen identiteit beschermen (zijn goede sociale
vaardigheden voor nodig). Correlatie van 0.76 tussen direct en indirect pesten.
Er is een duidelijk verschil in geslacht, waarbij jongens veel meer fysiek agressief zijn in het pesten
dan meiden. Meiden houden zich juist meer bezig met het pesten via het manipuleren van relaties
(mogelijk omdat relaties belangrijker voor hun zijn), maar dit verschil is maar klein -> vanaf midden
adolescentie gebruiken beide genders indirect pesten (mogelijk doordat fysieke agressiviteit niet
meer sociaal geaccepteerd wordt.
Oorzaak van pesten
Pesters hebben vaak een tekort aan empathie en gebruiken agressief gedrag om sociale status en
aanzien te verkrijgen. Vandaar dat pesten toeneemt bij de overgang van de basisschool naar de
middelbare school -> tijden van sociale reorganisering en onzekerheid, dus het opbouwen van een
nieuwe hiërarchie. Daarnaast komt pesten voort uit verfijnde sociale skills van de pesters!
Gezien de positieve relatie tussen agressie en sociale status is het logisch dat pesters een zeer over
de top zelfbeeld hebben. Verklaringen:
Hostile attribution bias = ambigue situaties interpreteren alsof de ander jouw gedrag uitlokt,
waardoor men geen verantwoordelijkheid of stress ervaart.
Pesters krijgen meer positieve dan negatieve feedback van omstanders uit angst voor hun
eigen sociale status en reputatie.
, Toestand van slachtoffer
Slachtoffers hebben vaak last van depressie, angst, psychosomatische symptomen en buikpijn (=
correlationeel met pesten).
Onderdanig mensen zijn vaak het makkelijkste doelwit voor pesters: onzeker, gevoelig en niet sterk in
sociale interactie. Zij geven het vaakst de gewenste reactie voor de pesters die hem nog meer macht
geeft. Een tweede doelgroep is heten bully-victims of agressieve slachtoffers die vaak agressief en
emotioneel reageren op de pesters, maar daarmee het pesten niet verhelpt. Vaak hebben ze
problemen met emotieregulatie, aandachtsproblemen en een vorm van hyperactiviteit.
Risicofactoren
Sociale buitenbeentjes die niet bij de groepsnorm passen worden afgewezen. Redenen hiervoor zijn
karakteristieken die ervoor zorgen dat men opvalt/anders is (obesitas, LGBTQ, handicap, verlate
puberteit, etc.) wat weer het risico op pesten verhoogt. Maar op het moment dat zo’n persoon door
andere mensen wel wordt geaccepteerd of tenminste 1 vriend heeft, neemt de kans op gepest
worden alweer af.
Vicieuze cirkel
Internaliserende problemen kunnen zowel voorafgaand bestaand aan gepest worden als ontstaan uit
gepest worden. Als deze cirkel niet doorbroken wordt hebben onderdanige slachtoffers meer kans op
angststoornissen later in het leven en hebben bully-victims grotere kans op depressie, zelfmoord en
paniekstoornissen.
Onderliggende processen van problemen
Slachtoffers geven vaak hun zelf de schuld en schrijven het pesten toe aan iets intern en
oncontroleerbaar voor hun (‘Als ik stoerder was gebeurde dit me niet’) -> geeft depressie en sociale
problemen (internaliserende problemen). Ook wordt soms de schuld aan andere gegeven, waardoor
ze gaan reageren op het pesten wat later externaliserende problemen kan veroorzaken.
Naast psychische problemen komen er ook meer fysieke problemen voor onder de slachtoffers en
lijden hun schoolprestaties eronder door hogere absentie.
Context van pesten
Cyberpesten
Pesten via het internet is tegenwoordig erg makkelijk door de toenemende mate van sociale media
gebruik. Net als andere contexten, heeft het de vorm van direct en indirect pesten en spelen
dezelfde rollen mee, maar er zijn twee afwijkende kenmerken: snelheid en verspreiding + de
anonimiteit + gebrek aan controle.
Schoolcontext
Pesten is vooral onderzocht in de context van scholen. Een belangrijke factor die meespeelt in het
ontstaan van pesten is het schoolklimaat: mate van acceptatie, eerlijk en openheid. Andere factoren
spelen ook een rol:
Ras/etniciteit: diversiteit kan een verdeeld gevoel van macht geven wat op zijn beurt weer
het pesten kan verminderen.
Organisatie van instructie: sociaal gevoelige adolescenten die bij kleine buitenstaande
groepen horen hebben weinig kans op het ontwikkelen van een sociale identiteit en worden
sneller gestigmatiseerd.
Afwijking van klasnorm: buitenbeentjes zijn meer verdrietig en depressief en de afwijking
van de norm, zeker als men tot de meerderheid van de groep (gebaseerd op etniciteit) hoort,
voorspelt eenzaamheid en sociale angst.
Juvonen, Jaana, Graham, Sandra,. (2014). Bullying in Schools: The
Power of Bullies and the Plight of Victims - literatuuronderzoek
Dit artikel focust zich op twee richtingen: mobbing = de hele groep die één persoon gaat pesten
(Scandinavisch onderzoek) en focust zich op de toestand van het slachtoffer en de groepsdynamiek
die het pesten onderhoud en aanmoedigt & kinderagressie + individuele verschillen = focust op
sociale cognitie en relaties van pesters in vergelijking tot ‘normale’ studenten.
Pesten
Pesten is anders dan conflict door het machtsonevenwicht. De pester intimideert en vernederd het
slachtoffer en kan fysieke agressie gebruiken. Het kan zowel een aanhoudend iets zijn als een
eenmalige gebeurtenissen, zolang er maar een continue angst voor toekomstig pesten is ontstaat.
Prevalentie: zowel bij kinderen als volwassenen (maar meeste onderzoek naar kinderen) en
20-25% van de jeugd is direct betrokken bij pesten: pester, slachtoffer of beiden.
4 – 9% is pester en 9 – 25% is slachtoffer.
Er is een consistentie in agressief gedrag bij pesters gevonden van kinds af aan tot adolescentie, maar
er is ook bewijs voor toename en afnamen. Daarnaast is het onbekend of het pesten stopt of dat de
agressie door een andere vorm van pesten wordt vervangen. Daarnaast neemt het slachtofferschap
ook af naarmate kinderen ouder worden. Tot slot zit er een bepaalde dynamiek tussen pesters en
slachtoffers, waarbij de rollen na een aantal jaar zich omdraaien.
Vormen van pesten
De grootste verdeling zit hem in direct en indirect pesten. Direct pesten is vooral het slachtoffer
intimideren en vernederen waar andere mensen bij zijn en indirect pesten is het manipuleren van
iemands sociale relaties en status en de pester’s eigen identiteit beschermen (zijn goede sociale
vaardigheden voor nodig). Correlatie van 0.76 tussen direct en indirect pesten.
Er is een duidelijk verschil in geslacht, waarbij jongens veel meer fysiek agressief zijn in het pesten
dan meiden. Meiden houden zich juist meer bezig met het pesten via het manipuleren van relaties
(mogelijk omdat relaties belangrijker voor hun zijn), maar dit verschil is maar klein -> vanaf midden
adolescentie gebruiken beide genders indirect pesten (mogelijk doordat fysieke agressiviteit niet
meer sociaal geaccepteerd wordt.
Oorzaak van pesten
Pesters hebben vaak een tekort aan empathie en gebruiken agressief gedrag om sociale status en
aanzien te verkrijgen. Vandaar dat pesten toeneemt bij de overgang van de basisschool naar de
middelbare school -> tijden van sociale reorganisering en onzekerheid, dus het opbouwen van een
nieuwe hiërarchie. Daarnaast komt pesten voort uit verfijnde sociale skills van de pesters!
Gezien de positieve relatie tussen agressie en sociale status is het logisch dat pesters een zeer over
de top zelfbeeld hebben. Verklaringen:
Hostile attribution bias = ambigue situaties interpreteren alsof de ander jouw gedrag uitlokt,
waardoor men geen verantwoordelijkheid of stress ervaart.
Pesters krijgen meer positieve dan negatieve feedback van omstanders uit angst voor hun
eigen sociale status en reputatie.
, Toestand van slachtoffer
Slachtoffers hebben vaak last van depressie, angst, psychosomatische symptomen en buikpijn (=
correlationeel met pesten).
Onderdanig mensen zijn vaak het makkelijkste doelwit voor pesters: onzeker, gevoelig en niet sterk in
sociale interactie. Zij geven het vaakst de gewenste reactie voor de pesters die hem nog meer macht
geeft. Een tweede doelgroep is heten bully-victims of agressieve slachtoffers die vaak agressief en
emotioneel reageren op de pesters, maar daarmee het pesten niet verhelpt. Vaak hebben ze
problemen met emotieregulatie, aandachtsproblemen en een vorm van hyperactiviteit.
Risicofactoren
Sociale buitenbeentjes die niet bij de groepsnorm passen worden afgewezen. Redenen hiervoor zijn
karakteristieken die ervoor zorgen dat men opvalt/anders is (obesitas, LGBTQ, handicap, verlate
puberteit, etc.) wat weer het risico op pesten verhoogt. Maar op het moment dat zo’n persoon door
andere mensen wel wordt geaccepteerd of tenminste 1 vriend heeft, neemt de kans op gepest
worden alweer af.
Vicieuze cirkel
Internaliserende problemen kunnen zowel voorafgaand bestaand aan gepest worden als ontstaan uit
gepest worden. Als deze cirkel niet doorbroken wordt hebben onderdanige slachtoffers meer kans op
angststoornissen later in het leven en hebben bully-victims grotere kans op depressie, zelfmoord en
paniekstoornissen.
Onderliggende processen van problemen
Slachtoffers geven vaak hun zelf de schuld en schrijven het pesten toe aan iets intern en
oncontroleerbaar voor hun (‘Als ik stoerder was gebeurde dit me niet’) -> geeft depressie en sociale
problemen (internaliserende problemen). Ook wordt soms de schuld aan andere gegeven, waardoor
ze gaan reageren op het pesten wat later externaliserende problemen kan veroorzaken.
Naast psychische problemen komen er ook meer fysieke problemen voor onder de slachtoffers en
lijden hun schoolprestaties eronder door hogere absentie.
Context van pesten
Cyberpesten
Pesten via het internet is tegenwoordig erg makkelijk door de toenemende mate van sociale media
gebruik. Net als andere contexten, heeft het de vorm van direct en indirect pesten en spelen
dezelfde rollen mee, maar er zijn twee afwijkende kenmerken: snelheid en verspreiding + de
anonimiteit + gebrek aan controle.
Schoolcontext
Pesten is vooral onderzocht in de context van scholen. Een belangrijke factor die meespeelt in het
ontstaan van pesten is het schoolklimaat: mate van acceptatie, eerlijk en openheid. Andere factoren
spelen ook een rol:
Ras/etniciteit: diversiteit kan een verdeeld gevoel van macht geven wat op zijn beurt weer
het pesten kan verminderen.
Organisatie van instructie: sociaal gevoelige adolescenten die bij kleine buitenstaande
groepen horen hebben weinig kans op het ontwikkelen van een sociale identiteit en worden
sneller gestigmatiseerd.
Afwijking van klasnorm: buitenbeentjes zijn meer verdrietig en depressief en de afwijking
van de norm, zeker als men tot de meerderheid van de groep (gebaseerd op etniciteit) hoort,
voorspelt eenzaamheid en sociale angst.
