0. Inleiding
Oriëntatiebegrippen :
o Ventraal : wat aan de buikzijde is gelegen
o Dorsaal : wat aan de rugzijde is gelegen (bv. nieren)
o Lateraal : wat aan de zijkant is gelegen, zijdelings, naar opzij (bv.
buitenkant voet)
o Mediaal : naar de middellijn of naar het midden toe gelegen (bv.
binnenkant voet)
o Craniaal : in de richting van de schedel, dus naar de bovenkant toe
gelegen
o Caudaal : in de richting van de stuit, dus naar de onderkant toe
gelegen
o Distaal : verwijderd van het middelpunt (hart, centraal zenuwstelsel)
of naar het uiteinde van een lidmaat toe (bv. vingers)
o Proximaal : in de richting van het middelpunt of naar de wortel van
een lidmaat toe (bv. schouder)
Doorsnede lichaam :
o Transversale doorsnede : doorsnede in dwarse (horizontale) richting, loodrecht op de lichaamsas
o Sagittale doorsnede : doorsnede in voor-achterwaartse (verticale) richting, loodrecht op het frontaal vlak
o Frontale doorsnede : doorsnede in latero-laterale (verticale) richting, evenwijdig aan het voorhoofd
1. Algemene weefselleer
Weefsels
= een groep van cellen die er gelijkaardig uitzien en een functie gaan uitvoeren.
Verschillende soorten weefsels :
1. Epitheel
2. Steunweefsels
o Bindweefsel
o Vetweefsel
o Kraakbeenweefsel
o Beenweefsel
3. Spierweefsel
o Dwarsgestreept spierweefsel
o Glad spierweefsel
o Hartspierweefsel
4. Zenuwweefsel
, Het epitheel
Zorgt voor de bekleding van die delen van ons
lichaam die in contact komen met de buitenwereld,
zowel langs de buitenkant (bv. de huid) als langs de
binnenkant (bv. de buitenwand van het
spijtverteringsstelsel).
Geen cellen maar stoffen die de epitheelcellen
afzetten, een soort bedding waar de epitheelcellen
vast kunnen zitten.
Liggen dicht tegen elkaar aangesloten, zijn net als bruggen die ervoor zorgen dat er geen vloeistof doorkomt.
Soorten epitheel
❖ Eenlagig epitheel
a) Plaveiselepitheel
• Dunne platte cellen met een platten kern
• Vind je terug in het longvlies en in de binnenbekleding van de
bloedvaten
b) Kubisch epitheel
• Even hoge als brede cellen met ronde kern
• Vind je terug in afvoerkanalen (galafvoerwegen)
c) Cylindrisch epitheel
• Hoge cellen met langwerpige kern
• Ertussen zitten ook slijmberkercellen die slijm produceren
• Ter hoogte van dunne darm (microvilli) en in luchtwegen met trilharen cilia)
❖ Meerlagig epitheel
• Niet verhoornd meerlagig plaveiselepitheel -> mondholte
• Verhoornd meerlagig plaveiselepitheel -> huid
• Overgangsepitheel (verandert bij toestand orgaan) -> blaas
• Meerlagig kubisch epitheel -> t.h.v. speekselklieren
❖ Pseudo-meerlagig (cylindrisch) epitheel
• Bijna altijd cylindrisch
• Pseudo want eenlagig maar lijkt meerlagig (celkernen niet op 1 lijn)
• Bovenste luchtwegen, voorzien van trilharen (cilia)
❖ Secreterende epitheelcellen
• Slijmbekercellen
- T.h.v. de luchtwegen en de darm
- Ligt tussen pseudo meerlagig
epitheelcellen
• Kliercellen
- Endocriene klieren zonderen afvoergang :
geven hun product rechtstreeks af aan het bloed (=
naar het lichaam)
- Exocriene klieren zijn met afvoergang : geven product
aan de buitenwereld (bv. zweet,tranen)
,Functie epitheel
❖ Bescherming van organen
❖ Opname van voedingsstoffen
❖ Productie en secretie van stoffen
Overzicht :
Het steunweefsel
= weefsel dat tussen andere weefsels is gelegen ter verbinding of ter ondersteuning.
Het bindweefsel :
❖ Cellen
- Vormende cellen : fibroblasten en fibrocyten
= langwerpige en spoelvormige cellen met meerdere uitlopers. Ze
staan in voor de secretie van tussencelstof en vezels.
Fibrocyten (volwassen) worden inactief.
- Losse cellen
➔ Histiocyten : breken bindweefselcellen af -> functie : fagocyteren
➔ Mast- of mestcellen : bevatten stoffen zoals histamine en serotonine
die een rol spelen bij ontstekings- en allergische reacties.
➔ Plasmacellen : gaan antistoffen aanmaken voor de immuunrespons
❖ Tussencelstof : een vormloze substantie die voornamelijk bestaat uit hyaluronzuur en
tussencelvocht.
❖ Vezels
- Collagene vezels : bundels van dikke en niet rekbare vezels
- Reticulinevezels : dunne netvormige vezels
- Elastinevezels : dikke en zeer rekbare vezels (op plekke waar veel rekking
nodig is)
, Soorten bindweefsel
❖ Losmazig bindweefsel : veel cellen en weinig vezels
❖ Dens bindweefsel : veel vezels en weinig cellen
❖ Reticulair bindweefsel : netwerk van reticulinevezels
Functies bindweefsel
❖ Stevigheid organen
❖ Fagocyterende en herstellende werking bij ontsteking
Het vetweefsel :
Bestaat uit vetcellen (lipoblasten en lipocyten). Een vetcel is een grote en ronde cel met een vetvacuole en een kern
tegen de membraan van de cel gedrukt.
Functie : energiereserve + structureel
Het kraakbeenweefsel :
❖ Cellen : diegene die aanwezig zijn in kraakbeenweefsel zijn de chondroblasten en
de chondrocyten. Ze maken tussencelstof en vezels aan.
❖ Tussencelstof : vormloze substantie die bestaat uit kraakbeenslijm.
❖ Vezels :
Het beenweefsel :
❖ Beencellen :
• Osteocyten (volwassen)
• Osteoblasten (jong)
• Osteoclasten (breken oud af)
Oriëntatiebegrippen :
o Ventraal : wat aan de buikzijde is gelegen
o Dorsaal : wat aan de rugzijde is gelegen (bv. nieren)
o Lateraal : wat aan de zijkant is gelegen, zijdelings, naar opzij (bv.
buitenkant voet)
o Mediaal : naar de middellijn of naar het midden toe gelegen (bv.
binnenkant voet)
o Craniaal : in de richting van de schedel, dus naar de bovenkant toe
gelegen
o Caudaal : in de richting van de stuit, dus naar de onderkant toe
gelegen
o Distaal : verwijderd van het middelpunt (hart, centraal zenuwstelsel)
of naar het uiteinde van een lidmaat toe (bv. vingers)
o Proximaal : in de richting van het middelpunt of naar de wortel van
een lidmaat toe (bv. schouder)
Doorsnede lichaam :
o Transversale doorsnede : doorsnede in dwarse (horizontale) richting, loodrecht op de lichaamsas
o Sagittale doorsnede : doorsnede in voor-achterwaartse (verticale) richting, loodrecht op het frontaal vlak
o Frontale doorsnede : doorsnede in latero-laterale (verticale) richting, evenwijdig aan het voorhoofd
1. Algemene weefselleer
Weefsels
= een groep van cellen die er gelijkaardig uitzien en een functie gaan uitvoeren.
Verschillende soorten weefsels :
1. Epitheel
2. Steunweefsels
o Bindweefsel
o Vetweefsel
o Kraakbeenweefsel
o Beenweefsel
3. Spierweefsel
o Dwarsgestreept spierweefsel
o Glad spierweefsel
o Hartspierweefsel
4. Zenuwweefsel
, Het epitheel
Zorgt voor de bekleding van die delen van ons
lichaam die in contact komen met de buitenwereld,
zowel langs de buitenkant (bv. de huid) als langs de
binnenkant (bv. de buitenwand van het
spijtverteringsstelsel).
Geen cellen maar stoffen die de epitheelcellen
afzetten, een soort bedding waar de epitheelcellen
vast kunnen zitten.
Liggen dicht tegen elkaar aangesloten, zijn net als bruggen die ervoor zorgen dat er geen vloeistof doorkomt.
Soorten epitheel
❖ Eenlagig epitheel
a) Plaveiselepitheel
• Dunne platte cellen met een platten kern
• Vind je terug in het longvlies en in de binnenbekleding van de
bloedvaten
b) Kubisch epitheel
• Even hoge als brede cellen met ronde kern
• Vind je terug in afvoerkanalen (galafvoerwegen)
c) Cylindrisch epitheel
• Hoge cellen met langwerpige kern
• Ertussen zitten ook slijmberkercellen die slijm produceren
• Ter hoogte van dunne darm (microvilli) en in luchtwegen met trilharen cilia)
❖ Meerlagig epitheel
• Niet verhoornd meerlagig plaveiselepitheel -> mondholte
• Verhoornd meerlagig plaveiselepitheel -> huid
• Overgangsepitheel (verandert bij toestand orgaan) -> blaas
• Meerlagig kubisch epitheel -> t.h.v. speekselklieren
❖ Pseudo-meerlagig (cylindrisch) epitheel
• Bijna altijd cylindrisch
• Pseudo want eenlagig maar lijkt meerlagig (celkernen niet op 1 lijn)
• Bovenste luchtwegen, voorzien van trilharen (cilia)
❖ Secreterende epitheelcellen
• Slijmbekercellen
- T.h.v. de luchtwegen en de darm
- Ligt tussen pseudo meerlagig
epitheelcellen
• Kliercellen
- Endocriene klieren zonderen afvoergang :
geven hun product rechtstreeks af aan het bloed (=
naar het lichaam)
- Exocriene klieren zijn met afvoergang : geven product
aan de buitenwereld (bv. zweet,tranen)
,Functie epitheel
❖ Bescherming van organen
❖ Opname van voedingsstoffen
❖ Productie en secretie van stoffen
Overzicht :
Het steunweefsel
= weefsel dat tussen andere weefsels is gelegen ter verbinding of ter ondersteuning.
Het bindweefsel :
❖ Cellen
- Vormende cellen : fibroblasten en fibrocyten
= langwerpige en spoelvormige cellen met meerdere uitlopers. Ze
staan in voor de secretie van tussencelstof en vezels.
Fibrocyten (volwassen) worden inactief.
- Losse cellen
➔ Histiocyten : breken bindweefselcellen af -> functie : fagocyteren
➔ Mast- of mestcellen : bevatten stoffen zoals histamine en serotonine
die een rol spelen bij ontstekings- en allergische reacties.
➔ Plasmacellen : gaan antistoffen aanmaken voor de immuunrespons
❖ Tussencelstof : een vormloze substantie die voornamelijk bestaat uit hyaluronzuur en
tussencelvocht.
❖ Vezels
- Collagene vezels : bundels van dikke en niet rekbare vezels
- Reticulinevezels : dunne netvormige vezels
- Elastinevezels : dikke en zeer rekbare vezels (op plekke waar veel rekking
nodig is)
, Soorten bindweefsel
❖ Losmazig bindweefsel : veel cellen en weinig vezels
❖ Dens bindweefsel : veel vezels en weinig cellen
❖ Reticulair bindweefsel : netwerk van reticulinevezels
Functies bindweefsel
❖ Stevigheid organen
❖ Fagocyterende en herstellende werking bij ontsteking
Het vetweefsel :
Bestaat uit vetcellen (lipoblasten en lipocyten). Een vetcel is een grote en ronde cel met een vetvacuole en een kern
tegen de membraan van de cel gedrukt.
Functie : energiereserve + structureel
Het kraakbeenweefsel :
❖ Cellen : diegene die aanwezig zijn in kraakbeenweefsel zijn de chondroblasten en
de chondrocyten. Ze maken tussencelstof en vezels aan.
❖ Tussencelstof : vormloze substantie die bestaat uit kraakbeenslijm.
❖ Vezels :
Het beenweefsel :
❖ Beencellen :
• Osteocyten (volwassen)
• Osteoblasten (jong)
• Osteoclasten (breken oud af)
