HOORCOLLEGE 1 TAX ACCOUNTING
Verschillen in waarde en winstbepaling tussen de vennootschappelijke
jaarrekening en de fiscale aangifte
De oorzaken van de verschillen zijn met name voor de fiscale aangifte van belang
De gevolgen van de verschillen zijn uitsluitend voor de jaarrekening van belang door
het opnemen van belastinglatenties.
Voor de waardering gaat het om de prijsgrondslag bijv. historische kostprijs of actuele
waarde
Voor de winst wordt vaak aangesloten bij het nominalisme (euro=euro), maar bijv. bij grote
inflatie geeft een nominalistisch stelsel geen goed beeld (doordat de waarde van de euro niet
klopt, lijkt het alsof er heel veel winst is bijv. want in werkelijkheid niet zo is), dan kan beter
worden aangesloten bij een substantialistisch stelsel.
Er wordt gesproken over de winstinstandhoudingspostulaten = wat jij als God vindt hoe de
winst moet worden bepaald.
In de economie weten we niet welk stelsel het beste is. Daardoor zijn er veel keuzes
mogelijk. Vervolgens geeft het fiscale stelsel de voorkeur aan bepaalde keuzes en
vennootschappelijk aan andere keuzes, waardoor er verschillen ontstaan.
Gemeenschappelijke overeenkomsten en verbanden tussen de
vennootschappelijke jaarrekening en de fiscale aangifte
In de meeste gevallen zijn er geen verschillen, maar de verschillen die bestaan zijn
interessant.
De basis is gelijk, namelijk dezelfde feiten en ook de beoordeling vindt plaats aan de hand
van een gelijke context van waarde en winst > de bedrijfseconomie.
Hetzelfde object wordt met dezelfde feiten en omstandigheden in dezelfde comptabele
context beoordeeld. Binnen de context wordt vervolgens genuanceerd beoordeeld.
Art. 362 BW gaat over vennootschapsrecht. De jaarrekening vloeit hieruit voort.
Oorzaken van verschillen tussen de vennootschappelijke jaarrekening en de
fiscale aangifte
Er is geen duidelijkheid over wat het belangrijkste is: waarde of winst.
Vennootschappelijk: geen duidelijk primaat > verschuiving naar waarde. RJ en IFRS hebben
een sterke tendens naar fair value = waardering.
Fiscaal: wel een primaat, namelijk winst (maar er zijn uitzonderingen: soms lagere waarde
hanteren, wat leidt tot een afwaardering).
- Andere historie:
o Jaarrekeningenrecht is nieuw, sinds 30 jaar ongeveer
o Belasting betalen doen we al sinds de tijd van de Romeinen.
- Juridische inbedding
o Jaarrekeningenrecht komt uit het privaatrecht
o Fiscaal komt uit het publiekrecht
- Andere doelstelling
o Jaarrekeningenrecht: inzicht verschaffen
o Fiscaal: basis voor de heffing vormen, dus tot de euro nauwkeurig in beginsel
- Kring van gebruikers
o Jaarrekeningenrecht heeft een ruime kring: werknemers, vakbonden,
financiers en leveranciers
o Fiscaal slecht één gebruiker: belastingdienst
- Ander begrippenkader:
o Jaarrekeningenrecht: algemeen aanvaardbare normen
o Fiscaal: goedkoopmansgebruik
, Gemeenschappelijke overeenkomsten en verbanden tussen de
vennootschappelijke jaarrekening en de fiscale aangifte
Fiscaal = bedrijfseconomie
Hoofdregel BNB 1957/208 en 2015/180 HR: fiscale winst moet worden berekend op hetgeen
de bedrijfseconomie leert.
Winstberekening voor belastingheffing = conform goed koopmansgebruik
Indien gegrond op het geen de bedrijfseconomie leert over juiste winstbepaling
TENZIJ: - in strijd met wettelijk voorschrift (bijv. afschrijvingsbeperkingen) er gaan
grotere verschillen ontstaan tussen venn en fiscaal, want het regeerakkoord bevat een
bepaling waardoor afschrijving voor panden in eigen gebruik ook wordt gelimiteerd tot 100%
van de WOZ-waarde.
- in strijd met algemene opzet of beginsel belastingwet
Gemeenschappelijke overeenkomsten en verbanden tussen de
vennootschappelijke jaarrekening en de fiscale aangifte
Vennootschappelijk = bedrijfseconomie
Hoofdregel: art. 362 lid 1: inzicht geven in vermogen en resultaat = zowel waarde als winst.
Volgens de aanvaardbare normen in maatschappelijk verkeer. RJ heeft in het tripartiet
overleg invulling gegeven aan maatschappelijk.
De richtlijnen van de RJ zijn gegrond op de bedrijfseconomie maar sterk in gekleurd door de
internationale invloeden (IAS en IFRS)
Actuele waarde waarderen mag alleen vennootschappelijk, fiscaal mag dat niet
LIFO vennootschappelijk verboden, maar fiscaal toegestaan
Inflatiecorrectie maken is voor vennootschappelijk en fiscaal verboden.
Toekomstige ontwikkelingen t.a.v. overeenkomsten en verbanden tussen
vennootschappelijke jaarrekening en fiscale aangifte
Twee manieren waarop geen verschillen ontstaan:
1. Voor kleine ondernemingen is het toegestaan om de jaarrekening op fiscale grondslagen
te maken. (Tax GAAP)
2. Voor banken en verzekeraars is de afspraak gemaakt dat er geen verschillen zijn fiscaal
en commercieel. Fiscaal volgen wat commercieel goed is. Dit is afgesproken in een
convenant.
Echter, de commerciële jaarrekening wordt steeds strikter door het AFM.
Wijze van balansbepaling
= afhankelijk van de doelstelling
Fiscaal: een balans is een toerekening product om de juiste winst te bepalen. Geeft geen
weerspiegeling van de werkelijke waarde in beginsel: tenzij afwaarderen naar WEV mogelijk
is. Bijv. beurgenoteerde aandelen mag je fiscaal afwaarderen. Die zijn dan per ongeluk een
weerspiegeling van de werkelijke waarde.
De fiscale balans is een winstbepalende balans = aard
Het moment: feiten en omstandigheden zoals ze zijn op balansdatum 31/12 en je bekend
zijn op het moment van het opmaken van de jaarrekening (is nogal logisch, anders kun je
deze feiten niet verwerken).
Demoderingsarresten: je hebt een mode winkel met grote stelligheid weet je dat de helft
van de kleding niet verkocht is (want uit de mode). Ook als je het zeker weet dat het niet
verkocht wordt, dan mag je dat niet afwaarderen op balansdatum, want ze zijn nog niet uit de
mode. Ze gaan uit de mode. En dan mag je dus toch niet afwaarderen.
Vennootschappelijk: In het jaarrekeningenrecht mag je kiezen > vermogen of resultaat. De
jaarrekening is een waarde of winst bepalende balans = aard
Een Dutch GAAP jaarrekening is vaak niet gericht op waarde bepaling.
Het moment: wat neem je mee op 31/12 op de balans > feiten en omstandigheden
Verschillen in waarde en winstbepaling tussen de vennootschappelijke
jaarrekening en de fiscale aangifte
De oorzaken van de verschillen zijn met name voor de fiscale aangifte van belang
De gevolgen van de verschillen zijn uitsluitend voor de jaarrekening van belang door
het opnemen van belastinglatenties.
Voor de waardering gaat het om de prijsgrondslag bijv. historische kostprijs of actuele
waarde
Voor de winst wordt vaak aangesloten bij het nominalisme (euro=euro), maar bijv. bij grote
inflatie geeft een nominalistisch stelsel geen goed beeld (doordat de waarde van de euro niet
klopt, lijkt het alsof er heel veel winst is bijv. want in werkelijkheid niet zo is), dan kan beter
worden aangesloten bij een substantialistisch stelsel.
Er wordt gesproken over de winstinstandhoudingspostulaten = wat jij als God vindt hoe de
winst moet worden bepaald.
In de economie weten we niet welk stelsel het beste is. Daardoor zijn er veel keuzes
mogelijk. Vervolgens geeft het fiscale stelsel de voorkeur aan bepaalde keuzes en
vennootschappelijk aan andere keuzes, waardoor er verschillen ontstaan.
Gemeenschappelijke overeenkomsten en verbanden tussen de
vennootschappelijke jaarrekening en de fiscale aangifte
In de meeste gevallen zijn er geen verschillen, maar de verschillen die bestaan zijn
interessant.
De basis is gelijk, namelijk dezelfde feiten en ook de beoordeling vindt plaats aan de hand
van een gelijke context van waarde en winst > de bedrijfseconomie.
Hetzelfde object wordt met dezelfde feiten en omstandigheden in dezelfde comptabele
context beoordeeld. Binnen de context wordt vervolgens genuanceerd beoordeeld.
Art. 362 BW gaat over vennootschapsrecht. De jaarrekening vloeit hieruit voort.
Oorzaken van verschillen tussen de vennootschappelijke jaarrekening en de
fiscale aangifte
Er is geen duidelijkheid over wat het belangrijkste is: waarde of winst.
Vennootschappelijk: geen duidelijk primaat > verschuiving naar waarde. RJ en IFRS hebben
een sterke tendens naar fair value = waardering.
Fiscaal: wel een primaat, namelijk winst (maar er zijn uitzonderingen: soms lagere waarde
hanteren, wat leidt tot een afwaardering).
- Andere historie:
o Jaarrekeningenrecht is nieuw, sinds 30 jaar ongeveer
o Belasting betalen doen we al sinds de tijd van de Romeinen.
- Juridische inbedding
o Jaarrekeningenrecht komt uit het privaatrecht
o Fiscaal komt uit het publiekrecht
- Andere doelstelling
o Jaarrekeningenrecht: inzicht verschaffen
o Fiscaal: basis voor de heffing vormen, dus tot de euro nauwkeurig in beginsel
- Kring van gebruikers
o Jaarrekeningenrecht heeft een ruime kring: werknemers, vakbonden,
financiers en leveranciers
o Fiscaal slecht één gebruiker: belastingdienst
- Ander begrippenkader:
o Jaarrekeningenrecht: algemeen aanvaardbare normen
o Fiscaal: goedkoopmansgebruik
, Gemeenschappelijke overeenkomsten en verbanden tussen de
vennootschappelijke jaarrekening en de fiscale aangifte
Fiscaal = bedrijfseconomie
Hoofdregel BNB 1957/208 en 2015/180 HR: fiscale winst moet worden berekend op hetgeen
de bedrijfseconomie leert.
Winstberekening voor belastingheffing = conform goed koopmansgebruik
Indien gegrond op het geen de bedrijfseconomie leert over juiste winstbepaling
TENZIJ: - in strijd met wettelijk voorschrift (bijv. afschrijvingsbeperkingen) er gaan
grotere verschillen ontstaan tussen venn en fiscaal, want het regeerakkoord bevat een
bepaling waardoor afschrijving voor panden in eigen gebruik ook wordt gelimiteerd tot 100%
van de WOZ-waarde.
- in strijd met algemene opzet of beginsel belastingwet
Gemeenschappelijke overeenkomsten en verbanden tussen de
vennootschappelijke jaarrekening en de fiscale aangifte
Vennootschappelijk = bedrijfseconomie
Hoofdregel: art. 362 lid 1: inzicht geven in vermogen en resultaat = zowel waarde als winst.
Volgens de aanvaardbare normen in maatschappelijk verkeer. RJ heeft in het tripartiet
overleg invulling gegeven aan maatschappelijk.
De richtlijnen van de RJ zijn gegrond op de bedrijfseconomie maar sterk in gekleurd door de
internationale invloeden (IAS en IFRS)
Actuele waarde waarderen mag alleen vennootschappelijk, fiscaal mag dat niet
LIFO vennootschappelijk verboden, maar fiscaal toegestaan
Inflatiecorrectie maken is voor vennootschappelijk en fiscaal verboden.
Toekomstige ontwikkelingen t.a.v. overeenkomsten en verbanden tussen
vennootschappelijke jaarrekening en fiscale aangifte
Twee manieren waarop geen verschillen ontstaan:
1. Voor kleine ondernemingen is het toegestaan om de jaarrekening op fiscale grondslagen
te maken. (Tax GAAP)
2. Voor banken en verzekeraars is de afspraak gemaakt dat er geen verschillen zijn fiscaal
en commercieel. Fiscaal volgen wat commercieel goed is. Dit is afgesproken in een
convenant.
Echter, de commerciële jaarrekening wordt steeds strikter door het AFM.
Wijze van balansbepaling
= afhankelijk van de doelstelling
Fiscaal: een balans is een toerekening product om de juiste winst te bepalen. Geeft geen
weerspiegeling van de werkelijke waarde in beginsel: tenzij afwaarderen naar WEV mogelijk
is. Bijv. beurgenoteerde aandelen mag je fiscaal afwaarderen. Die zijn dan per ongeluk een
weerspiegeling van de werkelijke waarde.
De fiscale balans is een winstbepalende balans = aard
Het moment: feiten en omstandigheden zoals ze zijn op balansdatum 31/12 en je bekend
zijn op het moment van het opmaken van de jaarrekening (is nogal logisch, anders kun je
deze feiten niet verwerken).
Demoderingsarresten: je hebt een mode winkel met grote stelligheid weet je dat de helft
van de kleding niet verkocht is (want uit de mode). Ook als je het zeker weet dat het niet
verkocht wordt, dan mag je dat niet afwaarderen op balansdatum, want ze zijn nog niet uit de
mode. Ze gaan uit de mode. En dan mag je dus toch niet afwaarderen.
Vennootschappelijk: In het jaarrekeningenrecht mag je kiezen > vermogen of resultaat. De
jaarrekening is een waarde of winst bepalende balans = aard
Een Dutch GAAP jaarrekening is vaak niet gericht op waarde bepaling.
Het moment: wat neem je mee op 31/12 op de balans > feiten en omstandigheden
