Geschiedenis samenvatting
Hoofdstuk 7
Kenmerkende aspecten
Het streven van vorsten naar absolute macht
De bijzonder plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse republiek
De wetenschappelijke revolutie
Paragraaf 1
Opstand van 1648-1653
Laat zien dat Franse koningen niet almachtig waren
In middeleeuwen kwamen overlegorganen die beleid van koning konden
dwarsbomen
Statengeneraal: vertegenwoordigde adel, geestelijkheid en stedelijke burgerij
konden zo invloed uitoefenen op bestuur
Begin 17e eeuw
Franse koningen waren er klaar mee dat ze steeds moesten overleggen streefden
naar uitbreiden van hun macht en versterking van centraal gezag
Vanaf 1614 = riepen geen vergaderingen Staten-Generaal meer bijeen
Probeerden macht adel te beperken d.m.v:
- Ambtenarenapparaat uit te breidden (adel minder taken)
- Belastingen rechtstreeks heffen, zonder tussenkomst van adel
Lodewijk XIV 1661 = kreeg zelf de macht zette proces van centralisatie verder
voort absolutisme
Absolutisme = regeringsvorm waarbij één persoon (vorst of koning) volledig de macht in
handen heeft
Absolutisme op vier terreinen
Politiek
- Koning nam zelf alle beslissingen
- Accepteerde geen tegenspraak
- Censuur openlijke kritiek moeilijker
Militair
- Lodewijk XIV besteedde veel aandacht aan leger van beroepssoldaten
- Professionalisering van leger: goede training, uitrusting en groot salaris
- Rangen in leger niet gekocht door adel maar verleend op basis van geschiktheid
- Door goed, uitgerust leger macht adel beperkt
Economisch
- Economische kant van absolutisme === Mercantilisme
- Moest zorgen voor voldoende reserves voor Lodewijks luxe leven
- Aanhangers van Mercantilisme = gingen ervan uit dat rijkdom van land altijd ten
koste gaat aan rijkdom van ander land
, - Moest grote voorraad goud en zilver zijn export bevorderen (veel geld) en
import beperken
Religieus
- Eenvormigheid
- Lodewijk was katholiek
- Ook grote protestantse gemeenschappen in Frankrijk
- Eind 16e eeuw hadden deze protestanten volgens Edict van Nantes
geloofsvrijheid gekregen
- 1685 besloot Lodewijk dit edict ongeldig te verklaren vervolging
Protestanten vluchtten
- Lodewijk rechtvaardigde zijn almacht met gedachte dat koningen hun recht om te
regeren op aarde hadden gekregen van god
- Leer van het droit divin (Goddelijk recht) = koning plaatsvervanger van god op
aarde
Machtsverdeling Rusland (+)
17e eeuw = ontstond absolute monarchie (één iemand alle macht)
Van 1613 tot 1917 = macht in handen van familie Romanovs
- Tsaren beperkten macht adel en geestelijkheid
- Schaften vormen van zelfbestuur af
- Zelf alle militaire en administratieve taken
- Orthodoxe kerk en georganiseerd leger
- Peter de Grote = tsaar, wou dat Rusland achterstand op West-Europa kon inlopen
Machtsverdeling Pruisen (+)
Staat in Duitse Rijk
Na dertigjarige oorlog Pruisen ontwikkelde zich tot grootmacht (basis door vorst
Frederik Willem) moderniseerde leger
Frederik Willem I = soldatenkoning
- Modernste/sterkste leger Europa
- Vernieuwde belastingstelsel, daarmee kon hij leger en ambtenarij goed betalen
Geloofsvrijheid = door economische overwegingen, grenzen open voor mensen die
door geloof werden vervolgd
Machtsverdeling Republiek der Nederlanden (X)
Geen vorst aan hoofd
Zeven Verenigde Nederlanden: vrijgevochten van Spanje, tegen centralisatie
Stadhouders in Republiek deden best om hun macht uit te breidden
Machtsverdeling Engeland, Ierland en Schotland (X)
Vestiging van absoluut koningschap mislukte
Engelse parlement wist in 17e eeuw macht uit te breiden (meeste invloed: burgerij en
lage adel) hielpen economie vooruit, koning kon niet meer om hen heen
Hoge adel voelde bedreigd en steunde koning burgeroorlog eindigde met
onthoofding koning Karel I
Koning Jacobus II katholiek wou staten centraal geleiden, katholieke staat maken
Parlement hulp van Protestantse Willem III verjoeg koning ging zelf op troon
Hoofdstuk 7
Kenmerkende aspecten
Het streven van vorsten naar absolute macht
De bijzonder plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse republiek
De wetenschappelijke revolutie
Paragraaf 1
Opstand van 1648-1653
Laat zien dat Franse koningen niet almachtig waren
In middeleeuwen kwamen overlegorganen die beleid van koning konden
dwarsbomen
Statengeneraal: vertegenwoordigde adel, geestelijkheid en stedelijke burgerij
konden zo invloed uitoefenen op bestuur
Begin 17e eeuw
Franse koningen waren er klaar mee dat ze steeds moesten overleggen streefden
naar uitbreiden van hun macht en versterking van centraal gezag
Vanaf 1614 = riepen geen vergaderingen Staten-Generaal meer bijeen
Probeerden macht adel te beperken d.m.v:
- Ambtenarenapparaat uit te breidden (adel minder taken)
- Belastingen rechtstreeks heffen, zonder tussenkomst van adel
Lodewijk XIV 1661 = kreeg zelf de macht zette proces van centralisatie verder
voort absolutisme
Absolutisme = regeringsvorm waarbij één persoon (vorst of koning) volledig de macht in
handen heeft
Absolutisme op vier terreinen
Politiek
- Koning nam zelf alle beslissingen
- Accepteerde geen tegenspraak
- Censuur openlijke kritiek moeilijker
Militair
- Lodewijk XIV besteedde veel aandacht aan leger van beroepssoldaten
- Professionalisering van leger: goede training, uitrusting en groot salaris
- Rangen in leger niet gekocht door adel maar verleend op basis van geschiktheid
- Door goed, uitgerust leger macht adel beperkt
Economisch
- Economische kant van absolutisme === Mercantilisme
- Moest zorgen voor voldoende reserves voor Lodewijks luxe leven
- Aanhangers van Mercantilisme = gingen ervan uit dat rijkdom van land altijd ten
koste gaat aan rijkdom van ander land
, - Moest grote voorraad goud en zilver zijn export bevorderen (veel geld) en
import beperken
Religieus
- Eenvormigheid
- Lodewijk was katholiek
- Ook grote protestantse gemeenschappen in Frankrijk
- Eind 16e eeuw hadden deze protestanten volgens Edict van Nantes
geloofsvrijheid gekregen
- 1685 besloot Lodewijk dit edict ongeldig te verklaren vervolging
Protestanten vluchtten
- Lodewijk rechtvaardigde zijn almacht met gedachte dat koningen hun recht om te
regeren op aarde hadden gekregen van god
- Leer van het droit divin (Goddelijk recht) = koning plaatsvervanger van god op
aarde
Machtsverdeling Rusland (+)
17e eeuw = ontstond absolute monarchie (één iemand alle macht)
Van 1613 tot 1917 = macht in handen van familie Romanovs
- Tsaren beperkten macht adel en geestelijkheid
- Schaften vormen van zelfbestuur af
- Zelf alle militaire en administratieve taken
- Orthodoxe kerk en georganiseerd leger
- Peter de Grote = tsaar, wou dat Rusland achterstand op West-Europa kon inlopen
Machtsverdeling Pruisen (+)
Staat in Duitse Rijk
Na dertigjarige oorlog Pruisen ontwikkelde zich tot grootmacht (basis door vorst
Frederik Willem) moderniseerde leger
Frederik Willem I = soldatenkoning
- Modernste/sterkste leger Europa
- Vernieuwde belastingstelsel, daarmee kon hij leger en ambtenarij goed betalen
Geloofsvrijheid = door economische overwegingen, grenzen open voor mensen die
door geloof werden vervolgd
Machtsverdeling Republiek der Nederlanden (X)
Geen vorst aan hoofd
Zeven Verenigde Nederlanden: vrijgevochten van Spanje, tegen centralisatie
Stadhouders in Republiek deden best om hun macht uit te breidden
Machtsverdeling Engeland, Ierland en Schotland (X)
Vestiging van absoluut koningschap mislukte
Engelse parlement wist in 17e eeuw macht uit te breiden (meeste invloed: burgerij en
lage adel) hielpen economie vooruit, koning kon niet meer om hen heen
Hoge adel voelde bedreigd en steunde koning burgeroorlog eindigde met
onthoofding koning Karel I
Koning Jacobus II katholiek wou staten centraal geleiden, katholieke staat maken
Parlement hulp van Protestantse Willem III verjoeg koning ging zelf op troon
