Diversiteit
Wat is diversiteit?
Diversiteit = polarisering
DISCUSSIE
Discussiëren veronderstelt genuanceerd kunnen deken en argumenteren én geduldig kunnen luisteren.
Nadenken is tegelijk zich kunnen verplaatsen in het oordeel van een ander.
Woke
Woke is een Engels bijvoeglijk naamwoord dat ‘alert voor raciale vooroordelen en discriminatie’ betekent
en dat zijn oorsprong vindt in het Afrikaans-Amerikaanse Vernacular English.
è Vanaf de jaren 2010 omvatte het een breder bewustzijn van sociale ongelijkheden, zoals
seksisme, en werd het ook gebruikt als afkorting voor Amerikaanse-linkse ideeën over
identiteitspolitiek en sociale rechtvaardigheid, zoals het idee van blank privilege en
slavernijherstel voor Afro-Amerikanen
Woke betekent zoveel als een scherp gevoel voor rechtvaardigheid.
Cancelcultuur, soms ook afrekencultuur, is een modewoord voor het fenomeen dat mensen worden
geboycot nadat zij in de publiciteit aan kritiek zijn blootgesteld.
è Gebeurt meestal na een storm van verontwaardiging op sociale media
è Niet specifiek links of rechts
Intersectionaliteit verwijst naar het idee dat vrouwen niet enkel onderdrukt worden op basis van hun
geslacht en gender, maar evenzeer gediscrimineerd kunnen worden op grond van hun nationaliteit,
etniciteit, religie, klasse, leeftijd, seksuele oriëntatie, disability of andere relevante factoren die invloed
hebben op iemands sociale identiteit.
Feminisme tracht de belangen van alle vrouwen te behartigen, dus dient ze alle verschillende vormen
van uitsluitingen en onderdrukking aan te vechten.
Identiteitsdenken
Diversiteit wordt aan identiteit gekoppeld:
è Identiteit hangt vast aan/wordt bepaald door een sociale positie, terwijl we nu denken dat we
eerst een individu zijn en dan pas een sociale positie hebben.
è Op basis van die sociale posities ontwikkelen mensen vervolgens identiteiten. -> is een sociaal-
historisch proces.
o Eenzelfde positie kan leiden tot verschillende identiteiten, die ook evolueren met de tijd.
Er zijn machtsstructuren die we niet meer zien, omdat we het verleerd hebben op sociaal niveau te
denken.
1
, è Probleem met identiteitslogica is dat men nu denkt dat omdat men een individueel
tegenvoorbeeld aangeeft (bv. Ja maar mijn buurvrouw…) bewijst dat het structurele patroon niet
bestaat. Klassenongelijkheid en andere ongelijkheden bestaan nog steeds, maar men moet de
mens daar tegenwoordig van overtuigen.
è Ook ‘ik als witte lesbienne’ wordt gezien als een diep individuele identiteit, een
persoonlijkheidskenmerk in plaats van een positie binnen de maatschappij. We worden
geconfronteerd met verschillende systeemcrisissen, maar in plaats vanhet schip in de juiste
richting te sturen, ziet ze vooral de Titanic-reflex: als IK maar in een reddingsbootje geraak.
DEFINITIE
Diversiteit = de grote hoeveelheid aan individuele verschillen die tussen mensen bestaan.
è Heeft betrekking op basis van de verschillen die ons allemaal uniek en verschillend van elkaar
maken en onze identiteit bepalen.
Dimensies van diversiteit
Primaire dimensies van diversiteit
è Aangeboren of belangrijke impact van kinds af aan of
blijvende impact gedurende ons hele leven
è Staan voor de kern waaruit iemand is opgebouwd
è 2 belangrijke aspecten van deze eerste dimensie:
o Zijn opvallend voor anderen
o De neiging om stereotyperingen te ontwikkelen
Secundaire dimensies van diversiteit
è Zijn persoonlijke kenmerken die kunnen veranderen
gedurende de levensloop
è Toevoegend aan basis, ebect op zelfrespect
Beide dimensies belangrijke rol bij vormgeven waarden, behoeften, prioriteiten, … . Ze beïnvloeden ook
de wijze waarop we onze omgeving waarnemen en interpreteren.
Diversiteit als visie
Positieve discriminatie: maatregelen die minderheden een voorsprong gaven op bv. De arbeidsmarkt.
è Nadeel is dat er niets aan de organisatie zelf verandert, de hele cultuur van het bedrijf
(waarschijnlijk gebaseerd op het standaardmodel) moet veranderen, wil men ervoor zorgen dat
vrouwen gemakkelijker doorstromen naar hoge functies.
Mainstreaming: zorgt ervoor dat diversiteit, in de brede betekenis, automatisch onderdeel uitmaakt van
de reguliere werking van organisaties bv. Overheidsdiensten, scholen, …
è Betekent dat de aandacht voor de ‘niet-traditionele’ doelgroepen niet beperkt blijft tot een
occasioneel project dat ‘erbij komt’ wanneer er extra middelen voorhanden zijn.
è Een mainstreamingsbeleid richt zich op de volledige samenleving en ziet erop toe dat iedereen
gelijke kansen en gelijke toegang krijgt tot diensten, organisaties, voorzieningen, …
2
,Diversiteitsgeschiedenis doorheen feministische golven
Feminisme is van alle tijden en culturen, maar het moderne feminisme begint met de verontwaardiging
van vrouwen tegenover de verlichtingsfilosofen en revolutionairen van eind 18de eeuw. Ze eisen voor het
eerst gelijke rechten op.
è Bepaalde keerpunten bv. Wanneer vrouwen zich aan het einde van de 19de eeuw transnationaal
organiseerden in een heuse protestbeweging om gelijkberechtiging op te eisen. => feministische
golven.
è Vrouwen confronteren revolutionaire denkers met de gegenderde beperkingen van hun
universeel gelijkheidsdenken en wijzen op de voortdurende genderdiscriminatie jegens vrouwen,
die nog steeds als tweederangsburgers worden beschouwd.
In de 19de eeuw ontwikkelt het femminisme zich van een filosofische stroming tot een ware internationale
emancipatorische protestbeweging. Wereldwijd streven ze naar formele gelijkheid, met de
democratisering van het onderwijs en stemrecht als topprioriteiten. -> eerste feministische golf
EERSTE FEMINISTISCHE GOLF
Hypatia, Olympe de Gouges (schrijft een feministische kritiek), Mary Wollstonecraft (schrijft een
feministisch manifest), Huda Sha’arawi
Gelijkheidsdenken start met het feminisme.
Filosofisch feminisme eind 18de eeuw (tegen de verlichtingsfilosofen).
Seksisme in Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen.
19de eeuw van filosofisch feminisme naar internationale emancipatorische protestbeweging.
De eerste feministische golf in België
1830: een slechte start
è Belgisch Burgerlijk Wetboek: discriminerende Code Napoleon
o Vrouw onderworpen aan gezag van de man
o Vrouw is handelingsonbekwaam en heeft geen gezag over de kinderen, ondanks zij
volledig instaat voor de opvoeding
è Dubbele seksuele moraal: mannen geen verantwoordelijkheid ten opzichte van buitenechtelijke
kinderen
è Katholieke Kerk: scheppingsverhaal
o Vrouw geschapen uit de rib van de man om hem te behagen
è Politiek:
o Geen politieke rechten voor vrouwen
o Juridische ongelijkheid man/vrouw
o Geen degelijk onderwijs voor meisjes
o Slechte arbeidsomstandigheden voor een karig loon
3
, Industrialisering (eind 18de eeuw)
è Politiek:
o Geen politieke rechten voor vrouwen
o Juridische ongelijkheid man/vrouw
o Geen degelijk onderwijs voor meisjes
o Slechte arbeidsomstandigheden voor een karig loon
è Sociaal:
o Mannen in fabriek (loondienst)
o Vrouwen thuis (huishouden en kinderen)
= eind familiale productie-eenheid
De moeder als norm -> ideaal beeld: zorgende moeder, te midden haar gezin
è Vrouwenarbeid is teken van armoede
o Vrouwen bekleden geen publieke functies
o Gehoorzaamheid aan echtgenoot
è Liever geen buitenhuisarbeid voor vrouwen: ‘vrouwelijke natuur’ wordt reden dat vrouw zorg en
huishouden moet doen (eerzaam)
è Precaire situatie leidt tot prostitutie en uitbuiting
o Vrouwen krijgen de helft tot 2/3 van het gemiddeld loon van hun mannelijke collega’s
Toegang tot onderwijs wordt één van de eerste strijdpunten van Belgische feministen, op die manier
hopen ze zich als volwaardige burger te laten gelden en toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt voor
hoogopgeleiden.
Halverwege de 19de eeuw: onderwijs als hefboom voor vrouwenemancipatie
Meisjesonderwijs beperkt zich tot basisonderwijs en als het al bestaat, is het gebrekkig. Het wordt
volledig overgelaten aan het privéinitiatief en hoofdzakelijk in handen van de katholieke kerk.
è Heeft vooral een moraliserende functie, kennisverwerking komt op de 2de plaats.
è Ze worden ingewijd in de kneepjes van huishoudkunde en voorbereid op hun toekomstige rol als
zorgzame moeder en toegewijde echtgenote.
Er heerst een grote afkeer van ‘les femmes savantes’.
è Men gelooft dat de emancipatie van vrouwen ten koste zal gaan van hun vrouwelijkheid, met zelfs
onvruchtbaarheid tot gevolg.
Zoé Gatti de Gamond
è Een van de eerste vrouwen in België die stappen onderneemt om dit onrecht te verhelpen.
è Onderwijs is volgens haar dé hefboom voor de emancipatie van de vrouw
o Kwaliteitsvol onderwijs zou de intellectuele achterstand van vrouwen t.o.v. mannen
wegwerken.
è Richt samen met Eugénie Poullet 2 scholen op:
o 1 voor de vorming van volwassen arbeidersvrouwen
o 1 voor het opleiden van minder begoede meisjes tot onderwijzeres.
4
Wat is diversiteit?
Diversiteit = polarisering
DISCUSSIE
Discussiëren veronderstelt genuanceerd kunnen deken en argumenteren én geduldig kunnen luisteren.
Nadenken is tegelijk zich kunnen verplaatsen in het oordeel van een ander.
Woke
Woke is een Engels bijvoeglijk naamwoord dat ‘alert voor raciale vooroordelen en discriminatie’ betekent
en dat zijn oorsprong vindt in het Afrikaans-Amerikaanse Vernacular English.
è Vanaf de jaren 2010 omvatte het een breder bewustzijn van sociale ongelijkheden, zoals
seksisme, en werd het ook gebruikt als afkorting voor Amerikaanse-linkse ideeën over
identiteitspolitiek en sociale rechtvaardigheid, zoals het idee van blank privilege en
slavernijherstel voor Afro-Amerikanen
Woke betekent zoveel als een scherp gevoel voor rechtvaardigheid.
Cancelcultuur, soms ook afrekencultuur, is een modewoord voor het fenomeen dat mensen worden
geboycot nadat zij in de publiciteit aan kritiek zijn blootgesteld.
è Gebeurt meestal na een storm van verontwaardiging op sociale media
è Niet specifiek links of rechts
Intersectionaliteit verwijst naar het idee dat vrouwen niet enkel onderdrukt worden op basis van hun
geslacht en gender, maar evenzeer gediscrimineerd kunnen worden op grond van hun nationaliteit,
etniciteit, religie, klasse, leeftijd, seksuele oriëntatie, disability of andere relevante factoren die invloed
hebben op iemands sociale identiteit.
Feminisme tracht de belangen van alle vrouwen te behartigen, dus dient ze alle verschillende vormen
van uitsluitingen en onderdrukking aan te vechten.
Identiteitsdenken
Diversiteit wordt aan identiteit gekoppeld:
è Identiteit hangt vast aan/wordt bepaald door een sociale positie, terwijl we nu denken dat we
eerst een individu zijn en dan pas een sociale positie hebben.
è Op basis van die sociale posities ontwikkelen mensen vervolgens identiteiten. -> is een sociaal-
historisch proces.
o Eenzelfde positie kan leiden tot verschillende identiteiten, die ook evolueren met de tijd.
Er zijn machtsstructuren die we niet meer zien, omdat we het verleerd hebben op sociaal niveau te
denken.
1
, è Probleem met identiteitslogica is dat men nu denkt dat omdat men een individueel
tegenvoorbeeld aangeeft (bv. Ja maar mijn buurvrouw…) bewijst dat het structurele patroon niet
bestaat. Klassenongelijkheid en andere ongelijkheden bestaan nog steeds, maar men moet de
mens daar tegenwoordig van overtuigen.
è Ook ‘ik als witte lesbienne’ wordt gezien als een diep individuele identiteit, een
persoonlijkheidskenmerk in plaats van een positie binnen de maatschappij. We worden
geconfronteerd met verschillende systeemcrisissen, maar in plaats vanhet schip in de juiste
richting te sturen, ziet ze vooral de Titanic-reflex: als IK maar in een reddingsbootje geraak.
DEFINITIE
Diversiteit = de grote hoeveelheid aan individuele verschillen die tussen mensen bestaan.
è Heeft betrekking op basis van de verschillen die ons allemaal uniek en verschillend van elkaar
maken en onze identiteit bepalen.
Dimensies van diversiteit
Primaire dimensies van diversiteit
è Aangeboren of belangrijke impact van kinds af aan of
blijvende impact gedurende ons hele leven
è Staan voor de kern waaruit iemand is opgebouwd
è 2 belangrijke aspecten van deze eerste dimensie:
o Zijn opvallend voor anderen
o De neiging om stereotyperingen te ontwikkelen
Secundaire dimensies van diversiteit
è Zijn persoonlijke kenmerken die kunnen veranderen
gedurende de levensloop
è Toevoegend aan basis, ebect op zelfrespect
Beide dimensies belangrijke rol bij vormgeven waarden, behoeften, prioriteiten, … . Ze beïnvloeden ook
de wijze waarop we onze omgeving waarnemen en interpreteren.
Diversiteit als visie
Positieve discriminatie: maatregelen die minderheden een voorsprong gaven op bv. De arbeidsmarkt.
è Nadeel is dat er niets aan de organisatie zelf verandert, de hele cultuur van het bedrijf
(waarschijnlijk gebaseerd op het standaardmodel) moet veranderen, wil men ervoor zorgen dat
vrouwen gemakkelijker doorstromen naar hoge functies.
Mainstreaming: zorgt ervoor dat diversiteit, in de brede betekenis, automatisch onderdeel uitmaakt van
de reguliere werking van organisaties bv. Overheidsdiensten, scholen, …
è Betekent dat de aandacht voor de ‘niet-traditionele’ doelgroepen niet beperkt blijft tot een
occasioneel project dat ‘erbij komt’ wanneer er extra middelen voorhanden zijn.
è Een mainstreamingsbeleid richt zich op de volledige samenleving en ziet erop toe dat iedereen
gelijke kansen en gelijke toegang krijgt tot diensten, organisaties, voorzieningen, …
2
,Diversiteitsgeschiedenis doorheen feministische golven
Feminisme is van alle tijden en culturen, maar het moderne feminisme begint met de verontwaardiging
van vrouwen tegenover de verlichtingsfilosofen en revolutionairen van eind 18de eeuw. Ze eisen voor het
eerst gelijke rechten op.
è Bepaalde keerpunten bv. Wanneer vrouwen zich aan het einde van de 19de eeuw transnationaal
organiseerden in een heuse protestbeweging om gelijkberechtiging op te eisen. => feministische
golven.
è Vrouwen confronteren revolutionaire denkers met de gegenderde beperkingen van hun
universeel gelijkheidsdenken en wijzen op de voortdurende genderdiscriminatie jegens vrouwen,
die nog steeds als tweederangsburgers worden beschouwd.
In de 19de eeuw ontwikkelt het femminisme zich van een filosofische stroming tot een ware internationale
emancipatorische protestbeweging. Wereldwijd streven ze naar formele gelijkheid, met de
democratisering van het onderwijs en stemrecht als topprioriteiten. -> eerste feministische golf
EERSTE FEMINISTISCHE GOLF
Hypatia, Olympe de Gouges (schrijft een feministische kritiek), Mary Wollstonecraft (schrijft een
feministisch manifest), Huda Sha’arawi
Gelijkheidsdenken start met het feminisme.
Filosofisch feminisme eind 18de eeuw (tegen de verlichtingsfilosofen).
Seksisme in Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen.
19de eeuw van filosofisch feminisme naar internationale emancipatorische protestbeweging.
De eerste feministische golf in België
1830: een slechte start
è Belgisch Burgerlijk Wetboek: discriminerende Code Napoleon
o Vrouw onderworpen aan gezag van de man
o Vrouw is handelingsonbekwaam en heeft geen gezag over de kinderen, ondanks zij
volledig instaat voor de opvoeding
è Dubbele seksuele moraal: mannen geen verantwoordelijkheid ten opzichte van buitenechtelijke
kinderen
è Katholieke Kerk: scheppingsverhaal
o Vrouw geschapen uit de rib van de man om hem te behagen
è Politiek:
o Geen politieke rechten voor vrouwen
o Juridische ongelijkheid man/vrouw
o Geen degelijk onderwijs voor meisjes
o Slechte arbeidsomstandigheden voor een karig loon
3
, Industrialisering (eind 18de eeuw)
è Politiek:
o Geen politieke rechten voor vrouwen
o Juridische ongelijkheid man/vrouw
o Geen degelijk onderwijs voor meisjes
o Slechte arbeidsomstandigheden voor een karig loon
è Sociaal:
o Mannen in fabriek (loondienst)
o Vrouwen thuis (huishouden en kinderen)
= eind familiale productie-eenheid
De moeder als norm -> ideaal beeld: zorgende moeder, te midden haar gezin
è Vrouwenarbeid is teken van armoede
o Vrouwen bekleden geen publieke functies
o Gehoorzaamheid aan echtgenoot
è Liever geen buitenhuisarbeid voor vrouwen: ‘vrouwelijke natuur’ wordt reden dat vrouw zorg en
huishouden moet doen (eerzaam)
è Precaire situatie leidt tot prostitutie en uitbuiting
o Vrouwen krijgen de helft tot 2/3 van het gemiddeld loon van hun mannelijke collega’s
Toegang tot onderwijs wordt één van de eerste strijdpunten van Belgische feministen, op die manier
hopen ze zich als volwaardige burger te laten gelden en toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt voor
hoogopgeleiden.
Halverwege de 19de eeuw: onderwijs als hefboom voor vrouwenemancipatie
Meisjesonderwijs beperkt zich tot basisonderwijs en als het al bestaat, is het gebrekkig. Het wordt
volledig overgelaten aan het privéinitiatief en hoofdzakelijk in handen van de katholieke kerk.
è Heeft vooral een moraliserende functie, kennisverwerking komt op de 2de plaats.
è Ze worden ingewijd in de kneepjes van huishoudkunde en voorbereid op hun toekomstige rol als
zorgzame moeder en toegewijde echtgenote.
Er heerst een grote afkeer van ‘les femmes savantes’.
è Men gelooft dat de emancipatie van vrouwen ten koste zal gaan van hun vrouwelijkheid, met zelfs
onvruchtbaarheid tot gevolg.
Zoé Gatti de Gamond
è Een van de eerste vrouwen in België die stappen onderneemt om dit onrecht te verhelpen.
è Onderwijs is volgens haar dé hefboom voor de emancipatie van de vrouw
o Kwaliteitsvol onderwijs zou de intellectuele achterstand van vrouwen t.o.v. mannen
wegwerken.
è Richt samen met Eugénie Poullet 2 scholen op:
o 1 voor de vorming van volwassen arbeidersvrouwen
o 1 voor het opleiden van minder begoede meisjes tot onderwijzeres.
4
