,Samenvatting onderzoekstechnieken
Hoofdstuk 1: wat zijn je onderzoeksprobleem, doelstelling en onderzoeksvraag?
Voordat je met een opdrachtgever in zee gaat, is het goed om een aantal zaken vast te stellen:
• Wat is het probleem
o Normatieve vragen zijn niet met onderzoek te beantwoorden
▪ Pas op voor vragen als:
• Wat is de beste….?
• Hoe kan ik…..?
• Hoe groot is het probleem
• Wat is de aanleiding om onderzoek te doen
o Vraag jezelf altijd eerst af wat de mogelijke uitkomsten van het onderzoek kunnen zijn en wat
de mogelijke gevolgen hiervan zijn.
• Voor wie is het een probleem
o Altijd drie partijen betrokken (vaak nog meer):
▪ De opdrachtgever
▪ De respondent
▪ De onderzoeker
o Inventariseer wie er allemaal bij het probleem betrokken zijn
o Wat is je rol als onderzoeker het algeheel
• Wat zijn de gevolgen
o Ga van te voren na os er mogelijkheden zijn om de gevolgen te verminderen en op welke termijn
die gerealiseerd moeten of kunnen zijn.
Nadat er een goede probleemanalyse is gemaakt, moet samen met de opdrachtgever vastgesteld worden waar welk deel
van het probleem wordt onderzocht en welke info er verzamelt moet worden.
Het is vaak verstandig om eerst een oriënterend kwalitatief onderzoek te doen. – opschrijven wat je opvalt en bespreken
met de opdrachtgever. Van hieruit wordt een keuze, of enkele keuzes gemaakt voor een nader kwalitatief onderzoek.
Maar beperk jezelf (baken je onderzoek af)!!!
Voordat de definitieve onderzoeksvraag wordt geformuleerd is het verstandig om eerst wat deskresearch te
verrichten. Bestaande informatie
• forums
o Er zijn vaak forums gekoppeld aan pagina’s die gericht zijn op specifieke onderwerpen:
▪ KWALON – forum van Nederlandse kwalitatieve onderzoekers
• Uitgebreide discussies over kwalitatieve onderzoekers
• Vragen stellen (heeft iemand ervaring, informatie)
• Encyclopedische sites
o Kunnen je op weg helpen
▪ Wikipedia
▪ Ehow
o Vermelden vaak belangrijkste begrippen, definities, theorieën en onderzoekers op een bepaald gebied.
• Proefschriften
o Geven meestal een vrij volledig overzicht van de stand van zaken op het terrein waarop het
onderzoek zich richt
▪ www.narcis.nl geeft een overzicht van Nederlandse proefschriften
• Reviews
• Meta-analyses
• Vaktijdschriften
Kwalitiatief onderzoek heeft veelal een verkennend karakter
Deskresearch kan helpen om bestaande theorieën te vinden over het te onderzoeken onderwerp en kan helpen bij de
onderzoeksopzet. Verder kan het helpen bij de begripsvorming, wat zijn de kenmerken van de begrippen waar je je op wilt
richten.
Hoe ga je op zoek naar informatie:
• Onderdelen van het zoekproces:
o Vertalen en definiëren van de onderzoeksbegrippen
▪ Handig om een thesaurus te gebruiken
• Thesaurus: staat of een gekozen zoekterm een officiële zoekterm is, maar ook of
er bredere, smallere en verwante zoektermen zijn.
, ▪ Houd rekening met het verschil tussen een descriptor en een keyword
• Descriptor: officiële vaktermen die als labels aan publicaties worden gehangen
• Een keyword zoekopdracht levert meer ‘hits’, maar is minder relevant dan
een descriptor
o Beslis waar je gaat
▪ Twee belangrijke bronnen:
• zoekmachines met wetenschappelijke artikelen
• zoekmachines met wetenschappelijke boeken en rapporten
▪ andere bronnen
• grijze publicaties
o rapporten van overheidsinstellingen en ministeries
o geven een overzicht van de stand van zaken en bevatten veel verwijzingen
o GLIN: zoekmachine voor grijze publicaties
o Een goede zoekstrategie kiezen
▪ Zoek niet alleen op onderwerpen, maar ook op belangrijke namen
o Controleren op volledigheid
▪ Je bent aardig up-to-date als je minstens 80% van de vermelde bronnen gevonden en
verwerkt hebt uit het recentste artikel waarvan het onderwerp overeenkomt met jouw
onderzoeksvraag
Reference management: zoekprogramma’s die literatuurlijsten produceren volgens de eisen van je vakgebied
Houd in de planning rekening er rekening mee dat het zoeken en verwerken van relevante informatie veel tijd
kost. De onderzoeksvraag vormt de kern van het onderzoek. Deze moet concreet en eenduidig zijn.
In een onderzoek kan zowel gebruik gemaakt worden van kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden. Dit wordt
mixed method genoemd.
Onderzoekseenheid: De mensen, groepen, bedrijven of situaties waarover je uitspraak doet
Waarnemingseenheden: de eenheden die je bevraagt of observeert. – zijn niet per definitie de
onderzoekseenheden Informanten: geven informatie over je onderzoekseenheden
Respondenten: de waarnemingseenheden die worden geïnterviewd
Externe validiteit: generaliseerbaarheid. – afhankelijk van het aantal daagwerkelijke betrokken waarnemingseenheden
in het onderzoek is het onderzoek wel of niet generaliseerbaar.
Het is belangrijk om duidelijk te maken wie je populatie zijn en wie de onderzoekseenheden en om vast te stellen of er
binnen die populaties subpopulaties zijn waarmee rekening gehouden moet worden. Het is handig om hierbij gebruik te
maken van de splitsingstechniek. Je begint dan bij het breedste concept van de populatie en het eenheidsbegrip en gaat
vervolgens na of je deze kunt splitsen.
Kenmerken: abstracte eigenschappen.
Kenmerken moeten goed gedefinieerd worden en er moet nagegaan worden of een begrip meerdere dimensies kent.
Kenmerkend voor kwalitatief onderzoek is dat de invulling van de kenmerken tijdens het onderzoek kunnen worden
aangepast. Tijdens het onderzoek kan de onderzoeksvraag aangepast worden en kan de onderzoeksstrategie veranderen.
Onderzoeken kunnen verschillende karakters hebben:
• Beschrijvend onderzoek
o Voor het beschrijven van een (probleem)situatie
o Ecologische validiteit: dicht bij de werkelijkheid blijven
• Explorerend/verkennend onderzoek
o Opzoek naar verbanden en of verklaringen
o Theorie ontwikkeling
o Gebruik makend van iteratief proces
▪ Iteratief proces: proces van passen en meten, vallen en opstaan (bij theorie vorming)
• Verklarend/toetsend onderzoek
o Hypothese toetsen
▪ Hypothese: een van te voren geformuleerde stelling
▪ Templatebenadering: het toetsen van een theorie (d.m.v. kwalitatief onderzoek)
Kwalitatief onderzoek is minder geschikt voor effectevaluaties, maar wel bruikbaar voor procesevaluaties
Hoofdstuk 1: wat zijn je onderzoeksprobleem, doelstelling en onderzoeksvraag?
Voordat je met een opdrachtgever in zee gaat, is het goed om een aantal zaken vast te stellen:
• Wat is het probleem
o Normatieve vragen zijn niet met onderzoek te beantwoorden
▪ Pas op voor vragen als:
• Wat is de beste….?
• Hoe kan ik…..?
• Hoe groot is het probleem
• Wat is de aanleiding om onderzoek te doen
o Vraag jezelf altijd eerst af wat de mogelijke uitkomsten van het onderzoek kunnen zijn en wat
de mogelijke gevolgen hiervan zijn.
• Voor wie is het een probleem
o Altijd drie partijen betrokken (vaak nog meer):
▪ De opdrachtgever
▪ De respondent
▪ De onderzoeker
o Inventariseer wie er allemaal bij het probleem betrokken zijn
o Wat is je rol als onderzoeker het algeheel
• Wat zijn de gevolgen
o Ga van te voren na os er mogelijkheden zijn om de gevolgen te verminderen en op welke termijn
die gerealiseerd moeten of kunnen zijn.
Nadat er een goede probleemanalyse is gemaakt, moet samen met de opdrachtgever vastgesteld worden waar welk deel
van het probleem wordt onderzocht en welke info er verzamelt moet worden.
Het is vaak verstandig om eerst een oriënterend kwalitatief onderzoek te doen. – opschrijven wat je opvalt en bespreken
met de opdrachtgever. Van hieruit wordt een keuze, of enkele keuzes gemaakt voor een nader kwalitatief onderzoek.
Maar beperk jezelf (baken je onderzoek af)!!!
Voordat de definitieve onderzoeksvraag wordt geformuleerd is het verstandig om eerst wat deskresearch te
verrichten. Bestaande informatie
• forums
o Er zijn vaak forums gekoppeld aan pagina’s die gericht zijn op specifieke onderwerpen:
▪ KWALON – forum van Nederlandse kwalitatieve onderzoekers
• Uitgebreide discussies over kwalitatieve onderzoekers
• Vragen stellen (heeft iemand ervaring, informatie)
• Encyclopedische sites
o Kunnen je op weg helpen
▪ Wikipedia
▪ Ehow
o Vermelden vaak belangrijkste begrippen, definities, theorieën en onderzoekers op een bepaald gebied.
• Proefschriften
o Geven meestal een vrij volledig overzicht van de stand van zaken op het terrein waarop het
onderzoek zich richt
▪ www.narcis.nl geeft een overzicht van Nederlandse proefschriften
• Reviews
• Meta-analyses
• Vaktijdschriften
Kwalitiatief onderzoek heeft veelal een verkennend karakter
Deskresearch kan helpen om bestaande theorieën te vinden over het te onderzoeken onderwerp en kan helpen bij de
onderzoeksopzet. Verder kan het helpen bij de begripsvorming, wat zijn de kenmerken van de begrippen waar je je op wilt
richten.
Hoe ga je op zoek naar informatie:
• Onderdelen van het zoekproces:
o Vertalen en definiëren van de onderzoeksbegrippen
▪ Handig om een thesaurus te gebruiken
• Thesaurus: staat of een gekozen zoekterm een officiële zoekterm is, maar ook of
er bredere, smallere en verwante zoektermen zijn.
, ▪ Houd rekening met het verschil tussen een descriptor en een keyword
• Descriptor: officiële vaktermen die als labels aan publicaties worden gehangen
• Een keyword zoekopdracht levert meer ‘hits’, maar is minder relevant dan
een descriptor
o Beslis waar je gaat
▪ Twee belangrijke bronnen:
• zoekmachines met wetenschappelijke artikelen
• zoekmachines met wetenschappelijke boeken en rapporten
▪ andere bronnen
• grijze publicaties
o rapporten van overheidsinstellingen en ministeries
o geven een overzicht van de stand van zaken en bevatten veel verwijzingen
o GLIN: zoekmachine voor grijze publicaties
o Een goede zoekstrategie kiezen
▪ Zoek niet alleen op onderwerpen, maar ook op belangrijke namen
o Controleren op volledigheid
▪ Je bent aardig up-to-date als je minstens 80% van de vermelde bronnen gevonden en
verwerkt hebt uit het recentste artikel waarvan het onderwerp overeenkomt met jouw
onderzoeksvraag
Reference management: zoekprogramma’s die literatuurlijsten produceren volgens de eisen van je vakgebied
Houd in de planning rekening er rekening mee dat het zoeken en verwerken van relevante informatie veel tijd
kost. De onderzoeksvraag vormt de kern van het onderzoek. Deze moet concreet en eenduidig zijn.
In een onderzoek kan zowel gebruik gemaakt worden van kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden. Dit wordt
mixed method genoemd.
Onderzoekseenheid: De mensen, groepen, bedrijven of situaties waarover je uitspraak doet
Waarnemingseenheden: de eenheden die je bevraagt of observeert. – zijn niet per definitie de
onderzoekseenheden Informanten: geven informatie over je onderzoekseenheden
Respondenten: de waarnemingseenheden die worden geïnterviewd
Externe validiteit: generaliseerbaarheid. – afhankelijk van het aantal daagwerkelijke betrokken waarnemingseenheden
in het onderzoek is het onderzoek wel of niet generaliseerbaar.
Het is belangrijk om duidelijk te maken wie je populatie zijn en wie de onderzoekseenheden en om vast te stellen of er
binnen die populaties subpopulaties zijn waarmee rekening gehouden moet worden. Het is handig om hierbij gebruik te
maken van de splitsingstechniek. Je begint dan bij het breedste concept van de populatie en het eenheidsbegrip en gaat
vervolgens na of je deze kunt splitsen.
Kenmerken: abstracte eigenschappen.
Kenmerken moeten goed gedefinieerd worden en er moet nagegaan worden of een begrip meerdere dimensies kent.
Kenmerkend voor kwalitatief onderzoek is dat de invulling van de kenmerken tijdens het onderzoek kunnen worden
aangepast. Tijdens het onderzoek kan de onderzoeksvraag aangepast worden en kan de onderzoeksstrategie veranderen.
Onderzoeken kunnen verschillende karakters hebben:
• Beschrijvend onderzoek
o Voor het beschrijven van een (probleem)situatie
o Ecologische validiteit: dicht bij de werkelijkheid blijven
• Explorerend/verkennend onderzoek
o Opzoek naar verbanden en of verklaringen
o Theorie ontwikkeling
o Gebruik makend van iteratief proces
▪ Iteratief proces: proces van passen en meten, vallen en opstaan (bij theorie vorming)
• Verklarend/toetsend onderzoek
o Hypothese toetsen
▪ Hypothese: een van te voren geformuleerde stelling
▪ Templatebenadering: het toetsen van een theorie (d.m.v. kwalitatief onderzoek)
Kwalitatief onderzoek is minder geschikt voor effectevaluaties, maar wel bruikbaar voor procesevaluaties
