Bouwkunde samenvatting
Bij een aansluiting van een kap op een spouwmuur dienen maatregelen te worden getroffen om de
optredende spatkrachten op te vangen. Wat is een spatkracht?
• Een zijwaartse kracht
Welke dikte heeft een in waalformaat uitgevoerde steensmuur?
• Circa 210 mm
Welke functie heeft onderstaand detail?
• Een horizontale dilatatie om de vervormingen van het metselwerk op te vangen
In 1902 werd de in 1901 gemaakte Woningwet van kracht. Deze wet regelde in grote lijnen de volgende
onderwerpen:
− Eisen betreffende de gemeentelijke bouwverordening
− Voorschriften omtrent sloop, gebruik en onderhoud van gebouwen
− Voorschriften omtrent tijdelijke bebouwing
− Controle van het bestaande woningbestand
− Voorschriften omtrent verbeteren van bestaande woningen
− Subsidiering van woningen (woningwetwoningen)
− Regelgeving omtrent de volkshuisvesting
− De taken van het gemeentelijk Bouw- en Woningtoezicht
Bouwverordening
Voortaan was het de burger niet meer toegestaan om naar willekeur te gaan bouwen of te verbouwen
zonder een bouwvergunning van het college van B&W. Ook kreeg dit college de bevoegdheid
verbeteringen of reparaties aan bestaande huizen af te dwingen d.m.v. een aanschrijving. Aan de basis
hiervan lag de gemeentelijke bouwverordening. Tegelijk met de woningwet werd de gezondheidwet van
kracht.
De overheid is vrijwel voortdurend bezig met de wet- en regelgeving en dat blijkt ook wel uit de vele
tussentijdse herzieningen op de woningwet van 1901. Met name op stedenbouwkundig en planologisch
gebied schoot de wet tekort. Daarom werd in 1962 een nieuwe bouwwetgeving van kracht die enerzijds
,bestond uit de wet op de ruimtelijke ordening en anderzijds uit de woningwet 1962. Deze wet
verplichtte de gemeenten tot het vaststellen van een geheel nieuwe bouwverordening. Dit was de
modelbouwverordening 1965. In 1989 is er een tweedeling ontstaan die bekend is geworden als het
bouwbesluit.
Het bouwbesluit
Het bouwbesluit bevat:
a. de niet technische voorschriften
b. de technische voorschriften
De niet technische voorschriften:
(MBV 1992) is gebaseerd op de eisen van de Woningwet 1991.
In de MBV staan regels die onder andere betrekking hebben op:
− Het aanvragen van een bouwvergunning
− Het intensiever en actiever beleid voeren ten aanzien van de welstand
− Het gescheiden afvoeren van bouw- en sloopafval
− Onderzoek naar bodemverontreiniging
De technische voorschriften:
Het bouwbesluit vervangt de technische bepalingen die voorheen in de Modelbouwverordening
stonden. Te denken valt hierbij onder andere aan:
− De afmetingen waaraan trappen minimaal moeten voldoen
− Eisen waaraan installaties moeten voldoen
− Waar de aansluitpunten moeten zitten voor het gas, water en elektra
− Minimale eisen ten aanzien van de breedte van toegangen, dit in verband met minder validen
− Minimale daglichttoetreding in vertrekken
− Bouwfysische eisen
Met ingang van augustus 2001 is het huidige bouwbesluit van kracht geworden. Hierin zijn de
voorschriften vastgesteld m.b.t. het bouwen van bouwwerken uit het oogpunt van veiligheid,
gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu.
Geschiedenis van het bouwen
De resten van de oudste huizen die in ons land gevonden werden, dateren van ongeveer 4000 jaar voor
onze jaartelling. Het huis dat toen het meest gangbaar was, was het hallenhuis. Omstreeks het begin van
onze jaartelling ontwikkelde zich een driebeukig hallenhuis. Maar de palen die toen in de grond gestoken
werden rotten echter boven het grondwater weg en braken spoedig af. Dat probleem werd ongeveer in
het jaar 1000 opgelost door de staanders op poeren of neuten te plaatsen. Kenmerkend voor die periode
van de renaissance is de combinatie van de heldere rode bakstenen muren, aangevuld met zandsteen
voor alle sierende details. In de 17e eeuw kwam in europa de barok sterk in opkomst. In Nederland dat
geremd door strenge calvinistische opvattingen. Daarom wordt deze bouwstijl ook wel het Hollands
Classicisme genoemd.
,Bouwstijlen
Romaanse stijl: kwam veelal voor in het kerkelijke leven. Geometrische vormen (Sint-Servaaskerk in
Maastricht), strakke contouren en zware muren, lichtopeningen klein en afgewerkt met een rondboog.
1100 - 1200
Hierin zijn drie centra te onderscheiden:
- Zuid Limburg
- Utrecht
- Friesland en Groningen
Gotische stijl: voorbeeld is de Domtoren in Utrecht. Veel licht met spitsbogen en het verticalisme.
1100 - 1500
, Renaissance: ornamentenstijl, het betekent ‘wedergeboorte’ van de klassieke (romeinse) kunst.
Karakteristiek zijn de kruisvensters, trapgevels en afwisseling tussen natuur en baksteen. Voorbeeld is
het Raadhuis in Leiden.
1400 - 1650
Barok: oftewel classicistische bouwstijl, grauwere, met natuursteen beklede gevel, klassieke gevel
vormen met pilasters over de volle gevelhoogte. Voorbeeld is het Mauritshuis in Den Haag en het paleis
op de dam.
1600 - 1750
Bouwkunst in de 19e eeuw: er traden grote veranderingen op. Er werd een nieuw materiaal toegepast:
het ijzer. Ondanks alle vernieuwingen bleef het classicisme zich handhaven en werden zelfs klassieke
bouwwerken gekopieerd. Er ontstaat de Neostijlen.
Jugendstil: Niet heel erg bekend in NL, als voorbeeld heeft het Tuchinski Theater in Amsterdam details
hiervan. Sierlijk metselwerk, verschillende boogconstructies, inpandige balkons en verschillende
gevelafwerkingen.
Bij een aansluiting van een kap op een spouwmuur dienen maatregelen te worden getroffen om de
optredende spatkrachten op te vangen. Wat is een spatkracht?
• Een zijwaartse kracht
Welke dikte heeft een in waalformaat uitgevoerde steensmuur?
• Circa 210 mm
Welke functie heeft onderstaand detail?
• Een horizontale dilatatie om de vervormingen van het metselwerk op te vangen
In 1902 werd de in 1901 gemaakte Woningwet van kracht. Deze wet regelde in grote lijnen de volgende
onderwerpen:
− Eisen betreffende de gemeentelijke bouwverordening
− Voorschriften omtrent sloop, gebruik en onderhoud van gebouwen
− Voorschriften omtrent tijdelijke bebouwing
− Controle van het bestaande woningbestand
− Voorschriften omtrent verbeteren van bestaande woningen
− Subsidiering van woningen (woningwetwoningen)
− Regelgeving omtrent de volkshuisvesting
− De taken van het gemeentelijk Bouw- en Woningtoezicht
Bouwverordening
Voortaan was het de burger niet meer toegestaan om naar willekeur te gaan bouwen of te verbouwen
zonder een bouwvergunning van het college van B&W. Ook kreeg dit college de bevoegdheid
verbeteringen of reparaties aan bestaande huizen af te dwingen d.m.v. een aanschrijving. Aan de basis
hiervan lag de gemeentelijke bouwverordening. Tegelijk met de woningwet werd de gezondheidwet van
kracht.
De overheid is vrijwel voortdurend bezig met de wet- en regelgeving en dat blijkt ook wel uit de vele
tussentijdse herzieningen op de woningwet van 1901. Met name op stedenbouwkundig en planologisch
gebied schoot de wet tekort. Daarom werd in 1962 een nieuwe bouwwetgeving van kracht die enerzijds
,bestond uit de wet op de ruimtelijke ordening en anderzijds uit de woningwet 1962. Deze wet
verplichtte de gemeenten tot het vaststellen van een geheel nieuwe bouwverordening. Dit was de
modelbouwverordening 1965. In 1989 is er een tweedeling ontstaan die bekend is geworden als het
bouwbesluit.
Het bouwbesluit
Het bouwbesluit bevat:
a. de niet technische voorschriften
b. de technische voorschriften
De niet technische voorschriften:
(MBV 1992) is gebaseerd op de eisen van de Woningwet 1991.
In de MBV staan regels die onder andere betrekking hebben op:
− Het aanvragen van een bouwvergunning
− Het intensiever en actiever beleid voeren ten aanzien van de welstand
− Het gescheiden afvoeren van bouw- en sloopafval
− Onderzoek naar bodemverontreiniging
De technische voorschriften:
Het bouwbesluit vervangt de technische bepalingen die voorheen in de Modelbouwverordening
stonden. Te denken valt hierbij onder andere aan:
− De afmetingen waaraan trappen minimaal moeten voldoen
− Eisen waaraan installaties moeten voldoen
− Waar de aansluitpunten moeten zitten voor het gas, water en elektra
− Minimale eisen ten aanzien van de breedte van toegangen, dit in verband met minder validen
− Minimale daglichttoetreding in vertrekken
− Bouwfysische eisen
Met ingang van augustus 2001 is het huidige bouwbesluit van kracht geworden. Hierin zijn de
voorschriften vastgesteld m.b.t. het bouwen van bouwwerken uit het oogpunt van veiligheid,
gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu.
Geschiedenis van het bouwen
De resten van de oudste huizen die in ons land gevonden werden, dateren van ongeveer 4000 jaar voor
onze jaartelling. Het huis dat toen het meest gangbaar was, was het hallenhuis. Omstreeks het begin van
onze jaartelling ontwikkelde zich een driebeukig hallenhuis. Maar de palen die toen in de grond gestoken
werden rotten echter boven het grondwater weg en braken spoedig af. Dat probleem werd ongeveer in
het jaar 1000 opgelost door de staanders op poeren of neuten te plaatsen. Kenmerkend voor die periode
van de renaissance is de combinatie van de heldere rode bakstenen muren, aangevuld met zandsteen
voor alle sierende details. In de 17e eeuw kwam in europa de barok sterk in opkomst. In Nederland dat
geremd door strenge calvinistische opvattingen. Daarom wordt deze bouwstijl ook wel het Hollands
Classicisme genoemd.
,Bouwstijlen
Romaanse stijl: kwam veelal voor in het kerkelijke leven. Geometrische vormen (Sint-Servaaskerk in
Maastricht), strakke contouren en zware muren, lichtopeningen klein en afgewerkt met een rondboog.
1100 - 1200
Hierin zijn drie centra te onderscheiden:
- Zuid Limburg
- Utrecht
- Friesland en Groningen
Gotische stijl: voorbeeld is de Domtoren in Utrecht. Veel licht met spitsbogen en het verticalisme.
1100 - 1500
, Renaissance: ornamentenstijl, het betekent ‘wedergeboorte’ van de klassieke (romeinse) kunst.
Karakteristiek zijn de kruisvensters, trapgevels en afwisseling tussen natuur en baksteen. Voorbeeld is
het Raadhuis in Leiden.
1400 - 1650
Barok: oftewel classicistische bouwstijl, grauwere, met natuursteen beklede gevel, klassieke gevel
vormen met pilasters over de volle gevelhoogte. Voorbeeld is het Mauritshuis in Den Haag en het paleis
op de dam.
1600 - 1750
Bouwkunst in de 19e eeuw: er traden grote veranderingen op. Er werd een nieuw materiaal toegepast:
het ijzer. Ondanks alle vernieuwingen bleef het classicisme zich handhaven en werden zelfs klassieke
bouwwerken gekopieerd. Er ontstaat de Neostijlen.
Jugendstil: Niet heel erg bekend in NL, als voorbeeld heeft het Tuchinski Theater in Amsterdam details
hiervan. Sierlijk metselwerk, verschillende boogconstructies, inpandige balkons en verschillende
gevelafwerkingen.
