Samenvatting YRM-10306 Research Methods in the Social Sciences - Onderzoeksmethoden

YRM-10306 Research Methods in the Social Sciences
HOOFDSTUK 1 – SOCIAALWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK EN WETENSCHAPPELIJKE
INTEGRITEIT

Leerdoelen:
 Het verschil uitleggen tussen methodologie en methodenleer
 Kun je de grondvormen van sociaalwetenschappelijk onderzoek benoemen
 Weet je dat wetenschappelijke kennis wordt gedeeld in een communicateproces
tussen verschillende betrokkenen
 Weet je het onderscheid tussen alledaagse en wetenschappelijke kennis
 Weet je wat valorisate is
 Ken je verschillende aspecten van wetenschappelijke integriteit
 Ken je aspecten van de ethiek van mensgebonden onderzoek

1.1 Inleiding en leerdoelen
De kwaliteit van (sociaalwetenschappelijk) onderzoek dient te worden gewaarborgd volgens
criteria ontleend aan de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening.

1.2 Sociaalwetenschappelijk onderzoek
Wetenschap = systematsch geheel van kennis
Die kennis is theoretsch van aard.

Kenmerken wetenschap
 Empirisch (waarneembaar)
 Theoretsch
 Systematsch
 Cumulatef

Benaderingen in de sociale wetenschap
Er zijn twee benaderingen in de sociale wetenschappen:
 De empirisch-analytsche
 De empirisch-interpretateve

Fundamenteel en praktikgericht onderzoek
Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek heef tot doel een bijdrage te leveren aan de
wetenschappelijke kennis.
We onderscheiden praktjkgericht onderzoek met als doel de oplossingen te leveren van
praktjkproblemen die bestaan bij aanwijsbare personen groepen of organisates buiten de
wetenschap.

Theorievorming en theorietoetsing

,Wanneer je als onderzoeker kiest voor een aspect van de werkelijkheid waarnaar vrijwel nog
geen onderzoek is gedaan ben je (eigenlijk) gedwongen om met je onderzoek de sociale
werkelijkheid te verkennen of te exploreren: noemen we explorerend onderzoek.

Wanneer je als onderzoeker kiest voor een vraagstelling waarover al theoretsche inzichten
zijn verworven kan je die theoretsche inzichten gebruiken om daaruit specifeke
hypothesen af te leiden en wel specifeke uitspraken te doen over hetgeen je verwacht aan
te trefen in de sociale werkelijkheid: noemen we toetsend onderzoek.

Probleemstellingen en onderzoeksontwerpen
Methodenleer is het geheel van onderzoeksmethoden waarover de sociale wetenschappen
inmiddels beschikken.

Methodologie omvat de methodenleer maar is meer dan dat. Het gaat om de wetenschap
van de sociaalwetenschappelijke methoden.

1.3 Wetenschap is communicate over onderzoek
Onderzoekers communiceren binnen hun vakgebied (disciplinair) en met collega’s uit andere
vakgebieden (multdisciplinair).
Vooral communicate door artkelen te publiceren in tjdschrifen en boeken.

Communicatemodel
Een klassiek model in de communicatewetenschap is het zender-boodschap-
ontvangermodel.
Lasswell (1948) formuleerde dit als eerste: Wie zegt Wat tegen Wie Hoe en met Welk
efect?
Vooral bij massacommunicate; zender en ontvanger goed te onderscheiden

Latere auteurs betogen dat communicate altjd tweerichtngsverkeer is ook al kunnen de
intensiteit en de directheid van de terugkoppeling (feedback) wisselen.

Lasswell besteedde ook geen aandacht aan de context van de communicate. ij de sociale
wetenschappen zijn vooral de context van de maatschappij en de organisate van belang.

Een bredere en betere omschrijving van communicate is dan ook de volgende:
Wie zegt Wat tegen Wie Hoe met welk Efect met welke Terugkoppeling en in welke
context?

Functes van communicate
Vier functes van de boodschap:
 oodschap als bron van informate
 oodschap als vermaak
 oodschap als middel om de persoonlijke identteit te versterken
 oodschap als voertuig voor sociale integrate en interacte

,1.4 Onderzoek in de media

1.5 Onderzoeker als professional: wetenschappelijke integriteit
Na de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in 1948 waren er nog steeds
schandalen.

Als gevolg van aandacht in de media en in het parlement werd in 1974 de ‘Natonal
Commision for the Protecton of Human Subjects of iomedical and ehavioral Research’ in
het leven geroepen.
Taak ethische basisprincipes te identfceren die als grondslag zouden moeten liggen aan
biomedisch- en gedragsonderzoek aan mensen.

Dit leidde tot het elmont-rapport (1979)
Hierin staan drie fundamentele ethische principes:
1. Respect voor personen (‘Respect for persons’) > mensen in staat stellen tot
geïnformeerd toestemmen met deelname
2. Goed doen (‘ enefcence’) > risico’s voor de deelnemers tot het minimum beperken
kan betekenen dat je moet afzien van het onderzoek
3. Gerechtgheid (‘Juctce’) > eerlijke en niet-exploiterende procedures

In Nederland kennen we sinds 1998 de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met
mensen en de daaruit vloeiende lokale Medisch-Ethische Toetsingscommissies en de
Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek.
>Terughoudend met onderzoek onder kinderen jonger dan 18 jaar.

1.6 Wetenschappelijke integriteit en onderzoeksontwerpen

Wetenschappelijke integriteit
 Haalbaarheid (replicate) en controleerbaarheid van onderzoek
 Explicitering van keuzes in onderzoeksplan
 ij wie worden data verzameld?
 Wanneer en waar worden data verzameld?
 Hoe worden de data geanalyseerd?
 Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening (NGW 2014)
 Regels voor correcte uitoefening van wetenschappelijk onderwijs en
onderzoek zijn op schrif gesteld om ze te delen en er elkaar indien nodig op
aan te kunnen spreken

Er zijn zes principes m.b.t. wetenschappelijke integriteit:
 Eerlijkheid en zorgvuldigheid
 Open over begrenzingen van geldigheid (validiteit) onderzoek
 Respect voor personen
 Risico’s deelnemers minimaliseren

,  Anonimiteit (privacy) deelnemers garanderen
 Correcte bronvermelding
 Vermijden zelfplagiaat
 Betrouwbaarheid
 Nauwgezet onderzoek uitvoeren en zorgen dat de verslaglegging van het
onderzoek volledig is. Dit maakt wetenschappelijk onderzoek traceerbaar
controleerbaar en toetsbaar
 Data zijn echt verzameld (Stapel)
 Statstsche methoden overeenkomstg type data
 Controleerbaar
 Alle stappen (bv. ronverwijzing) van het onderzoeksproces moeten
gerepliceerd kunnen worden
 Volledige verslaglegging data-invoer
 Data bewaartermijn minimaal 10 jaar
 Onpartijdigheid
 Onderzoek beslissingen niet op basis van persoonlijk belang
 Van belang bij peer review van wetenschappelijke artkelen!
 Onafhankelijkheid
 Onderzoek moet onafhankelijk van de opdrachtgever uit te voeren zijn
evenals de presentate van resultaten
 Publicate van onderzoeksresultaten is gewaarborgd
 Verantwoordelijkheid
 Inzichtelijke en volledige rapportage over onderzoeksmiddelen

Ethische toetsing van onderzoek
In 2016 heef het Discipline overleg Sociale Wetenschappen (DSW) een regeling betrefende
ethische toetsing van sociaalwetenschappelijk onderzoek opgesteld die het voorstelt als
‘work in progress’.
Onderzoekers moeten zich bewust zijn van ethische vraagstukken die samenhangen met de
methodologie.


HOOFDSTUK 2 – HET ONDERZOEKSPLAN
2.1 Inleiding en leerdoelen
Leerdoelen:
 Weet je dat een onderzoeksplan bestaat uit een probleemstelling en een
onderzoeksontwerp
 Ken je de ten onderdelen van een onderzoeksplan
 Kun je de relate tussen literatuuronderzoek en probleemstelling beschrijven
 Weet je dat de probleemstelling bestaat uit een vraagstelling een doelstelling en
eventueel een theoretsch raamwerk weergegeven als conceptueel model
 Kun je de vraagstelling van een onderzoek eventueel in een conceptueel model
weergeven