1
Samenvatting Science for Impact I
Inhoudsopgave
College 1 – Introductie ............................................................................................................................ 2
College 2 – Wat is Communicatiewetenschap? ...................................................................................... 3
College 3 – Hoe doe je wetenschap met sociale impact: PATH Model ................................................... 8
College 4 – Sociale relevantie van Communicatiewetenschap ............................................................. 12
College 5 – Theoretische ontwikkelingen binnen de Communicatiewetenschap ................................ 16
College 7 – Betrouwbaarheid van het bewijs in Communicatiewetenschap ........................................ 21
College 8 – Reproduceerbaarheid ......................................................................................................... 26
College 9 – Het doen van rigoreus onderzoek ...................................................................................... 30
College 11 – Onderzoeksmethoden II - Impliciet .................................................................................. 40
College 13 – Ethische aspecten van onderzoek .................................................................................... 48
College 14 – Normen en waarden ......................................................................................................... 51
College 15 – Toekomst van Communicatiewetenschap ....................................................................... 55
College 16 – Conclusie ........................................................................................................................... 59
Noot aan lezer: college 6, 10 en 12 waren werkgroepen.
, 2
College 1 – Introductie
Hoe kan Communicatiewetenschap impact hebben?
- Maatschappelijke impact: wat voor impact hebben de resultaten van een onderzoek op de
maatschappij; helpen de resultaten met het behalen van organisatiedoelen, verhoogt het de
kennis van het publiek, helpt het een bepaald (toekomstig) fenomeen te begrijpen (=
maatschappelijke impact)?
- Nieuwe theorieën: worden er theorieën verbetert over hoe communicatie werkt.
- Kwaliteitsgericht bewijs waar onderzoekers verder mee kunnen: belangrijke wetenschap is
dat je een puzzelstuk oplost, waarbij je kwaliteitsgericht bewijs vindt waar andere
onderzoekers verder op kunnen bouwen.
- Hoe je naar de werkelijkheid kijkt: het ontwikkelen van nieuwe methodes om data te
verzamelen.
- Impact vs. ethiek: je kan niet veel doen met onderzoek dat onethisch is. Je moet er altijd
voor zorgen dat een onderzoek ethisch verantwoord is. Dus bijvoorbeeld een brief meegeven
aan basisschoolkinderen waarin om toestemming wordt gevraagd aan de ouders voor het
onderzoek.
Wetenschappelijke kennis is het beste omdat het, objectief en logisch is, op onderzoek gebaseerd is,
de beste methodes worden gebruikt en wordt uitgevoerd door de best getrainde mensen.
Belangrijkste les van dit vak; je kunt straks verschillen zien in de kwaliteit tussen diverse
onderzoeken.
, 3
College 2 – Wat is Communicatiewetenschap?
Doelen van vandaag
- Je hebt 10 verschillende antwoorden op de vraag ‘Wat is Communicatiewetenschap?’
- Je weet de karakteristieken van Communicatiewetenschap
- Je hebt een gevoel van het vakgebied
1. Definities Communicatiewetenschap
Tentamen: eigen definitie kunnen geven: Communicatiewetenschap is het onderzoek naar
verschillende manieren waarop communicatietechnieken mensen op de meest efficiënte manier
kunnen bereiken (informeren/beïnvloeden/overtuigen).
- De Boer & Brennecke (2014): Communicatiewetenschap houdt zich bezig met het
bestuderen van de maatschappelijke productie, distributie en receptie van
communicatieboodschappen
- Van Cuilenburg, Scholten, Noomen (1991): Communicatiewetenschap is de wetenschap die
zich bezighoudt met de bestudering van informatievoorziening die op een beroeps- en/of
bedrijfsmatige basis plaatsvindt aan een algemeen dan wel een professioneel
ontvangerspubliek.
o Gericht op massapubliek, niet professioneel.
o PR/Corporate-achtig
o Sluiten een heleboel dingen uit die we op de VU wel doen.
- Wiki Communication Science (2017): Communicatiestudies of Communicatiewetenschap is
een academische discipline dat zich bezighoudt met communicatieprocessen tussen mensen.
2. Bestudeerde fenomenen: media vs. communicatie
Geen media / geen communicatie: het gaat om het leren van processen (wat voor invloed heeft
positieve feedback op studeren) en niet om de communicatie er omheen.
Wel media / geen communicatie: mediapsychologische
benadering, communicatie is van ondergeschikt belang. Hoe
beleeft een ontvanger een gemedieerde boodschap.
Wel communicatie / geen media: interpersoonlijke
communicatie of groepscommunicatie, zonder gebruik van
een medium (face-to-face).
Wel communicatie / wel media: traditionele
Communicatiewetenschap. Het gaat om de interactie tussen
het medium, de boodschap, de zender en de ontvanger.
Conclusie: zodra media en communicatie een rol spelen, spreken we van
Communicatiewetenschap.
Definitie die hieruit voortkomt: “Communicatiewetenschap is de academische discipline dat
communicatie en media-gerelateerde fenomenen bestudeert”.
, 4
3. Het communicatieproces
Vaak wordt er gekeken naar de effecten van een bepaald
fenomeen. Het is ook belangrijk om te kijken wat voor
elementen ervoor hebben gezorgd dat deze effecten tot stand
zijn gekomen.
4. Levels: Macro, meso, micro
- Macro: de maatschappij, culturen politieke communicatie
- Meso: organisaties, bedrijven marketing en PR
- Micro: individuen mediapsychologie, interpersoonlijke
communicatie, sociale mediagebruik, games, interactie met
robots
5. Historisch perspectief: gebeurtenissen van waaruit Communicatiewetenschap is ontstaan:
- Aristoteles, drie overtuigingstechnieken:
o Logos: overtuiging van logica, argumenten, kloppende redenering
o Pathos: overtuiging door emotional appeal
o Ethos: overtuiging door moraliteit, hoge ethiek.
o filosofie
- Tweede wereldoorlog: publieke opinie en propaganda
o Groepsdynamiek, publieke opinie en propaganda. In hoeverre volgen mensen blind
wat er in de krant staat. De oorlog en het gevolg hiervan. Dominante cultuur dat wat
in de krant stond waar was politiek
- Lazarsfeld: advertentie-onderzoek en methode-ontwikkeling
o Wederopbouw en de economie moest weer gaan draaien. Onderzoek naar de
effectiviteit van reclamespotjes op de radio. Hier werden allerlei methodes
ontwikkeld (e.g. attitudes), waarop sociaal psychologen verder konden gaan
business
- TV en online sociale netwerken
o Er zijn allerlei nieuwe technologieën, wat zijn hier de effecten van? Vaak wordt
gekeken naar de negatieve effecten hiervan technologie
Historisch perspectief: wetenschappelijke cultuur
Communicatiewetenschap is een Westers vakgebied. Gedomineerd door Westerse cultuur.
Verschillende tradities tussen Europa en Amerika:
- Amerika: kwantitatieve traditie. Veel empirisch onderzoek ‘Natural science’.
- Europa: kwalitatieve traditie. Vanuit taal en geschiedenis ‘Humanities’.
Interdisciplinair veld: Communicatiewetenschap omvat allerlei verschillende disciplines, zoals
psychologie, sociologie, computer science (informatica), marketing, economie,
organisatiewetenschap, taal, geschiedenis en antropologie.
Samenvatting Science for Impact I
Inhoudsopgave
College 1 – Introductie ............................................................................................................................ 2
College 2 – Wat is Communicatiewetenschap? ...................................................................................... 3
College 3 – Hoe doe je wetenschap met sociale impact: PATH Model ................................................... 8
College 4 – Sociale relevantie van Communicatiewetenschap ............................................................. 12
College 5 – Theoretische ontwikkelingen binnen de Communicatiewetenschap ................................ 16
College 7 – Betrouwbaarheid van het bewijs in Communicatiewetenschap ........................................ 21
College 8 – Reproduceerbaarheid ......................................................................................................... 26
College 9 – Het doen van rigoreus onderzoek ...................................................................................... 30
College 11 – Onderzoeksmethoden II - Impliciet .................................................................................. 40
College 13 – Ethische aspecten van onderzoek .................................................................................... 48
College 14 – Normen en waarden ......................................................................................................... 51
College 15 – Toekomst van Communicatiewetenschap ....................................................................... 55
College 16 – Conclusie ........................................................................................................................... 59
Noot aan lezer: college 6, 10 en 12 waren werkgroepen.
, 2
College 1 – Introductie
Hoe kan Communicatiewetenschap impact hebben?
- Maatschappelijke impact: wat voor impact hebben de resultaten van een onderzoek op de
maatschappij; helpen de resultaten met het behalen van organisatiedoelen, verhoogt het de
kennis van het publiek, helpt het een bepaald (toekomstig) fenomeen te begrijpen (=
maatschappelijke impact)?
- Nieuwe theorieën: worden er theorieën verbetert over hoe communicatie werkt.
- Kwaliteitsgericht bewijs waar onderzoekers verder mee kunnen: belangrijke wetenschap is
dat je een puzzelstuk oplost, waarbij je kwaliteitsgericht bewijs vindt waar andere
onderzoekers verder op kunnen bouwen.
- Hoe je naar de werkelijkheid kijkt: het ontwikkelen van nieuwe methodes om data te
verzamelen.
- Impact vs. ethiek: je kan niet veel doen met onderzoek dat onethisch is. Je moet er altijd
voor zorgen dat een onderzoek ethisch verantwoord is. Dus bijvoorbeeld een brief meegeven
aan basisschoolkinderen waarin om toestemming wordt gevraagd aan de ouders voor het
onderzoek.
Wetenschappelijke kennis is het beste omdat het, objectief en logisch is, op onderzoek gebaseerd is,
de beste methodes worden gebruikt en wordt uitgevoerd door de best getrainde mensen.
Belangrijkste les van dit vak; je kunt straks verschillen zien in de kwaliteit tussen diverse
onderzoeken.
, 3
College 2 – Wat is Communicatiewetenschap?
Doelen van vandaag
- Je hebt 10 verschillende antwoorden op de vraag ‘Wat is Communicatiewetenschap?’
- Je weet de karakteristieken van Communicatiewetenschap
- Je hebt een gevoel van het vakgebied
1. Definities Communicatiewetenschap
Tentamen: eigen definitie kunnen geven: Communicatiewetenschap is het onderzoek naar
verschillende manieren waarop communicatietechnieken mensen op de meest efficiënte manier
kunnen bereiken (informeren/beïnvloeden/overtuigen).
- De Boer & Brennecke (2014): Communicatiewetenschap houdt zich bezig met het
bestuderen van de maatschappelijke productie, distributie en receptie van
communicatieboodschappen
- Van Cuilenburg, Scholten, Noomen (1991): Communicatiewetenschap is de wetenschap die
zich bezighoudt met de bestudering van informatievoorziening die op een beroeps- en/of
bedrijfsmatige basis plaatsvindt aan een algemeen dan wel een professioneel
ontvangerspubliek.
o Gericht op massapubliek, niet professioneel.
o PR/Corporate-achtig
o Sluiten een heleboel dingen uit die we op de VU wel doen.
- Wiki Communication Science (2017): Communicatiestudies of Communicatiewetenschap is
een academische discipline dat zich bezighoudt met communicatieprocessen tussen mensen.
2. Bestudeerde fenomenen: media vs. communicatie
Geen media / geen communicatie: het gaat om het leren van processen (wat voor invloed heeft
positieve feedback op studeren) en niet om de communicatie er omheen.
Wel media / geen communicatie: mediapsychologische
benadering, communicatie is van ondergeschikt belang. Hoe
beleeft een ontvanger een gemedieerde boodschap.
Wel communicatie / geen media: interpersoonlijke
communicatie of groepscommunicatie, zonder gebruik van
een medium (face-to-face).
Wel communicatie / wel media: traditionele
Communicatiewetenschap. Het gaat om de interactie tussen
het medium, de boodschap, de zender en de ontvanger.
Conclusie: zodra media en communicatie een rol spelen, spreken we van
Communicatiewetenschap.
Definitie die hieruit voortkomt: “Communicatiewetenschap is de academische discipline dat
communicatie en media-gerelateerde fenomenen bestudeert”.
, 4
3. Het communicatieproces
Vaak wordt er gekeken naar de effecten van een bepaald
fenomeen. Het is ook belangrijk om te kijken wat voor
elementen ervoor hebben gezorgd dat deze effecten tot stand
zijn gekomen.
4. Levels: Macro, meso, micro
- Macro: de maatschappij, culturen politieke communicatie
- Meso: organisaties, bedrijven marketing en PR
- Micro: individuen mediapsychologie, interpersoonlijke
communicatie, sociale mediagebruik, games, interactie met
robots
5. Historisch perspectief: gebeurtenissen van waaruit Communicatiewetenschap is ontstaan:
- Aristoteles, drie overtuigingstechnieken:
o Logos: overtuiging van logica, argumenten, kloppende redenering
o Pathos: overtuiging door emotional appeal
o Ethos: overtuiging door moraliteit, hoge ethiek.
o filosofie
- Tweede wereldoorlog: publieke opinie en propaganda
o Groepsdynamiek, publieke opinie en propaganda. In hoeverre volgen mensen blind
wat er in de krant staat. De oorlog en het gevolg hiervan. Dominante cultuur dat wat
in de krant stond waar was politiek
- Lazarsfeld: advertentie-onderzoek en methode-ontwikkeling
o Wederopbouw en de economie moest weer gaan draaien. Onderzoek naar de
effectiviteit van reclamespotjes op de radio. Hier werden allerlei methodes
ontwikkeld (e.g. attitudes), waarop sociaal psychologen verder konden gaan
business
- TV en online sociale netwerken
o Er zijn allerlei nieuwe technologieën, wat zijn hier de effecten van? Vaak wordt
gekeken naar de negatieve effecten hiervan technologie
Historisch perspectief: wetenschappelijke cultuur
Communicatiewetenschap is een Westers vakgebied. Gedomineerd door Westerse cultuur.
Verschillende tradities tussen Europa en Amerika:
- Amerika: kwantitatieve traditie. Veel empirisch onderzoek ‘Natural science’.
- Europa: kwalitatieve traditie. Vanuit taal en geschiedenis ‘Humanities’.
Interdisciplinair veld: Communicatiewetenschap omvat allerlei verschillende disciplines, zoals
psychologie, sociologie, computer science (informatica), marketing, economie,
organisatiewetenschap, taal, geschiedenis en antropologie.
