Hoofdstuk 14: Bindingsvraagstuk
§14.1: Veiligheid in de wereld
Er zijn mensen die een gevaar zijn voor de veiligheid van anderen in de
samenleving. Denk hierbij aan moordenaars, verkrachters, terroristen, enz. Dit soort
mensen zijn een bedreiging voor de samenleving en daarvoor zijn er gevangenissen
De gevangenissen in Noorwegen zijn volgens sommigen het meest menselijk. Een
belangrijk systeem in deze gevangenissen is het ‘normailiteitsbeginsel’. Dat houdt in
dat gevangenen alleen hun vrijheidsrecht verliezen, maar verder alle rechten mogen
behouden.
Braziliaans gevangenissen zijn heel anders. Hier zijn vaak veel meer mensen dan
past, matrassen te weinig en de hygiëne is slecht. In sommige gevangenissen is er
te weinig bewaking en kunnen drugsbendes wapens, drugs en mobiele telefoons
smokkelen. Het gevangenissysteem in Brazilië creëert juist criminelen.
§14.2: Analyse veiligheid in Nederland
Gevoelens van veiligheid en onveiligheid hebben te maken met bedreigingen.
Bedreigingen voor de veiligheid van mensen worden in drie categorieën
onderverdeeld:
1. Bedreigingen van natuurlijke aard zoals epidemie of natuurramp
2. Bedreigingen van technologische aard zoals brand, water- of
luchtverontreiniging.
3. Bedreigingen van sociale aard zoals criminaliteit, oorlog of terreur.
De bedreigingen van natuurlijke aard zijn in de loop van de jaren afgenomen. Dit
komt doordat we nu beter beschermd zijn hiertegen. De bedreigingen van
technologische en sociale aard zijn juist toegenomen. Voorbeelden hiervan zijn
luchtverontreiniging en (cyber)terrorisme. Deze dreigingen worden veroorzaakt door
mensen en zijn moeilijker te bestrijden dan bedreigingen van natuurlijke aard.
In Nederland kijken we al snel naar de overheid als het gaat om bedreigingen. Dat
heeft te maken met cultuur. In andere landen kijken mensen eerder naar
medeburgers of naar zichzelf. Doordat we als moderne samenleving leven in een
risicomaatschappij , is er onduidelijkheid over wie er verantwoordelijk is. In een
risicomaatschappij is er niet duidelijk wie er verantwoordelijk is voor de risico’s en
de aanpak van de dreigingen. Die onduidelijkheid kan tot conflicten leiden en tot
een daling van het gezag van de overheid.
Het gevaar van een risicomaatschappij is dus dat het niet duidelijk is wie er
verantwoordelijk is. Als burgers of bedrijven dan verwachten dat de politie (de
overheid) iets doet aan een bedreiging, en doen zij dat niet, kan dat gevolgen
hebben voor het gezag van de overheid.
Veiligheid is te onderscheiden in twee verschillende begrippen:
1. Subjectieve veiligheid heeft te maken met een gevoel van dreiging, van
onveiligheid
2. Objectieve veiligheid heeft te maken met het aantal misdrijven en ongevallen en
de kans op rampen.
, Vaak voelen mensen zich onveiliger dan op basis van objectieve veiligheidscijfers te
verwachten is. De perceptie van onveiligheid is anders dan de daadwerkelijke
onveiligheid en zo is er dus een kloof tussen beide vormen veiligheid.
Verder heeft de media ook een beeldvorming over criminaliteit. Daarmee
beïnvloeden zij ook de kloof tussen subjectieve en objectieve veiligheid. Onveilige
situaties komen eerder in het nieuws. Ook trekken onveiligheid en criminaliteit de
aandacht en dat verkoopt beter. Het gevolg is echter dat in het referentiekader van
mensen het beeld bestaat dat er overal misdaad en criminaliteit heerst.
De selectiviteitshypothese gaat er vanuit dat mensen graag dat nieuws lezen of
kijken dat hun mening bevestigt. Mensen die van mening zijn dat er veel criminaliteit
is, lezen volgens de selectiviteitstheorie vaker over criminaliteit.
De cultivatiehypothese stelt dat het beeld van de werkelijkheid wordt beïnvloed als
mensen veel kijken of lezen over een onderwerp. Als je dus veel nieuws over
criminaliteit leest, dan voel je je ook minder veilig.
Volgens deze hypothesen vergroot de media dus de subjectieve onveiligheid door te
berichten over de objectieve veiligheid.
§14.3: Ontwikkelingen veiligheid in Nederland
Criminaliteit is gedrag dat door de wet strafbaar is gesteld. Dat betekent dat het
nogal kan verschillen wat als crimineel gedrag wordt beschouwd en wat niet.
Criminaliteit is dan ook relatief: het verschilt per tijd en per samenleving, het is
cultuurbepaald. Ook de ideeën over strafwaardig gedrag veranderen.
Verder hebben zich rondom veiligheid allerlei ontwikkelingen voorgedaan. Daarbij
spelen media ook een rol: crimineel gedrag is veel zichtbaarder geworden dan
vroeger. Naast de aandacht in de media besteden politieke partijen er ook veel
aandacht aan.
Naast de invloed op wat als strafbaar wordt beschouwd, hebben maatschappelijke
ontwikkelingen ook invloed op de hoeveelheid criminaliteit. Hierbij gaat het om de
gevolgen van de groeiende welvaart en de afnemende sociale controle.
Democratisering en individualisering hebben in de zestiger jaren voor
verandering gezorgd in de socialisatie van jongeren. Het gezag van ouderen,
docenten, politie en politici nam ook af. Hierdoor nam ook de sociale controle af.
Sociale controle werkt preventief en omdat dit afnam kon de criminaliteit toenemen.
Het dalen van de sociale controle en de toename van de welvaart hebben dus
gezorgd voor een stijging van criminaliteit.
§14.4: Verklaringen onveiligheid
De klassieke school gaat er vanuit dat iemand een misdaad pleegt met zijn volle
verstand en met de beheersing van zijn wil. Ze gaan er dus vanuit dat mensen
keuzevrijheid hebben om te kiezen om wel of geen criminele handelingen te doen.
Hier past de gelegenheidstheorie goed bij: als de baten hoger zijn dan de kosten, is
de kans groot dat iemand voor criminaliteit kiest.
§14.1: Veiligheid in de wereld
Er zijn mensen die een gevaar zijn voor de veiligheid van anderen in de
samenleving. Denk hierbij aan moordenaars, verkrachters, terroristen, enz. Dit soort
mensen zijn een bedreiging voor de samenleving en daarvoor zijn er gevangenissen
De gevangenissen in Noorwegen zijn volgens sommigen het meest menselijk. Een
belangrijk systeem in deze gevangenissen is het ‘normailiteitsbeginsel’. Dat houdt in
dat gevangenen alleen hun vrijheidsrecht verliezen, maar verder alle rechten mogen
behouden.
Braziliaans gevangenissen zijn heel anders. Hier zijn vaak veel meer mensen dan
past, matrassen te weinig en de hygiëne is slecht. In sommige gevangenissen is er
te weinig bewaking en kunnen drugsbendes wapens, drugs en mobiele telefoons
smokkelen. Het gevangenissysteem in Brazilië creëert juist criminelen.
§14.2: Analyse veiligheid in Nederland
Gevoelens van veiligheid en onveiligheid hebben te maken met bedreigingen.
Bedreigingen voor de veiligheid van mensen worden in drie categorieën
onderverdeeld:
1. Bedreigingen van natuurlijke aard zoals epidemie of natuurramp
2. Bedreigingen van technologische aard zoals brand, water- of
luchtverontreiniging.
3. Bedreigingen van sociale aard zoals criminaliteit, oorlog of terreur.
De bedreigingen van natuurlijke aard zijn in de loop van de jaren afgenomen. Dit
komt doordat we nu beter beschermd zijn hiertegen. De bedreigingen van
technologische en sociale aard zijn juist toegenomen. Voorbeelden hiervan zijn
luchtverontreiniging en (cyber)terrorisme. Deze dreigingen worden veroorzaakt door
mensen en zijn moeilijker te bestrijden dan bedreigingen van natuurlijke aard.
In Nederland kijken we al snel naar de overheid als het gaat om bedreigingen. Dat
heeft te maken met cultuur. In andere landen kijken mensen eerder naar
medeburgers of naar zichzelf. Doordat we als moderne samenleving leven in een
risicomaatschappij , is er onduidelijkheid over wie er verantwoordelijk is. In een
risicomaatschappij is er niet duidelijk wie er verantwoordelijk is voor de risico’s en
de aanpak van de dreigingen. Die onduidelijkheid kan tot conflicten leiden en tot
een daling van het gezag van de overheid.
Het gevaar van een risicomaatschappij is dus dat het niet duidelijk is wie er
verantwoordelijk is. Als burgers of bedrijven dan verwachten dat de politie (de
overheid) iets doet aan een bedreiging, en doen zij dat niet, kan dat gevolgen
hebben voor het gezag van de overheid.
Veiligheid is te onderscheiden in twee verschillende begrippen:
1. Subjectieve veiligheid heeft te maken met een gevoel van dreiging, van
onveiligheid
2. Objectieve veiligheid heeft te maken met het aantal misdrijven en ongevallen en
de kans op rampen.
, Vaak voelen mensen zich onveiliger dan op basis van objectieve veiligheidscijfers te
verwachten is. De perceptie van onveiligheid is anders dan de daadwerkelijke
onveiligheid en zo is er dus een kloof tussen beide vormen veiligheid.
Verder heeft de media ook een beeldvorming over criminaliteit. Daarmee
beïnvloeden zij ook de kloof tussen subjectieve en objectieve veiligheid. Onveilige
situaties komen eerder in het nieuws. Ook trekken onveiligheid en criminaliteit de
aandacht en dat verkoopt beter. Het gevolg is echter dat in het referentiekader van
mensen het beeld bestaat dat er overal misdaad en criminaliteit heerst.
De selectiviteitshypothese gaat er vanuit dat mensen graag dat nieuws lezen of
kijken dat hun mening bevestigt. Mensen die van mening zijn dat er veel criminaliteit
is, lezen volgens de selectiviteitstheorie vaker over criminaliteit.
De cultivatiehypothese stelt dat het beeld van de werkelijkheid wordt beïnvloed als
mensen veel kijken of lezen over een onderwerp. Als je dus veel nieuws over
criminaliteit leest, dan voel je je ook minder veilig.
Volgens deze hypothesen vergroot de media dus de subjectieve onveiligheid door te
berichten over de objectieve veiligheid.
§14.3: Ontwikkelingen veiligheid in Nederland
Criminaliteit is gedrag dat door de wet strafbaar is gesteld. Dat betekent dat het
nogal kan verschillen wat als crimineel gedrag wordt beschouwd en wat niet.
Criminaliteit is dan ook relatief: het verschilt per tijd en per samenleving, het is
cultuurbepaald. Ook de ideeën over strafwaardig gedrag veranderen.
Verder hebben zich rondom veiligheid allerlei ontwikkelingen voorgedaan. Daarbij
spelen media ook een rol: crimineel gedrag is veel zichtbaarder geworden dan
vroeger. Naast de aandacht in de media besteden politieke partijen er ook veel
aandacht aan.
Naast de invloed op wat als strafbaar wordt beschouwd, hebben maatschappelijke
ontwikkelingen ook invloed op de hoeveelheid criminaliteit. Hierbij gaat het om de
gevolgen van de groeiende welvaart en de afnemende sociale controle.
Democratisering en individualisering hebben in de zestiger jaren voor
verandering gezorgd in de socialisatie van jongeren. Het gezag van ouderen,
docenten, politie en politici nam ook af. Hierdoor nam ook de sociale controle af.
Sociale controle werkt preventief en omdat dit afnam kon de criminaliteit toenemen.
Het dalen van de sociale controle en de toename van de welvaart hebben dus
gezorgd voor een stijging van criminaliteit.
§14.4: Verklaringen onveiligheid
De klassieke school gaat er vanuit dat iemand een misdaad pleegt met zijn volle
verstand en met de beheersing van zijn wil. Ze gaan er dus vanuit dat mensen
keuzevrijheid hebben om te kiezen om wel of geen criminele handelingen te doen.
Hier past de gelegenheidstheorie goed bij: als de baten hoger zijn dan de kosten, is
de kans groot dat iemand voor criminaliteit kiest.
