SAMENVATTING OMT 1
1. PSYCHOMETRIE
PSYCHOLOGISCHE TESTEN
VOORBEELDEN PSYCHOLOGISCHE TESTEN
- Eerste foto is een psychologische test --> Rochard test
- Tweede foto is ook een psychologische test --> kleurenblindheid, psychologen gebruiken vaak testen
die sensorische vaardigheden meten omdat dit vaak ook gelinkt is aan mentale processen.
- Derde foto is ook een psychologische test --> Flair test, het is een psychologische test, geen goede
maar het is wel een test.
- Vierde foto is ook een psychologische test --> meet attitude t.o.v. autoriteit, was een goede
voorspeller om te zien als mensen zouden stemmen op Donald Trump of Clinton.
De eerste psychologische test die je aflegt = APGAR-test die vijf kenmerken gemeten bij pasgeboren baby
(activiteit, polsslag, aanblik, ademhaling, ...)
We komen allemaal in aanraking met psychologische testen en ze spelen een redelijke grote rol in ons leven.
Sommige psychologische testen kunnen vergaande gevolgen hebben voor mensen:
In de VS wordt er een psychologische test (intelligentietest) afgenomen als je ter dood veroordeeld
wordt. De reden is dat als je zeer laag scoort op deze test dan mag je niet tot de dood veroordeeld
worden. Het leven hangt op dat moment dus af van de score van deze psychologische test.
Grote verantwoordelijkheid voor de psycholoog die deze test afneemt, het is daarom ook heel
belangrijk dat deze test goed is en dat er een hoge betrouwbaarheid en validiteit aanwezig is.
Voorbeeld Tine Nys die euthanasie aanvroeg o.w.v. dementie, m.b.v. testen ging er bepaald worden
hoe ernstig de aandoening was en of deze ernstig genoeg was om de aanvraag tot euthanasie goed te
keuren. Ook hier is het dus belangrijk om een goede test te gebruiken en een goede en slechte test te
kunnen onderscheiden van elkaar.
Worden psychologische testen goed gebruikt?
Psychologische test die afgenomen werd van de president om te zien als hij/zij instaat zou zijn om zijn beroep
uit te oefenen. De test spoorde vroege tekenen van dementie op wat wil zeggen dat een goede score aangaf
dat er geen tekenen van dementie gevonden werden maar dat wil niet zeggen dat je mentaal scherp genoeg
bent, dat is iets anders maar dat is wel de uitspraak die gedaan werd door de arts o.b.v. de test. De test werd
dus niet gebruikt voor hetgeen te meten waarover men een uitspraak deed. Dit was een probleem m.b.t. de
interpretatie van test en de validiteit.
Testen worden dus niet altijd goed gebruikt. Belangrijk om te weten hoe je een psychologische test op een
correcte manier gebruikt.
Het belang van psychologische testen voor jou:
- Je gaat psychologische testen afnemen voor onderzoek
- Psychologische testen behoren tot het instrumentarium van psychologen
- Het is essentieel dat je de psychometrische kwaliteit van testen kan inschatten
, Psychometrie is de wetenschappelijke studie van de kwaliteit van psychologische metingen
Er is een verschil tussen psychologische testing en assessment
Testing: Een relatief eenvoudig proces waarbij een psychologische test wordt afgenomen van een persoon en
men tot een specifieke score op de test komt
Assessment: Een complex proces waarbij meerdere psychologische testen worden afgenomen, aangevuld met
informatie uit andere bronnen zoals interviews en observaties, om zo tot een holistisch beeld te komen over
het functioneren van een persoon
➔ Focus in deze cursus ligt op testing
WAT ZIJN PSYCHOLOGISCHE TESTEN?
Een psychologische test is een systematische procedure om het gedrag van twee of meer personen te
vergelijken (inter-individuele verschillen), of om het gedrag van een persoon op verschillende momenten te
vergelijken (intra-individuele verschillen)
Enkele kenmerken:
• Ze gebruiken gestandaardiseerde procedures
• Ze leveren een staal van gedrag op
• Ze leveren een testscore op
• Ze maken gebruik van normen
• Ze voorspellen gedrag buiten de test
Gestandaardiseerde procedures:
Ze gebruiken systematische procedures om
1. De items, vragen, opdrachten te kiezen
2. De test af te nemen (de manier waarop je de test afneemt zodat vergelijking mogelijk is)
3. De antwoorden op de test te scoren en interpreteren
▪ Objectieve scoring (voorbeeld autoriteit test, je hebt op voorhand een beeld van de
antwoordopties en welke score er aan elke optie gekoppeld wordt, het maakt dan ook niet
uit wie de test scoort want het systeem om te scoren is zeer duidelijk en objectief)
▪ Subjectieve scoring (voorbeeld Rochard test, men vraagt wat men ziet in de inktvlek, de
antwoorden die hier op gegeven kunnen worden zijn oneindig wat betekent dat je ook niet
kan beslissen op voorhand welke score je aan een antwoordoptie gaat toekennen, je gaat
hier eerder met richtlijnen werken. Als iemand vooral focust op details, witte ruimte, ... dan
ga je daar een bepaalde interpretatie aan geven. Het nadeel is dat deze richtlijnen
subjectiever zijn en dus anders geïnterpreteerd kunnen worden door de afnemer.)
Staal van gedrag
- Een test bestaat uit een eindig aantal items (= vragen / stellingen / opdrachten)
- Selectie van deze items is dus cruciaal, ze moeten een representatief "staal" van gedrag meten
- Deze items moeten niet noodzakelijk een rechtstreekse afspiegeling zijn van het gemeten gedrag (bv.
als je depressie meet en je vraagt hoeveel glazen water de persoon per dag drinkt)
,Testscores
- Met een test willen we een bepaald psychologisch kenmerk (construct) meten (bv. intelligentie,
creativiteit, depressie)
- Men gaat er van uit dat elke persoon dit kenmerk in zekere mate bezit
- Een testscore is een schatting van de "hoeveelheid" waarin dit kenmerk aanwezig is bij een persoon
- Elke testscore bevat een zekere meetfout, geen enkele test is perfect
We meten een psychologisch kenmerk waarover we veronderstellen dat iedere persoon deze bezit, de test
meet de mate waarin dit kenmerk aanwezig is.
Normen
- Gebruiken we om een testscore te kunnen interpreteren.
- Stel dat je een score 130 op een intelligentietest uitkomt. Hoe moet je dit interpreteren?
- Normen = een samenvatting van testresultaten voor een grote steekproef die representatief is voor
een populatie
- Maar, niet elke test heeft normen!
- Verschil tussen norm-referenced (voor deze test gebruiken we normen om de score te interpreteren,
bijvoorbeeld IQ testen) en criterion-referenced testen (score vergelijken met criterium, bijvoorbeeld
examens)
Gedrag voorspellen buiten de test:
- Uiteindelijk doel is niet om te voorspellen hoe iemand scoort op de test zelf, maar hoe iemand zich zal
gedragen buiten de test omstandigheden (bv. depressietest afnemen, we willen kunnen voorspellen
als iemand depressief is buiten de testsituatie).
- Voorbeeld: "Rorschach en eyes-peering-out"
GESCHIEDENIS VAN PSYCHOLOGISCHE TESTEN
, 1879: ontstaan van moderne psychologische testen
VROEGE VORMEN VAN TESTING
China - 2200 v.C.
- Ambtenaren van Chinese overheid werden driejaarlijks getest
- Onderwerpen die aan bod kwamen:
▪ Civiel recht
▪ Militaire strategie
▪ Landbouwkunde
▪ Boekhouding
▪ Geografi4e
- Testafname duurde één volledige dag en nacht (24u)
- Afname vond plaats in een kleine, afgesloten ruimte (voor concentratie, dus men had aandacht voor
testomstandigheden)
- Slechts 1-7% slaagde, deze konde dan naar de volgende ronde gaan
Doorheen geschiedenis werd er vaker over testing geschreven o.a.:
Physiognomie = psychologische kenmerken afleiden uit het uitzicht van een persoon (bv. aangezicht, haarstijl).
Phrenologie = psychologische kenmerken af4eiden uit knobbels op het hoofd.
De experimentele psychologie = start van moderne testing
- Afzetten tegen subjectieve methodes (bv. introspectie) om kennis te verzamelen
- Starten van experimenten met nadruk op objectieve, reproduceerbare methoden in laboratoria
- Aandacht voor eenvoudige, sensorische processen en lichamelijke kenmerken
- Bronzen instrumenten tijdperk van testing
- Belangrijke figuren:
o Wilhelm Wundt
o Francis Galton
o James McKeen Catell
o Clark Wissler
WILHELM WUNDT (1832-1920)
- Eerste psychologisch lab in Leipzig in 1879
- Ontwikkelde psychologische testen om mentale processen te meten: voorbeeld = gedachtenmeter
- Verdiensten:
▪ Erkennen van individuele verschillen
▪ Empirische benadering (experimenten, data verzamelen op systematische manier)
FRANCIS GALTON (1822-1911)
- Geobsedeerd door meten (bv. hoevaak kinderen bewegen op stoel op school)
- Interesse in erfelijkheid (vooral intelligentie en genialiteit)
1. PSYCHOMETRIE
PSYCHOLOGISCHE TESTEN
VOORBEELDEN PSYCHOLOGISCHE TESTEN
- Eerste foto is een psychologische test --> Rochard test
- Tweede foto is ook een psychologische test --> kleurenblindheid, psychologen gebruiken vaak testen
die sensorische vaardigheden meten omdat dit vaak ook gelinkt is aan mentale processen.
- Derde foto is ook een psychologische test --> Flair test, het is een psychologische test, geen goede
maar het is wel een test.
- Vierde foto is ook een psychologische test --> meet attitude t.o.v. autoriteit, was een goede
voorspeller om te zien als mensen zouden stemmen op Donald Trump of Clinton.
De eerste psychologische test die je aflegt = APGAR-test die vijf kenmerken gemeten bij pasgeboren baby
(activiteit, polsslag, aanblik, ademhaling, ...)
We komen allemaal in aanraking met psychologische testen en ze spelen een redelijke grote rol in ons leven.
Sommige psychologische testen kunnen vergaande gevolgen hebben voor mensen:
In de VS wordt er een psychologische test (intelligentietest) afgenomen als je ter dood veroordeeld
wordt. De reden is dat als je zeer laag scoort op deze test dan mag je niet tot de dood veroordeeld
worden. Het leven hangt op dat moment dus af van de score van deze psychologische test.
Grote verantwoordelijkheid voor de psycholoog die deze test afneemt, het is daarom ook heel
belangrijk dat deze test goed is en dat er een hoge betrouwbaarheid en validiteit aanwezig is.
Voorbeeld Tine Nys die euthanasie aanvroeg o.w.v. dementie, m.b.v. testen ging er bepaald worden
hoe ernstig de aandoening was en of deze ernstig genoeg was om de aanvraag tot euthanasie goed te
keuren. Ook hier is het dus belangrijk om een goede test te gebruiken en een goede en slechte test te
kunnen onderscheiden van elkaar.
Worden psychologische testen goed gebruikt?
Psychologische test die afgenomen werd van de president om te zien als hij/zij instaat zou zijn om zijn beroep
uit te oefenen. De test spoorde vroege tekenen van dementie op wat wil zeggen dat een goede score aangaf
dat er geen tekenen van dementie gevonden werden maar dat wil niet zeggen dat je mentaal scherp genoeg
bent, dat is iets anders maar dat is wel de uitspraak die gedaan werd door de arts o.b.v. de test. De test werd
dus niet gebruikt voor hetgeen te meten waarover men een uitspraak deed. Dit was een probleem m.b.t. de
interpretatie van test en de validiteit.
Testen worden dus niet altijd goed gebruikt. Belangrijk om te weten hoe je een psychologische test op een
correcte manier gebruikt.
Het belang van psychologische testen voor jou:
- Je gaat psychologische testen afnemen voor onderzoek
- Psychologische testen behoren tot het instrumentarium van psychologen
- Het is essentieel dat je de psychometrische kwaliteit van testen kan inschatten
, Psychometrie is de wetenschappelijke studie van de kwaliteit van psychologische metingen
Er is een verschil tussen psychologische testing en assessment
Testing: Een relatief eenvoudig proces waarbij een psychologische test wordt afgenomen van een persoon en
men tot een specifieke score op de test komt
Assessment: Een complex proces waarbij meerdere psychologische testen worden afgenomen, aangevuld met
informatie uit andere bronnen zoals interviews en observaties, om zo tot een holistisch beeld te komen over
het functioneren van een persoon
➔ Focus in deze cursus ligt op testing
WAT ZIJN PSYCHOLOGISCHE TESTEN?
Een psychologische test is een systematische procedure om het gedrag van twee of meer personen te
vergelijken (inter-individuele verschillen), of om het gedrag van een persoon op verschillende momenten te
vergelijken (intra-individuele verschillen)
Enkele kenmerken:
• Ze gebruiken gestandaardiseerde procedures
• Ze leveren een staal van gedrag op
• Ze leveren een testscore op
• Ze maken gebruik van normen
• Ze voorspellen gedrag buiten de test
Gestandaardiseerde procedures:
Ze gebruiken systematische procedures om
1. De items, vragen, opdrachten te kiezen
2. De test af te nemen (de manier waarop je de test afneemt zodat vergelijking mogelijk is)
3. De antwoorden op de test te scoren en interpreteren
▪ Objectieve scoring (voorbeeld autoriteit test, je hebt op voorhand een beeld van de
antwoordopties en welke score er aan elke optie gekoppeld wordt, het maakt dan ook niet
uit wie de test scoort want het systeem om te scoren is zeer duidelijk en objectief)
▪ Subjectieve scoring (voorbeeld Rochard test, men vraagt wat men ziet in de inktvlek, de
antwoorden die hier op gegeven kunnen worden zijn oneindig wat betekent dat je ook niet
kan beslissen op voorhand welke score je aan een antwoordoptie gaat toekennen, je gaat
hier eerder met richtlijnen werken. Als iemand vooral focust op details, witte ruimte, ... dan
ga je daar een bepaalde interpretatie aan geven. Het nadeel is dat deze richtlijnen
subjectiever zijn en dus anders geïnterpreteerd kunnen worden door de afnemer.)
Staal van gedrag
- Een test bestaat uit een eindig aantal items (= vragen / stellingen / opdrachten)
- Selectie van deze items is dus cruciaal, ze moeten een representatief "staal" van gedrag meten
- Deze items moeten niet noodzakelijk een rechtstreekse afspiegeling zijn van het gemeten gedrag (bv.
als je depressie meet en je vraagt hoeveel glazen water de persoon per dag drinkt)
,Testscores
- Met een test willen we een bepaald psychologisch kenmerk (construct) meten (bv. intelligentie,
creativiteit, depressie)
- Men gaat er van uit dat elke persoon dit kenmerk in zekere mate bezit
- Een testscore is een schatting van de "hoeveelheid" waarin dit kenmerk aanwezig is bij een persoon
- Elke testscore bevat een zekere meetfout, geen enkele test is perfect
We meten een psychologisch kenmerk waarover we veronderstellen dat iedere persoon deze bezit, de test
meet de mate waarin dit kenmerk aanwezig is.
Normen
- Gebruiken we om een testscore te kunnen interpreteren.
- Stel dat je een score 130 op een intelligentietest uitkomt. Hoe moet je dit interpreteren?
- Normen = een samenvatting van testresultaten voor een grote steekproef die representatief is voor
een populatie
- Maar, niet elke test heeft normen!
- Verschil tussen norm-referenced (voor deze test gebruiken we normen om de score te interpreteren,
bijvoorbeeld IQ testen) en criterion-referenced testen (score vergelijken met criterium, bijvoorbeeld
examens)
Gedrag voorspellen buiten de test:
- Uiteindelijk doel is niet om te voorspellen hoe iemand scoort op de test zelf, maar hoe iemand zich zal
gedragen buiten de test omstandigheden (bv. depressietest afnemen, we willen kunnen voorspellen
als iemand depressief is buiten de testsituatie).
- Voorbeeld: "Rorschach en eyes-peering-out"
GESCHIEDENIS VAN PSYCHOLOGISCHE TESTEN
, 1879: ontstaan van moderne psychologische testen
VROEGE VORMEN VAN TESTING
China - 2200 v.C.
- Ambtenaren van Chinese overheid werden driejaarlijks getest
- Onderwerpen die aan bod kwamen:
▪ Civiel recht
▪ Militaire strategie
▪ Landbouwkunde
▪ Boekhouding
▪ Geografi4e
- Testafname duurde één volledige dag en nacht (24u)
- Afname vond plaats in een kleine, afgesloten ruimte (voor concentratie, dus men had aandacht voor
testomstandigheden)
- Slechts 1-7% slaagde, deze konde dan naar de volgende ronde gaan
Doorheen geschiedenis werd er vaker over testing geschreven o.a.:
Physiognomie = psychologische kenmerken afleiden uit het uitzicht van een persoon (bv. aangezicht, haarstijl).
Phrenologie = psychologische kenmerken af4eiden uit knobbels op het hoofd.
De experimentele psychologie = start van moderne testing
- Afzetten tegen subjectieve methodes (bv. introspectie) om kennis te verzamelen
- Starten van experimenten met nadruk op objectieve, reproduceerbare methoden in laboratoria
- Aandacht voor eenvoudige, sensorische processen en lichamelijke kenmerken
- Bronzen instrumenten tijdperk van testing
- Belangrijke figuren:
o Wilhelm Wundt
o Francis Galton
o James McKeen Catell
o Clark Wissler
WILHELM WUNDT (1832-1920)
- Eerste psychologisch lab in Leipzig in 1879
- Ontwikkelde psychologische testen om mentale processen te meten: voorbeeld = gedachtenmeter
- Verdiensten:
▪ Erkennen van individuele verschillen
▪ Empirische benadering (experimenten, data verzamelen op systematische manier)
FRANCIS GALTON (1822-1911)
- Geobsedeerd door meten (bv. hoevaak kinderen bewegen op stoel op school)
- Interesse in erfelijkheid (vooral intelligentie en genialiteit)
