Nederlands
Leesvaardigheid periode 2
ALINEA FUNCTIES
functie omschrijving voorbeeld
bewijs Met feiten een theorie of stelling aantonen. Aan de hand van literatuur: dat
klimaatverandering leidt tot het
uitsterven van diersoorten.
constatering De schrijver stelt iets vast, merkt iets op. Jongeren wonen langer thuis.
gevolgen Beschrijft de gevolgen die door een maatregel of Gevolgen van de klimaatverandering
een bepaald verschijnsel zijn veroorzaakt. voor de komende generaties.
nuancering Een bewering/standpunt wordt afgezwakt door Aan de hand van een voorbeeld laat de
andere gezichtspunten te laten zien. schrijver zien dat niet alle pitbulls
agressief zijn.
ontkenning De schrijver geeft de bewering weer en geeft aan De schrijver ontkracht dat de verdachte
dat hij het er niet mee eens is. van het ongeval met opzet door het
rode licht reed.
oorzaak In de alinea is beschreven waardoor iets is De schrijver geeft aan dat het drukker
ontstaan. wordt op de weg doordat steeds minder
mensen thuiswerken.
opsomming De schrijver geeft een aantal meningen, Men heeft tijdens de lockdown
voorbeelden, argumenten of verklaringen. geïnvesteerd in laptops, bureaustoelen
en headsets.
theorie De schrijver geeft een algemene beschrijving De schrijver verklaart dat het gebruik
waarmee hij een bepaald feit of verschijnsel van fossiele brandstoffen de
verklaart of voorspelt. klimaatverandering niet ten goede komt.
toelichting Een stelling of theorie wordt verder uitgelegd of De schrijver legt uit hoe het
toegelicht. Geeft voorbeelden en gevolgen. schoolbestuur is opgebouwd en welke
taken de verschillende leden hebben.
advies De schrijver geeft, meestal aan het eind, een goede Lees eerst de tekst goed door.
raad of een advies.
afweging De schrijver weegt voor- en nadelen of mogelijke Iphone is mooi, samsung lelijk dus toch
oplossingen tegen elkaar af en maakt zo een keuze. maar een iphone gekocht.
argument De schrijver geeft aan waarom hij iets vindt. De schrijver legt uit waarom hij vindt dat
iedereen elektrisch moet gaan rijden.
argumentatie De schrijver geeft meerdere argumenten voor De schrijver legt uit dat men moet
bepaalde opvattingen. stoppen met roken in verband met de
kosten, gezondheid en milieu.
bewering Een stelling die de schrijver moet onderbouwen. De schrijver stelt dat iedereen moet
stoppen met roken.
conclusie De schrijver komt op grond van het voorafgaande De schrijver vat samen en herhaalt de
(argumenten of gegevens) tot een gevolgtrekking. argumenten in een conclusie.
oplossing Een oplossing volgt altijd na het schetsen van een Geeft aan op welke manier men bij kan
probleem. dragen aan duurzaamheid.
probleemstelli De schrijver geeft met de probleemstelling aan De schrijver legt uit dat de
ng over welk probleem zijn tekst gaat. klimaatverandering ernstige vormen
aangeeft: als er nu niets gebeurt, is het
, te laat.
tegenwerping De schrijver maakt bezwaar of heeft bedenkingen Is het niet eens bij het argument dat
tegen een eerdere bewering of argumentatie (van kinderen allemaal dezelfde kleding
een ander). moeten dragen op school.
weerlegging Met tegenargumenten aantonen dat de mening of Omdat het heel belangrijk is dat
argumentatie van de ander niet goed is. kinderen met hun kleding een eigen stijl
kunnen ontwikkelen.
TEKSTSTRUCTUREN
tekststructuur in de inleiding in de alinea’s van het in het slot
staat middenstuk staan staat/staan
voordelen-en- een probleem of voor- en nadelen van het een conclusie en/of
nadelenstructuur verschijnsel probleem of het verschijnsel samenvatting
verschijnsel-en- een verschijnsel verschillende verklaringen een aanbeveling
verklaringstructuur voor het verschijnsel en/of samenvatting
verschijnsel-en- een verschijnsel bespreking van de een samenvatting
besprekingstructuur verschillende kanten van het
verschijnsel
probleem-en- een beschrijving oplossingen voor het een afweging en
oplossingstructuur van het probleem probleem aanbeveling
bewering-en- een bewering argumenten een conclusie
argumentstructuur
VERBINDINGSMANIEREN:
Een schrijver doet dit om de tekst samenhangend te maken.
1. Herhaling
Aan het begin van een nieuwe alinea worden woorden of groepen woorden uit de vorige alinea
herhaald. Dat gebeurt soms in dezelfde, maar vaak in andere woorden.
2. Aankondigende zinnen
Een aankondigende zin staat meestal aan het eind van een alinea en vertelt wat je verderop in de tekst
kunt verwachten.
3. Overgangszinnen
Overgangszinnen staan meestal aan het begin van een alinea. In een van de zinnen staat een
verwijzing naar iets wat eerder is gezegd, vaak in de vorm van verwijswoorden zoals die, dat, deze,
hiermee, hiervan, zulke, zo’n, enzovoort.
4. Signaalwoorden
Het signaalwoord staat aan het begin van de nieuwe alinea en geeft de lezer een signaal af.
Signaalwoorden geven tekstverbanden aan.
verband uitleg signaalwoorden voorbeeld
Leesvaardigheid periode 2
ALINEA FUNCTIES
functie omschrijving voorbeeld
bewijs Met feiten een theorie of stelling aantonen. Aan de hand van literatuur: dat
klimaatverandering leidt tot het
uitsterven van diersoorten.
constatering De schrijver stelt iets vast, merkt iets op. Jongeren wonen langer thuis.
gevolgen Beschrijft de gevolgen die door een maatregel of Gevolgen van de klimaatverandering
een bepaald verschijnsel zijn veroorzaakt. voor de komende generaties.
nuancering Een bewering/standpunt wordt afgezwakt door Aan de hand van een voorbeeld laat de
andere gezichtspunten te laten zien. schrijver zien dat niet alle pitbulls
agressief zijn.
ontkenning De schrijver geeft de bewering weer en geeft aan De schrijver ontkracht dat de verdachte
dat hij het er niet mee eens is. van het ongeval met opzet door het
rode licht reed.
oorzaak In de alinea is beschreven waardoor iets is De schrijver geeft aan dat het drukker
ontstaan. wordt op de weg doordat steeds minder
mensen thuiswerken.
opsomming De schrijver geeft een aantal meningen, Men heeft tijdens de lockdown
voorbeelden, argumenten of verklaringen. geïnvesteerd in laptops, bureaustoelen
en headsets.
theorie De schrijver geeft een algemene beschrijving De schrijver verklaart dat het gebruik
waarmee hij een bepaald feit of verschijnsel van fossiele brandstoffen de
verklaart of voorspelt. klimaatverandering niet ten goede komt.
toelichting Een stelling of theorie wordt verder uitgelegd of De schrijver legt uit hoe het
toegelicht. Geeft voorbeelden en gevolgen. schoolbestuur is opgebouwd en welke
taken de verschillende leden hebben.
advies De schrijver geeft, meestal aan het eind, een goede Lees eerst de tekst goed door.
raad of een advies.
afweging De schrijver weegt voor- en nadelen of mogelijke Iphone is mooi, samsung lelijk dus toch
oplossingen tegen elkaar af en maakt zo een keuze. maar een iphone gekocht.
argument De schrijver geeft aan waarom hij iets vindt. De schrijver legt uit waarom hij vindt dat
iedereen elektrisch moet gaan rijden.
argumentatie De schrijver geeft meerdere argumenten voor De schrijver legt uit dat men moet
bepaalde opvattingen. stoppen met roken in verband met de
kosten, gezondheid en milieu.
bewering Een stelling die de schrijver moet onderbouwen. De schrijver stelt dat iedereen moet
stoppen met roken.
conclusie De schrijver komt op grond van het voorafgaande De schrijver vat samen en herhaalt de
(argumenten of gegevens) tot een gevolgtrekking. argumenten in een conclusie.
oplossing Een oplossing volgt altijd na het schetsen van een Geeft aan op welke manier men bij kan
probleem. dragen aan duurzaamheid.
probleemstelli De schrijver geeft met de probleemstelling aan De schrijver legt uit dat de
ng over welk probleem zijn tekst gaat. klimaatverandering ernstige vormen
aangeeft: als er nu niets gebeurt, is het
, te laat.
tegenwerping De schrijver maakt bezwaar of heeft bedenkingen Is het niet eens bij het argument dat
tegen een eerdere bewering of argumentatie (van kinderen allemaal dezelfde kleding
een ander). moeten dragen op school.
weerlegging Met tegenargumenten aantonen dat de mening of Omdat het heel belangrijk is dat
argumentatie van de ander niet goed is. kinderen met hun kleding een eigen stijl
kunnen ontwikkelen.
TEKSTSTRUCTUREN
tekststructuur in de inleiding in de alinea’s van het in het slot
staat middenstuk staan staat/staan
voordelen-en- een probleem of voor- en nadelen van het een conclusie en/of
nadelenstructuur verschijnsel probleem of het verschijnsel samenvatting
verschijnsel-en- een verschijnsel verschillende verklaringen een aanbeveling
verklaringstructuur voor het verschijnsel en/of samenvatting
verschijnsel-en- een verschijnsel bespreking van de een samenvatting
besprekingstructuur verschillende kanten van het
verschijnsel
probleem-en- een beschrijving oplossingen voor het een afweging en
oplossingstructuur van het probleem probleem aanbeveling
bewering-en- een bewering argumenten een conclusie
argumentstructuur
VERBINDINGSMANIEREN:
Een schrijver doet dit om de tekst samenhangend te maken.
1. Herhaling
Aan het begin van een nieuwe alinea worden woorden of groepen woorden uit de vorige alinea
herhaald. Dat gebeurt soms in dezelfde, maar vaak in andere woorden.
2. Aankondigende zinnen
Een aankondigende zin staat meestal aan het eind van een alinea en vertelt wat je verderop in de tekst
kunt verwachten.
3. Overgangszinnen
Overgangszinnen staan meestal aan het begin van een alinea. In een van de zinnen staat een
verwijzing naar iets wat eerder is gezegd, vaak in de vorm van verwijswoorden zoals die, dat, deze,
hiermee, hiervan, zulke, zo’n, enzovoort.
4. Signaalwoorden
Het signaalwoord staat aan het begin van de nieuwe alinea en geeft de lezer een signaal af.
Signaalwoorden geven tekstverbanden aan.
verband uitleg signaalwoorden voorbeeld
