Samenvatting radiotherapie P3 – Ilse
Robbers
In deze periode werd aandacht besteed aan hersentumoren. Hierbij ging het om de CT-lokalisatie van
intracraniale tumoren als gliomen en astrocytomen, moulage, de bundel setup, bundeleigenschappen en
de invloed hiervan op de dosisverdeling. Ook gaan we door met de plan evaluatie, de uitvoering op de vert
en de pretreatment en inroom IGRT van intracraniële tumoren.
Inhoud
Doelen........................................................................................................................................................... 1
De patiënt...................................................................................................................................................... 3
Anatomie....................................................................................................................................................... 3
OAR’s (= organs at risk)............................................................................................................................. 4
Pathologie...................................................................................................................................................... 4
Gradatie..................................................................................................................................................... 4
Risicofactoren............................................................................................................................................ 4
Behandeling................................................................................................................................................... 4
Symptomen................................................................................................................................................ 5
Procedure van de behandeling..................................................................................................................5
Bijwerkingen............................................................................................................................................. 11
Radiobiologische principes van deterministische stralingsschade...............................................................11
ICRU 62 rapport....................................................................................................................................... 16
Techniek...................................................................................................................................................... 16
Doelen
Voorbereiding CT: De student kan
een patiënt positioneren waarbij het doelgebied in het in hoofdhalsgebied gelegen is, op de
CT- lokalisator met o.a. het gebruik van lasers en specifieke hulpmiddelen.
beargumenteren waarom geen ITA wordt gemeten.
beargumenteren hoe patiënt / het hoofd gepositioneerd moet worden.
beargumenteren waar het CT-referentie punt moet komen en deze markeren met Pb
kogeltjes.
beargumenteren welke markeringen er moeten worden aangetekend en deze aantekenen
op het fantoom.
beargumenteren hoe groot het FOV moet zijn (3D denken) en deze instellen op het
topogram.
een voorlichtingsgesprek over de CT-lokalisatie procedure houden met een
simulatiepatiënt, die komt voor lokalisatie van het hoofdhalsgebied.
zelfstandig een CT-lokalisatie van hoofdhalsgebied met een medestudenten uitvoeren op
een fantoom en daarbij instructies te geven aan de simulatiepatiënt.
de patiënt in de gaten houden tijdens het vervaardigen van de scan.
Voorbereiding TPS: De student kan
inloggen in het TPS-systeem.
structuren herkennen in het hoofd op CT-beelden.
, kritieke organen in het hoofd ter voorbereiding op het maken van een bestralingsplan
benoemen en herkennen op CT/MRI-beelden.
kritieke organen in het hoofd ter voorbereiding op het maken van een bestralingsplan
intekenen.
beschrijven welke multi modality modaliteit van belang is voor de intekening van de
hersenstructuren.
de tolerantiedosis van OAR’s opzoeken in de tabel.
uitleggen wanneer Dmean, Dmax of de dosis in een bepaald volume van een OAR wordt
gegeven en geëvalueerd.
DVH’s statistics gebruiken en interpreteren.
in het DVH aflezen of de tolerantiedosis van OAR wordt overschreden of niet.
een planning beoordelen aan de hand van een dosisvolume histogram (DVH). Op basis
van ICRU-criteria.
uitleggen waarom er voor een bepaalde bundelopzet (richting) wordt gekozen.
de verschillende factoren benoemen die de dosisverdeling beïnvloeden zoals bijvoorbeeld
de bundelopzet en fotonenergie.
uitleggen hoe de bundelopzet de dosisverdeling beïnvloedt.
uitleggen hoe de fotonenenergie de dosisverdeling beïnvloedt.
uitleggen wat een ME is en wanneer deze hoger of lager wordt.
Uitvoering bestralen: De student kan:
een bestralingsplan van het hersen gebied te kunnen uitvoeren op het VERT systeem.
de patiënt voorafgaand aan de bestraling uitleg geven over de procedure in begrijpelijke
taal voor een leek.
een beschrijving te geven van de te volgen procedure/ het stappenplan, bij de uitvoering
van de bestraling onderverdeeld in voorbereidingsfase, uitvoeringsfase en evaluatiefase.
de patiënt in het VERTsysteem volgens de aangetekende markeringen positioneren.
een stralenkaart interpreteren.
aan de hand van een stralenkaart de bestralingsgegevens voor zetten.
een medestudent in te stellen op CT referentiepunt op de bestralingstafel.
aan de hand van de lasers de x,y, z coördinaten uit te leggen en in relatie te brengen met
Latijnse benaming voor richtingen en vlakken.
de verplaatsing uit te voeren na het instellen op het CT-referentie punt.
Uitvoering IGRT: De student kan:
de imaging modaliteiten van de pre-treatment fase van hersen tumoren benoemen en
beschrijven.
de in room IGRT van de patiënt met een hersentumor beschrijven.
beargumenteren waar voor gekozen wordt bij de positieverificatie van bestraling van
intracraniële tumoren. (CBCT matchen met CT of EPID matchen met DRR)
beargumenteren of op welke structuur gematcht wordt bij een primaire hersentumor
(botmatch dan wel een grey value match)
uitleggen wanneer gekozen wordt voor online of offline strategie. (NAL en SAL protocol)
de relatie leggen tussen IGRT en CTV-PTV marge.
imaging modaliteiten benoemen die gebruikt worden in pre-treatment fase bij de hersenen.
, het doel van multi modality imaging benoemen.
Algemeen: De student is in staat om:
de algemene oncologie van de intracraniële tumoren te beschrijven (etiologie
epidemiologie, stadia, symptomen, prognose!).
de algemene anatomie van de hersenen te beschrijven.
een beschrijving te geven van de algemeen voorkomende diagnostische onderzoeken bij
hersentumoren.
een beschrijving te geven van de algemeen voorkomende behandelingen van
hersentumoren en de bijwerkingen daarvan.
een beschrijving te geven van de algemeen voorkomende vroege en late bijwerkingen van
de bestraling van hersentumoren.
zich in te leven in de impact van een hersentumor op de patiënt en zijn omgeving.
uit te leggen waarvoor een masker wordt gebruikt.
uit te leggen waar een masker aan moet voldoen.
de verschillende soorten maskers te benoemen met de voor en nadelen hiervan.
de procedure voor het vervaardigen van het masker in een stappenplan te verwoorden.
een beschrijving te geven van de verschillende hulpmiddelen die op de moulage gemaakt
worden die nodig zijn tijdens de bestraling.
uit te leggen wat de functie van verschillende individuele hulpmiddelen is (fluorkapjes,
WEM, positioneringshulpstukken).
een beschrijving geven hoe deze individuele hulpmiddelen worden gemaakt.
zich in te leven in eventuele angsten en claustrofobie bij het maken van het masker.
een beschrijving te geven van wasopbouw en/ of WEM en hoe dit wordt gemaakt en
toegepast.
vanuit het ICRU 62 rapport de termen : IR, PRV, NTCP, TCP, serieel, parallel te kunnen
beschrijven.
vanuit de ICRU 62 rapport de OAR’ s van het te bestralen gebied kunnen indelen in seriële
dan wel parallelle organen en de dosiscriteria genoemd in de tolerantietabel van daaruit
kunnen verklaren.
uit te leggen wat de therapeutische breedte inhoudt.
een celoverlevingscurve te interpreteren.
uitleggen wat deterministische stralingsschade is.
het begrip celdood uitleggen.
De patiënt
De gemiddelde overleving van een patiënt met een laaggradig glioom varieert van 5 tot ruim 15 jaar. Bij
een anaplastisch (graad III) glioom is de gemiddelde overleving ongeveer 3-4 jaar. Oligodendrogliomen en
menggliomen (oligo-astrocytomen) met bepaalde moleculaire eigenschappen (1p/19q-codeletie) kunnen
een veel langere overleving hebben. Bij het glioblastoom (graad IV) is de gemiddelde overleving circa 1-1,5
jaar. Na 2 jaar leeft nog één op de vier patiënten, na 5 jaar leeft nog één op de tien patiënten.
Als een patiënt te horen krijgt dat hij of zij een hersentumor heeft, geeft dit een enorme shock. Je staat er
dan nog meer bij stil dat je leven zomaar voorbij kan zijn. Je bent vaak angstig en boos.
Anatomie
Intracraniële PTV = PTV ligt in het hoofd
Robbers
In deze periode werd aandacht besteed aan hersentumoren. Hierbij ging het om de CT-lokalisatie van
intracraniale tumoren als gliomen en astrocytomen, moulage, de bundel setup, bundeleigenschappen en
de invloed hiervan op de dosisverdeling. Ook gaan we door met de plan evaluatie, de uitvoering op de vert
en de pretreatment en inroom IGRT van intracraniële tumoren.
Inhoud
Doelen........................................................................................................................................................... 1
De patiënt...................................................................................................................................................... 3
Anatomie....................................................................................................................................................... 3
OAR’s (= organs at risk)............................................................................................................................. 4
Pathologie...................................................................................................................................................... 4
Gradatie..................................................................................................................................................... 4
Risicofactoren............................................................................................................................................ 4
Behandeling................................................................................................................................................... 4
Symptomen................................................................................................................................................ 5
Procedure van de behandeling..................................................................................................................5
Bijwerkingen............................................................................................................................................. 11
Radiobiologische principes van deterministische stralingsschade...............................................................11
ICRU 62 rapport....................................................................................................................................... 16
Techniek...................................................................................................................................................... 16
Doelen
Voorbereiding CT: De student kan
een patiënt positioneren waarbij het doelgebied in het in hoofdhalsgebied gelegen is, op de
CT- lokalisator met o.a. het gebruik van lasers en specifieke hulpmiddelen.
beargumenteren waarom geen ITA wordt gemeten.
beargumenteren hoe patiënt / het hoofd gepositioneerd moet worden.
beargumenteren waar het CT-referentie punt moet komen en deze markeren met Pb
kogeltjes.
beargumenteren welke markeringen er moeten worden aangetekend en deze aantekenen
op het fantoom.
beargumenteren hoe groot het FOV moet zijn (3D denken) en deze instellen op het
topogram.
een voorlichtingsgesprek over de CT-lokalisatie procedure houden met een
simulatiepatiënt, die komt voor lokalisatie van het hoofdhalsgebied.
zelfstandig een CT-lokalisatie van hoofdhalsgebied met een medestudenten uitvoeren op
een fantoom en daarbij instructies te geven aan de simulatiepatiënt.
de patiënt in de gaten houden tijdens het vervaardigen van de scan.
Voorbereiding TPS: De student kan
inloggen in het TPS-systeem.
structuren herkennen in het hoofd op CT-beelden.
, kritieke organen in het hoofd ter voorbereiding op het maken van een bestralingsplan
benoemen en herkennen op CT/MRI-beelden.
kritieke organen in het hoofd ter voorbereiding op het maken van een bestralingsplan
intekenen.
beschrijven welke multi modality modaliteit van belang is voor de intekening van de
hersenstructuren.
de tolerantiedosis van OAR’s opzoeken in de tabel.
uitleggen wanneer Dmean, Dmax of de dosis in een bepaald volume van een OAR wordt
gegeven en geëvalueerd.
DVH’s statistics gebruiken en interpreteren.
in het DVH aflezen of de tolerantiedosis van OAR wordt overschreden of niet.
een planning beoordelen aan de hand van een dosisvolume histogram (DVH). Op basis
van ICRU-criteria.
uitleggen waarom er voor een bepaalde bundelopzet (richting) wordt gekozen.
de verschillende factoren benoemen die de dosisverdeling beïnvloeden zoals bijvoorbeeld
de bundelopzet en fotonenergie.
uitleggen hoe de bundelopzet de dosisverdeling beïnvloedt.
uitleggen hoe de fotonenenergie de dosisverdeling beïnvloedt.
uitleggen wat een ME is en wanneer deze hoger of lager wordt.
Uitvoering bestralen: De student kan:
een bestralingsplan van het hersen gebied te kunnen uitvoeren op het VERT systeem.
de patiënt voorafgaand aan de bestraling uitleg geven over de procedure in begrijpelijke
taal voor een leek.
een beschrijving te geven van de te volgen procedure/ het stappenplan, bij de uitvoering
van de bestraling onderverdeeld in voorbereidingsfase, uitvoeringsfase en evaluatiefase.
de patiënt in het VERTsysteem volgens de aangetekende markeringen positioneren.
een stralenkaart interpreteren.
aan de hand van een stralenkaart de bestralingsgegevens voor zetten.
een medestudent in te stellen op CT referentiepunt op de bestralingstafel.
aan de hand van de lasers de x,y, z coördinaten uit te leggen en in relatie te brengen met
Latijnse benaming voor richtingen en vlakken.
de verplaatsing uit te voeren na het instellen op het CT-referentie punt.
Uitvoering IGRT: De student kan:
de imaging modaliteiten van de pre-treatment fase van hersen tumoren benoemen en
beschrijven.
de in room IGRT van de patiënt met een hersentumor beschrijven.
beargumenteren waar voor gekozen wordt bij de positieverificatie van bestraling van
intracraniële tumoren. (CBCT matchen met CT of EPID matchen met DRR)
beargumenteren of op welke structuur gematcht wordt bij een primaire hersentumor
(botmatch dan wel een grey value match)
uitleggen wanneer gekozen wordt voor online of offline strategie. (NAL en SAL protocol)
de relatie leggen tussen IGRT en CTV-PTV marge.
imaging modaliteiten benoemen die gebruikt worden in pre-treatment fase bij de hersenen.
, het doel van multi modality imaging benoemen.
Algemeen: De student is in staat om:
de algemene oncologie van de intracraniële tumoren te beschrijven (etiologie
epidemiologie, stadia, symptomen, prognose!).
de algemene anatomie van de hersenen te beschrijven.
een beschrijving te geven van de algemeen voorkomende diagnostische onderzoeken bij
hersentumoren.
een beschrijving te geven van de algemeen voorkomende behandelingen van
hersentumoren en de bijwerkingen daarvan.
een beschrijving te geven van de algemeen voorkomende vroege en late bijwerkingen van
de bestraling van hersentumoren.
zich in te leven in de impact van een hersentumor op de patiënt en zijn omgeving.
uit te leggen waarvoor een masker wordt gebruikt.
uit te leggen waar een masker aan moet voldoen.
de verschillende soorten maskers te benoemen met de voor en nadelen hiervan.
de procedure voor het vervaardigen van het masker in een stappenplan te verwoorden.
een beschrijving te geven van de verschillende hulpmiddelen die op de moulage gemaakt
worden die nodig zijn tijdens de bestraling.
uit te leggen wat de functie van verschillende individuele hulpmiddelen is (fluorkapjes,
WEM, positioneringshulpstukken).
een beschrijving geven hoe deze individuele hulpmiddelen worden gemaakt.
zich in te leven in eventuele angsten en claustrofobie bij het maken van het masker.
een beschrijving te geven van wasopbouw en/ of WEM en hoe dit wordt gemaakt en
toegepast.
vanuit het ICRU 62 rapport de termen : IR, PRV, NTCP, TCP, serieel, parallel te kunnen
beschrijven.
vanuit de ICRU 62 rapport de OAR’ s van het te bestralen gebied kunnen indelen in seriële
dan wel parallelle organen en de dosiscriteria genoemd in de tolerantietabel van daaruit
kunnen verklaren.
uit te leggen wat de therapeutische breedte inhoudt.
een celoverlevingscurve te interpreteren.
uitleggen wat deterministische stralingsschade is.
het begrip celdood uitleggen.
De patiënt
De gemiddelde overleving van een patiënt met een laaggradig glioom varieert van 5 tot ruim 15 jaar. Bij
een anaplastisch (graad III) glioom is de gemiddelde overleving ongeveer 3-4 jaar. Oligodendrogliomen en
menggliomen (oligo-astrocytomen) met bepaalde moleculaire eigenschappen (1p/19q-codeletie) kunnen
een veel langere overleving hebben. Bij het glioblastoom (graad IV) is de gemiddelde overleving circa 1-1,5
jaar. Na 2 jaar leeft nog één op de vier patiënten, na 5 jaar leeft nog één op de tien patiënten.
Als een patiënt te horen krijgt dat hij of zij een hersentumor heeft, geeft dit een enorme shock. Je staat er
dan nog meer bij stil dat je leven zomaar voorbij kan zijn. Je bent vaak angstig en boos.
Anatomie
Intracraniële PTV = PTV ligt in het hoofd
