Opnametechniek
1. Het 10-20 systeem
e plaatsing van de elektroden
D
Het 10-20 systeem beschrijft de plaatsing van de elektroden. Doordat het 10-20 systeem
internationaalgebruiktwordt,zijndeEEG’svanverschillendelaboratoriaenvandezelfdepersoonin
de loop van de tijd goed te vergelijken en zijn figuren bij publicaties goed te lezen.
De belangrijkste uitgangspunten van het rapport van Jasper (1958) waren:
1. Men gaat van de benige punten op de schedel die gemakkelijk aanwijsbaar zijn uit.
2. Het is een verhoudingen systeem
3. De posities zijn over alle delen van het hoofd geplaatst
4. De aanduiding van de elektrodeposities komt overeen met die van de hersengebieden
Uitgangspunten bij de metingen zijn:
- Nasion, de neuswortel
- Inion, achterhoofdsknobbel en heet de protuberantia occipitalis externa
- Préauriculaire impressies, de holtes bij dejukboog,directvoordetragus,hetklepjevande
voorrand van de oorschelp
Bij het uitmeten van de elektrodeposities gebruik je eengoedeflexibelenietrekbarecentimeteren
een bij voorkeur rood vet potlood.
e elektrodenwordenaangeduidmeteenlettereneencijfer.Deletterszijnafgeleidvandenamen
D
van de hersengebieden waarboven de elektroden zijn geplaatst. Daarbij is links oneven en rechts
even. Elektroden op de middellijn worden met een z (zero) aangeduid.
1
,VoordenasofaryngealeelektrodenwordendebenamingenPg1enPg2envoordeelektrodenopde
orlellen A1 of A2.
o
et meten van de elektrodeposities
H
De elektrodepositie wordt gevonden door twee metingen (twee streepjes).
andeling 1
H
Meet de afstand tussen nasion en inion (van voor naar achter). Teken dan de volgende punten:
- 10% vanaf nasion → frontopolair
- 20% vanaf frontopolair → frontaal
- 20% vanaf frontaal → centraal
- 20% vanaf centraal → pariëtaal
- 20% vanaf pariëtaal → occipitaal
- 10% vanaf occipitaal = inion
andeling 2
H
Meet de afstand tussen beide préauriculaire punten (van links naar rechts), waarbij de centimeter
langs het centrale streepje ligt. Teken dan de volgende punten:
- 10% vanaf het préauriculaire punt → temporaal
- 20% vanaf temporaal → centraal
- 20% vanaf centraal → centraal midden of vertex
- 20% vanaf de vertex → centraal
- 20% vanaf centraal → temporaal
- 10% vanaf temporaal = préauriculaire punt
andeling 3
H
Gaachterdepatiëntstaanenkijklangshetvertexpuntnaarhetnasionentekenfrontopolairmidden
(Fpz).Zoekophetachterhoofdhetkuiltjetussendetweenekspierenenhetinion;gavanuitditpunt
naar de vertex en teken zo occipitaal midden (Oz).
Controleer of het hoofd symmetrisch is door aan beide kanten van Fpz naar Oz te meten.
Hierna verdelen we de afstand Fpz-Oz:
- 10% vanaf frontopolair midden → frontopolair rechts en links
- 20% vanaf frontopolair → frontolateraal
- 20% vanaf frontolateraal → temporaal midden
- 20% vanaf temporaal midden → temporaal achter
- 20% vanaf temporaal achter → occipitaal
- 10% vanaf occipitaal = occipitaal midden
e leggen de centimeter nu langs hetkruisjebijfrontopolairmidden,naarhetkruisjebijtemporaal
W
midden, naar occipitaal midden en zetten daarbij een dwarsstreepje op destreepjesdiewebijhet
verdelen van de omtrek gevonden hebben. Dit moet zowel linksom en rechtsom.
andeling 4
H
Meetaanbeidezijdenvanhethoofddeafstandtussenfronto-polairenoccipitaal,overcentraal.Deze
afstand delen we in vier gelijke delen.
- 25% van frontopolair → frontaal
- 25% vanaf frontaal → centraal
- 25% vanaf centraal → pariëtaal
- 25% vanaf pariëtaal = occipitaal
Doordat er gemeten wordt van frontopolair naar occipitaal, moet de afstand frontopolair naar
occipitaal in vier gelijke delen verdelen en is dit 25%.
2
, andeling 5
H
Tekenen van deplaatsvanfrontaalmiddenenpariëtaalmiddendoordecentimeterteleggenlangs
frontopolair midden, de vertex en occipitaal middel.
Meet nu aan beide zijden de afstand frontolateraal - frontaal midden, en deze door twee → frontaal
Meetdaarnaaanbeidezijdendeafstandtemporaalachter-pariëtaalmiddenendeeldezedoortwee
→ pariëtaal.
Totslotmeetjeallesna.Samenmetdebeideoorelektrodenen1of2aardelektrodenzijnheter22
resp. 23 elektroden.
Het 10-20 systeem is zo ontworpendatdeafstandtussen2elektrodenzowelinvoorachterwaartse
richting als in transversale richting onderling gelijk is.
10%-systeem
ij het 10%-systeem worden in coronaire richting
B
AF-elektroden tussen frontopolair en frontaal
geplaatst; tussen frontaal en centraal de
FC-elektroden; tussen centraal en pariëtaal de
CP-elektroden en tussen pariëtaal en occipitaal de
PO-elektroden. In voorachterwaartse (laterale)
richtingwordendeelektrodentussenZen3/4,1en2
genummerd; tussen 3/4 en 7/8, zijn 5 en 6. Verder
kan er uitgebreid worden naar rij 9/10 en11/12.De
benamingenvanT3/T4enT5/T6wordtinditsysteem
veranderd naar T7/T8 en P7/P8.
3
1. Het 10-20 systeem
e plaatsing van de elektroden
D
Het 10-20 systeem beschrijft de plaatsing van de elektroden. Doordat het 10-20 systeem
internationaalgebruiktwordt,zijndeEEG’svanverschillendelaboratoriaenvandezelfdepersoonin
de loop van de tijd goed te vergelijken en zijn figuren bij publicaties goed te lezen.
De belangrijkste uitgangspunten van het rapport van Jasper (1958) waren:
1. Men gaat van de benige punten op de schedel die gemakkelijk aanwijsbaar zijn uit.
2. Het is een verhoudingen systeem
3. De posities zijn over alle delen van het hoofd geplaatst
4. De aanduiding van de elektrodeposities komt overeen met die van de hersengebieden
Uitgangspunten bij de metingen zijn:
- Nasion, de neuswortel
- Inion, achterhoofdsknobbel en heet de protuberantia occipitalis externa
- Préauriculaire impressies, de holtes bij dejukboog,directvoordetragus,hetklepjevande
voorrand van de oorschelp
Bij het uitmeten van de elektrodeposities gebruik je eengoedeflexibelenietrekbarecentimeteren
een bij voorkeur rood vet potlood.
e elektrodenwordenaangeduidmeteenlettereneencijfer.Deletterszijnafgeleidvandenamen
D
van de hersengebieden waarboven de elektroden zijn geplaatst. Daarbij is links oneven en rechts
even. Elektroden op de middellijn worden met een z (zero) aangeduid.
1
,VoordenasofaryngealeelektrodenwordendebenamingenPg1enPg2envoordeelektrodenopde
orlellen A1 of A2.
o
et meten van de elektrodeposities
H
De elektrodepositie wordt gevonden door twee metingen (twee streepjes).
andeling 1
H
Meet de afstand tussen nasion en inion (van voor naar achter). Teken dan de volgende punten:
- 10% vanaf nasion → frontopolair
- 20% vanaf frontopolair → frontaal
- 20% vanaf frontaal → centraal
- 20% vanaf centraal → pariëtaal
- 20% vanaf pariëtaal → occipitaal
- 10% vanaf occipitaal = inion
andeling 2
H
Meet de afstand tussen beide préauriculaire punten (van links naar rechts), waarbij de centimeter
langs het centrale streepje ligt. Teken dan de volgende punten:
- 10% vanaf het préauriculaire punt → temporaal
- 20% vanaf temporaal → centraal
- 20% vanaf centraal → centraal midden of vertex
- 20% vanaf de vertex → centraal
- 20% vanaf centraal → temporaal
- 10% vanaf temporaal = préauriculaire punt
andeling 3
H
Gaachterdepatiëntstaanenkijklangshetvertexpuntnaarhetnasionentekenfrontopolairmidden
(Fpz).Zoekophetachterhoofdhetkuiltjetussendetweenekspierenenhetinion;gavanuitditpunt
naar de vertex en teken zo occipitaal midden (Oz).
Controleer of het hoofd symmetrisch is door aan beide kanten van Fpz naar Oz te meten.
Hierna verdelen we de afstand Fpz-Oz:
- 10% vanaf frontopolair midden → frontopolair rechts en links
- 20% vanaf frontopolair → frontolateraal
- 20% vanaf frontolateraal → temporaal midden
- 20% vanaf temporaal midden → temporaal achter
- 20% vanaf temporaal achter → occipitaal
- 10% vanaf occipitaal = occipitaal midden
e leggen de centimeter nu langs hetkruisjebijfrontopolairmidden,naarhetkruisjebijtemporaal
W
midden, naar occipitaal midden en zetten daarbij een dwarsstreepje op destreepjesdiewebijhet
verdelen van de omtrek gevonden hebben. Dit moet zowel linksom en rechtsom.
andeling 4
H
Meetaanbeidezijdenvanhethoofddeafstandtussenfronto-polairenoccipitaal,overcentraal.Deze
afstand delen we in vier gelijke delen.
- 25% van frontopolair → frontaal
- 25% vanaf frontaal → centraal
- 25% vanaf centraal → pariëtaal
- 25% vanaf pariëtaal = occipitaal
Doordat er gemeten wordt van frontopolair naar occipitaal, moet de afstand frontopolair naar
occipitaal in vier gelijke delen verdelen en is dit 25%.
2
, andeling 5
H
Tekenen van deplaatsvanfrontaalmiddenenpariëtaalmiddendoordecentimeterteleggenlangs
frontopolair midden, de vertex en occipitaal middel.
Meet nu aan beide zijden de afstand frontolateraal - frontaal midden, en deze door twee → frontaal
Meetdaarnaaanbeidezijdendeafstandtemporaalachter-pariëtaalmiddenendeeldezedoortwee
→ pariëtaal.
Totslotmeetjeallesna.Samenmetdebeideoorelektrodenen1of2aardelektrodenzijnheter22
resp. 23 elektroden.
Het 10-20 systeem is zo ontworpendatdeafstandtussen2elektrodenzowelinvoorachterwaartse
richting als in transversale richting onderling gelijk is.
10%-systeem
ij het 10%-systeem worden in coronaire richting
B
AF-elektroden tussen frontopolair en frontaal
geplaatst; tussen frontaal en centraal de
FC-elektroden; tussen centraal en pariëtaal de
CP-elektroden en tussen pariëtaal en occipitaal de
PO-elektroden. In voorachterwaartse (laterale)
richtingwordendeelektrodentussenZen3/4,1en2
genummerd; tussen 3/4 en 7/8, zijn 5 en 6. Verder
kan er uitgebreid worden naar rij 9/10 en11/12.De
benamingenvanT3/T4enT5/T6wordtinditsysteem
veranderd naar T7/T8 en P7/P8.
3
