Scheikunde Hoofdstuk 3 - Zouten
§1 Zouten in water
Zouten zijn verbindingen opgebouwd uit positief en negatief geladen ionen, vast bij kamertemperatuur, bros en
geleiden alleen stroom in vloeibare of opgeloste toestand.
Oplossen en indampen
Als zout oplost in water wordt het ionrooster afgebroken (ionbindingen verbroken), de ionen worden omringd
door watermoleculen waarbij de negatieve kant van het watermolecuul zich naar een positief ion richten en
andersom. De binding die ontstaat tussen een ion en watermolecuul heet een ion-dipoolbinding. Ionen die
omringd zijn door watermoleculen zijn gehydrateerd (hydratatie). Oplossen is geen chemische reactie, er ontstaat
geen nieuwe stof, maar het zout verandert van fase. In een oplosvergelijking komt dus geen water voor.
Wanneer een zoutoplossing wordt ingedampt, vindt de omgekeerde reactie plaats; de ionen raken de watermantel
kwijt en rangschikken zich in het ionrooster.
Oplosbaarheid van zouten doorlezen
Reactiviteit van metaaloxiden
In tabel 45A staat bij een aantal metaaloxiden ‘reageert met water’; de reactie die plaatsvindt, is tussen het oxide-
ion en een watermolecuul, waarbij twee hydroxide-ionen ontstaan.
§2 Neerslagreacties
Neerslagreacties
Wanneer 2 zoutoplossingen bij elkaar gevoegd worden, ontstaat in de oplossing soms een combinatie van ionen
die een slecht oplosbaar zout vormen. Dan treedt een neerslagreactie op en vormt zich een suspensie. De ontstane
stof kan verwijderd worden door de suspensie te filtreren. In het residu blijft het neergeslagen zout achter. De
ionen in het filtraat vormen samen alleen combinaties van goed oplosbare zouten.
Ionen aantonen
Neerslagreacties kunnen worden gebruikt om de aanwezigheid van een ion in een oplossing te bewijzen.
Ionen verwijderen
Met neerslagreacties kun je ook kostbare/schadelijke ionen uit een oplossing verwijderen.
Afvalwaterzuiveringsbedrijven maken gebruik van neerslagreacties om fosfaationen uit het afvalwater te
verwijderen, door bv. een oplossing van een aluminiumzout toe te voegen. De ontstane neerslag wordt van het
afvalwater gescheiden in een bezinktank.
Zout bereiden
Neerslagreacties kunnen ook gebruikt worden bij de bereiding van (slecht oplosbare) zouten die niet op voorraad
zijn. Door 2 geschikte zoutoplossingen bij elkaar te voegen, kan het gewenste zout in een neerslagreactie worden
gevormd. De suspensie wordt gefiltreerd en het residu wordt met demiwater gespoeld en gedroogd.
§3 Significante cijfers
Nauwkeurigheid
De significante cijfers zijn alle cijfers die betekenis hebben.
Volumetrisch glaswerk
Wanneer een waarde nauwkeurig bepaald moet worden, is het belangrijk dat je tijdens de bepaling zo exact
mogelijk weet met welk volume je werkt. In volumetrisch glaswerk is het afgemeten volume veel nauwkeuriger
dan in een maatcilinder of bekerglas. Het glaswerk is door de fabrikant geijkt zodat de afwijking vaak minder dan
0,15% is.
Wetenschappelijke notatie
Je geeft het getal aan met 1 cijfer achter de komma en verder met een 10 e macht.
Meetwaarden en telwaarden
Wanneer een meting meerdere keren wordt uitgevoerd, worden de gemeten waarden opgeteld en door het aantal
metingen gedeeld om het gemiddelde te berekenen. Het aantal metingen is in dit geval geen meetwaarde, maar
een telwaarde. Dit zijn natuurlijke getallen; gehele getallen die een oneindige nauwkeurigheid hebben. Het
atoomnummer en het massagetal zijn ook telwaarden.
Afrondingsregels
Het antwoord moet zo nauwkeurig zijn als de minst nauwkeurige waarde lees door!
§1 Zouten in water
Zouten zijn verbindingen opgebouwd uit positief en negatief geladen ionen, vast bij kamertemperatuur, bros en
geleiden alleen stroom in vloeibare of opgeloste toestand.
Oplossen en indampen
Als zout oplost in water wordt het ionrooster afgebroken (ionbindingen verbroken), de ionen worden omringd
door watermoleculen waarbij de negatieve kant van het watermolecuul zich naar een positief ion richten en
andersom. De binding die ontstaat tussen een ion en watermolecuul heet een ion-dipoolbinding. Ionen die
omringd zijn door watermoleculen zijn gehydrateerd (hydratatie). Oplossen is geen chemische reactie, er ontstaat
geen nieuwe stof, maar het zout verandert van fase. In een oplosvergelijking komt dus geen water voor.
Wanneer een zoutoplossing wordt ingedampt, vindt de omgekeerde reactie plaats; de ionen raken de watermantel
kwijt en rangschikken zich in het ionrooster.
Oplosbaarheid van zouten doorlezen
Reactiviteit van metaaloxiden
In tabel 45A staat bij een aantal metaaloxiden ‘reageert met water’; de reactie die plaatsvindt, is tussen het oxide-
ion en een watermolecuul, waarbij twee hydroxide-ionen ontstaan.
§2 Neerslagreacties
Neerslagreacties
Wanneer 2 zoutoplossingen bij elkaar gevoegd worden, ontstaat in de oplossing soms een combinatie van ionen
die een slecht oplosbaar zout vormen. Dan treedt een neerslagreactie op en vormt zich een suspensie. De ontstane
stof kan verwijderd worden door de suspensie te filtreren. In het residu blijft het neergeslagen zout achter. De
ionen in het filtraat vormen samen alleen combinaties van goed oplosbare zouten.
Ionen aantonen
Neerslagreacties kunnen worden gebruikt om de aanwezigheid van een ion in een oplossing te bewijzen.
Ionen verwijderen
Met neerslagreacties kun je ook kostbare/schadelijke ionen uit een oplossing verwijderen.
Afvalwaterzuiveringsbedrijven maken gebruik van neerslagreacties om fosfaationen uit het afvalwater te
verwijderen, door bv. een oplossing van een aluminiumzout toe te voegen. De ontstane neerslag wordt van het
afvalwater gescheiden in een bezinktank.
Zout bereiden
Neerslagreacties kunnen ook gebruikt worden bij de bereiding van (slecht oplosbare) zouten die niet op voorraad
zijn. Door 2 geschikte zoutoplossingen bij elkaar te voegen, kan het gewenste zout in een neerslagreactie worden
gevormd. De suspensie wordt gefiltreerd en het residu wordt met demiwater gespoeld en gedroogd.
§3 Significante cijfers
Nauwkeurigheid
De significante cijfers zijn alle cijfers die betekenis hebben.
Volumetrisch glaswerk
Wanneer een waarde nauwkeurig bepaald moet worden, is het belangrijk dat je tijdens de bepaling zo exact
mogelijk weet met welk volume je werkt. In volumetrisch glaswerk is het afgemeten volume veel nauwkeuriger
dan in een maatcilinder of bekerglas. Het glaswerk is door de fabrikant geijkt zodat de afwijking vaak minder dan
0,15% is.
Wetenschappelijke notatie
Je geeft het getal aan met 1 cijfer achter de komma en verder met een 10 e macht.
Meetwaarden en telwaarden
Wanneer een meting meerdere keren wordt uitgevoerd, worden de gemeten waarden opgeteld en door het aantal
metingen gedeeld om het gemiddelde te berekenen. Het aantal metingen is in dit geval geen meetwaarde, maar
een telwaarde. Dit zijn natuurlijke getallen; gehele getallen die een oneindige nauwkeurigheid hebben. Het
atoomnummer en het massagetal zijn ook telwaarden.
Afrondingsregels
Het antwoord moet zo nauwkeurig zijn als de minst nauwkeurige waarde lees door!
