Vermogensrecht
Week 1
HOORCOLLEGE
Introductie – recht is overal
- Onder welke voorwaarde kun je een bestuurder aansprakelijk stellen? Is dit handelen
onrechtmatig van de rechtspersoon?
- Faillissementsrecht
- Wanneer word je beschermd als eigenaar of een derde?
Vermogensrecht de komende weken
- Vandaag: algemeen → het vermogensrecht in het wetboek: hoe zoek je, hoe vind je?
Leerdoelen Vermogensrecht week 1
- Hoofdlijnen begrijpen van het Nederlands rechtssysteem en het EU recht
- Wijze van totstandkoming en handhaving van wet- en regelgeving in Nederland en de EU
begrijpen
- Het systeem kennen van het Burgerlijk Wetboek en dit toe kunnen passen
- In staat zijn de belangrijkste verschillen tussen common law en civil law uit te leggen
Nederland is een rechtstaat – wat betekent dat?
- Wat onderscheidt een rechtstaat van staten die dat niet zijn?
- Wetten, grondrechten die voor iedereen gelden (niet tot elke prijs), democratische
rechtsstaat: in ons systeem mogen we kiezen (de Tweede Kamer) 1x per 4 jaar en de 150
volksvertegenwoordigers die wij dan kiezen zijn degenen die democratisch gekozen zijn om
de wetten te bepalen en ons handelen gezamenlijk te bepalen.
o Dat wij volksvertegenwoordigers kunnen kiezen die uiteindelijk ook de wetten
maken.
- Kenmerken van een rechtstaat → 7, met name de eerste 3 zijn de 3 kernelementen van de
rechtsstaat: gelden voor zowel Nederland als andere landen.
Nederland is een rechtsstaat – Grondrechten
- Klassieke grondrechten → vind je terug in de grondwet: hoofdstuk 1 grondrechten
o Grondwet: 1 van de hoogste wetten die wij hebben, daar kom je de klassieke
grondrechten tegen
▪ Discriminatieverbod
▪ Vrijheid van godsdienst
▪ Vrijheid van meningsuiting
▪ Recht op vergadering en betoging
• Behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet → je kunt
niet zomaar met een grondrecht in de hand een grondrecht van een
ander schenden (vb: vrijheid van meningsuiting, ja wij kennen de
vrijheid van meningsuiting maar dat betekent niet dat je altijd en
overal alles mag zeggen, er zijn grenzen aan de vrijheid van
meningsuiting, rechtszaak Wilders; recht van betogingen, betoging
1
, van klimaatactivisten op A12, grondrecht is niet dat je altijd en
overal maar mag betogen, openbare orde en veiligheid)
o Fundamentele vrijheden die niet door de overheid mogen worden aangetast
(behalve op grond van wettelijke bepaling of schending van een anders’ grondwet)
- Sociaal → iets minder strikt, inspanningsverplichting voor de overheid:
o De overheid moet zich ervoor inspannen dat wij allemaal hebben, goede zorg,
veiligheid, onderwijs, milieu, dat de overheid dit garandeert, alleen de inspanning
dat dat plaats vindt geeft geen resultaat.
o Klassiek meer resultaat (resultaatsverbintenis), bij sociaal krijg je vragen als “wat is
goed onderwijs, wat is goed resultaat?’. Het enige wat de overheid verplicht is, is de
inspanning voor deze rechten, er hun best voor doen.
▪ Onderwijs
▪ Volksgezondheid
▪ Bescherming milieu
o Leggen opdrachten aan de overheid vast om voorzieningen te treffen voor het
maatschappelijk functioneren van de burger (inspanningsverplichting).
Nederland is een rechtsstaat – Legaliteitsbeginsel
- Kent twee elementen:
o Wetten worden opgesteld door vertegenwoordigers en alle burgers (en de overheid)
moet zich aan deze wetten houden
▪ De inhoud van die wetten wordt gelegitimeerd door het proces waar die
wetten mee tot stand komen, wetsvoorstel in Tweede kamer aangenomen,
Tweede Kamer en parlement over discussiëren, Tweede Kamer naar Eerste
Kamer en Eerste Kamer reflecteert en evt. vragen over stellen, dan mag de
Eerste Kamer daarover stemmen, dan gepubliceerd en dan daadwerkelijk
een wet.
o Overheidsoptreden waarbij vrijheden of eigendommen van burgers worden
ingeperkt, moet een wettelijke grondslag hebben.
▪ Inperkingen van wettelijke rechten, vrijheden en grondrechten moeten op
een wet gebaseerd zijn en wettelijk gelegitimeerd zijn.
- Voorbeeld: EBI systeem: recht op vrijheid te leven behalve wanneer je voor overheidswege
in het strafrecht systeem beland bent → levenslange gevangenisstraf, dan kun je in de EBI in
Vught terecht komen, ongekende beperking van vrijheid.
o Voor onze veiligheid opgetuigd, maar EBI systeem is gelegitimeerd want dat ligt vast
in onze wetten.
Nederland is een rechtstaat – Trias politica
- Rechtsprekende macht
o → Onafhankelijke rechtspraak geregeerd door wetten en rechters worden in
Nederland voor het leven benoemd (tot 72), je kunt niet onder druk van wetgeving
of uitvoerende macht ontslagdreiging krijgen.
- Wetgevende macht
o → Parlement: Tweede en Eerste Kamer → daar komen de wetten vandaan
- Uitvoerende macht
o → Regering: bestuurt het land, voert de wetten uit. Deze scheiding is in Nederland
niet zo strikt want die kan ook met wetten komen.
2
, ▪ Scheiding der machten: scheiding van de drie belangrijke machten. Die drie
moeten gescheiden zijn en onafhankelijk van elkaar opereren.
Nederlands rechtssysteem
- Grondwet: belangrijk voor de inrichting van ons stelsel, van Nederland.
- Onderscheid tussen privaatrecht en publiekrecht
o Privaatrecht: vermogensrecht en ondernemingsrecht, recht dat geldt tussen burgers
onderling, regels die zijn gemaakt door het Parlement die worden ingeroepen tussen
burgers onderling. Rechtsregels die de verhouding burgers onderling regelen.
▪ Vermogensrecht, ondernemingsrecht, personen- en familierecht.
o Publiekrecht: de overheid speelt hierin een belangrijke rol, regelt de relatie tussen
de overheid en de burger. Rechtsregels die de verhouding tussen de overheid en
burger regelen.
▪ Staatsrecht (inrichting van Nederland als staat), bestuursrecht, strafrecht
(vergunningen, lozen van afvalstoffen, stikstof normen)
o Let op: Overheid kan ook als private partij optreden! VB: als overheid een
bedrijfspand koopt, onrechtmatige daad. Dan gelden voor overheid zelfde regels als
voor ons allemaal.
Het Nederlandse rechtssysteem
- Onderverdeeld in publiek/privaat recht
- Verschillende onderdelen publiekrecht, komt niet aan orde
- Wij gaan het hebben over privaatrecht → vermogensrecht
Bronnen van het recht
- De wetgeving
o Wetsvoorstel, Tweede Kamer, Eerste Kamer, inwerkingtreding
- Verdragen en besluiten van internationale organisaties
o Internationale overeenkomsten tussen staten
- Rechtspraak (jurisprudentie)
o Uitspraken Nederlandse en Europese rechters
- Gewoonterecht (ook wel ongeschreven recht) → hebben wij niet meer zo veel
o Komt weinig voor, voorbeeld art. 6:2 BW
Wetgeving
- Wetgeving verandert voortdurend
- Meest recente (maar ook oude) wetgeving te vinden op: www.overheid.nl
- Belangrijk bij begrijpen achtergrond wetten: parlementaire geschiedenis
Privaatrecht Bestuursrecht Strafrecht
Burgerlijk Wetboek (primair) Algemene Wet bestuursrecht Wetboek van Strafrecht
Materiële regels (primair) Alle overtredingen en
Definities van besluit en misdrijven
belanghebbende
Wetboek van burgerlijke Overheid – burger Wetboek van Strafvordering
rechtsvordering Geeft procedureregels weer
3
, Formele regels als je gaat
procederen, spelregels voor
rechtszaak
Internationaal privaatrecht Besluit Overheid - burger
Internationaal geschil, welke
rechten zijn van toepassing en
welke rechters zijn bevoegd?
Burgers onderling Belanghebbende Straffen en eventueel
schadevergoeding slachtoffer
Schadevergoeding Handhaving (last onder
dwangsom, bestuurlijke boete)
Verdragen en besluiten internationale organisaties
- Verdrag betreffende de Europese Unie
- Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie
o Staat de hele rechtsorde van de EU beschreven, daarin vind je dus ook terug: wat
betekent die EU wetgeving nu voor ons hier in Nederland. Enerzijds zijn er
verdragen, anderzijds richtlijnen; zijn geldend. Europese wetgeving bestaat uit
richtlijnen en verordeningen, waarover is gestemd door Europese Parlement en de
Raad van Europese Unie
▪ Verschil zit in geldigheid:
• Verordeningen → directe werking, zodra verordening door hele
Europese Parlementaire Systeem heen is
• Richtlijnen → moeten nog worden omgezet tot nationale wetgeving,
gaat vervolgens in Nederland het Nederlandse wetgevingsproces in
om te zorgen dat het NL wet aansluit bij de Europese richtlijn.
o Europees Verdrag voor de Recht van de Mens (EVRM)/Internationaal Verdrag inzake
Burgerrechten en politieke rechten (IVBPR)
o Voorrangsregels: art. 93 en 94 Grondwet
▪ Indien conflict, welke regel gaat voor?
Rechtspraak
- Uitspraken van rechters in eerdere zaken, gepubliceerd op rechtspraak.nl
o Al gevoerde procedures, al die uitspraken van rechtelijke instanties.
- Verschillende rechtelijke instanties:
o Overzicht van organisatie van de rechtelijke macht
- Bijzondere rechtelijke instanties, onder andere:
o Ondernemingskamer → Amsterdam, het Hof
o Accountantskamer
o Pachtkamer
Rechtspraak – hoofdregels
- Strafrecht
o Openbaar Ministerie – strafeis
o Rechterlijke macht – strafoplegging
▪ Rechtbank, Gerechtshof en cassatie bij Hoge Raad
- Bestuursrecht
4
Week 1
HOORCOLLEGE
Introductie – recht is overal
- Onder welke voorwaarde kun je een bestuurder aansprakelijk stellen? Is dit handelen
onrechtmatig van de rechtspersoon?
- Faillissementsrecht
- Wanneer word je beschermd als eigenaar of een derde?
Vermogensrecht de komende weken
- Vandaag: algemeen → het vermogensrecht in het wetboek: hoe zoek je, hoe vind je?
Leerdoelen Vermogensrecht week 1
- Hoofdlijnen begrijpen van het Nederlands rechtssysteem en het EU recht
- Wijze van totstandkoming en handhaving van wet- en regelgeving in Nederland en de EU
begrijpen
- Het systeem kennen van het Burgerlijk Wetboek en dit toe kunnen passen
- In staat zijn de belangrijkste verschillen tussen common law en civil law uit te leggen
Nederland is een rechtstaat – wat betekent dat?
- Wat onderscheidt een rechtstaat van staten die dat niet zijn?
- Wetten, grondrechten die voor iedereen gelden (niet tot elke prijs), democratische
rechtsstaat: in ons systeem mogen we kiezen (de Tweede Kamer) 1x per 4 jaar en de 150
volksvertegenwoordigers die wij dan kiezen zijn degenen die democratisch gekozen zijn om
de wetten te bepalen en ons handelen gezamenlijk te bepalen.
o Dat wij volksvertegenwoordigers kunnen kiezen die uiteindelijk ook de wetten
maken.
- Kenmerken van een rechtstaat → 7, met name de eerste 3 zijn de 3 kernelementen van de
rechtsstaat: gelden voor zowel Nederland als andere landen.
Nederland is een rechtsstaat – Grondrechten
- Klassieke grondrechten → vind je terug in de grondwet: hoofdstuk 1 grondrechten
o Grondwet: 1 van de hoogste wetten die wij hebben, daar kom je de klassieke
grondrechten tegen
▪ Discriminatieverbod
▪ Vrijheid van godsdienst
▪ Vrijheid van meningsuiting
▪ Recht op vergadering en betoging
• Behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet → je kunt
niet zomaar met een grondrecht in de hand een grondrecht van een
ander schenden (vb: vrijheid van meningsuiting, ja wij kennen de
vrijheid van meningsuiting maar dat betekent niet dat je altijd en
overal alles mag zeggen, er zijn grenzen aan de vrijheid van
meningsuiting, rechtszaak Wilders; recht van betogingen, betoging
1
, van klimaatactivisten op A12, grondrecht is niet dat je altijd en
overal maar mag betogen, openbare orde en veiligheid)
o Fundamentele vrijheden die niet door de overheid mogen worden aangetast
(behalve op grond van wettelijke bepaling of schending van een anders’ grondwet)
- Sociaal → iets minder strikt, inspanningsverplichting voor de overheid:
o De overheid moet zich ervoor inspannen dat wij allemaal hebben, goede zorg,
veiligheid, onderwijs, milieu, dat de overheid dit garandeert, alleen de inspanning
dat dat plaats vindt geeft geen resultaat.
o Klassiek meer resultaat (resultaatsverbintenis), bij sociaal krijg je vragen als “wat is
goed onderwijs, wat is goed resultaat?’. Het enige wat de overheid verplicht is, is de
inspanning voor deze rechten, er hun best voor doen.
▪ Onderwijs
▪ Volksgezondheid
▪ Bescherming milieu
o Leggen opdrachten aan de overheid vast om voorzieningen te treffen voor het
maatschappelijk functioneren van de burger (inspanningsverplichting).
Nederland is een rechtsstaat – Legaliteitsbeginsel
- Kent twee elementen:
o Wetten worden opgesteld door vertegenwoordigers en alle burgers (en de overheid)
moet zich aan deze wetten houden
▪ De inhoud van die wetten wordt gelegitimeerd door het proces waar die
wetten mee tot stand komen, wetsvoorstel in Tweede kamer aangenomen,
Tweede Kamer en parlement over discussiëren, Tweede Kamer naar Eerste
Kamer en Eerste Kamer reflecteert en evt. vragen over stellen, dan mag de
Eerste Kamer daarover stemmen, dan gepubliceerd en dan daadwerkelijk
een wet.
o Overheidsoptreden waarbij vrijheden of eigendommen van burgers worden
ingeperkt, moet een wettelijke grondslag hebben.
▪ Inperkingen van wettelijke rechten, vrijheden en grondrechten moeten op
een wet gebaseerd zijn en wettelijk gelegitimeerd zijn.
- Voorbeeld: EBI systeem: recht op vrijheid te leven behalve wanneer je voor overheidswege
in het strafrecht systeem beland bent → levenslange gevangenisstraf, dan kun je in de EBI in
Vught terecht komen, ongekende beperking van vrijheid.
o Voor onze veiligheid opgetuigd, maar EBI systeem is gelegitimeerd want dat ligt vast
in onze wetten.
Nederland is een rechtstaat – Trias politica
- Rechtsprekende macht
o → Onafhankelijke rechtspraak geregeerd door wetten en rechters worden in
Nederland voor het leven benoemd (tot 72), je kunt niet onder druk van wetgeving
of uitvoerende macht ontslagdreiging krijgen.
- Wetgevende macht
o → Parlement: Tweede en Eerste Kamer → daar komen de wetten vandaan
- Uitvoerende macht
o → Regering: bestuurt het land, voert de wetten uit. Deze scheiding is in Nederland
niet zo strikt want die kan ook met wetten komen.
2
, ▪ Scheiding der machten: scheiding van de drie belangrijke machten. Die drie
moeten gescheiden zijn en onafhankelijk van elkaar opereren.
Nederlands rechtssysteem
- Grondwet: belangrijk voor de inrichting van ons stelsel, van Nederland.
- Onderscheid tussen privaatrecht en publiekrecht
o Privaatrecht: vermogensrecht en ondernemingsrecht, recht dat geldt tussen burgers
onderling, regels die zijn gemaakt door het Parlement die worden ingeroepen tussen
burgers onderling. Rechtsregels die de verhouding burgers onderling regelen.
▪ Vermogensrecht, ondernemingsrecht, personen- en familierecht.
o Publiekrecht: de overheid speelt hierin een belangrijke rol, regelt de relatie tussen
de overheid en de burger. Rechtsregels die de verhouding tussen de overheid en
burger regelen.
▪ Staatsrecht (inrichting van Nederland als staat), bestuursrecht, strafrecht
(vergunningen, lozen van afvalstoffen, stikstof normen)
o Let op: Overheid kan ook als private partij optreden! VB: als overheid een
bedrijfspand koopt, onrechtmatige daad. Dan gelden voor overheid zelfde regels als
voor ons allemaal.
Het Nederlandse rechtssysteem
- Onderverdeeld in publiek/privaat recht
- Verschillende onderdelen publiekrecht, komt niet aan orde
- Wij gaan het hebben over privaatrecht → vermogensrecht
Bronnen van het recht
- De wetgeving
o Wetsvoorstel, Tweede Kamer, Eerste Kamer, inwerkingtreding
- Verdragen en besluiten van internationale organisaties
o Internationale overeenkomsten tussen staten
- Rechtspraak (jurisprudentie)
o Uitspraken Nederlandse en Europese rechters
- Gewoonterecht (ook wel ongeschreven recht) → hebben wij niet meer zo veel
o Komt weinig voor, voorbeeld art. 6:2 BW
Wetgeving
- Wetgeving verandert voortdurend
- Meest recente (maar ook oude) wetgeving te vinden op: www.overheid.nl
- Belangrijk bij begrijpen achtergrond wetten: parlementaire geschiedenis
Privaatrecht Bestuursrecht Strafrecht
Burgerlijk Wetboek (primair) Algemene Wet bestuursrecht Wetboek van Strafrecht
Materiële regels (primair) Alle overtredingen en
Definities van besluit en misdrijven
belanghebbende
Wetboek van burgerlijke Overheid – burger Wetboek van Strafvordering
rechtsvordering Geeft procedureregels weer
3
, Formele regels als je gaat
procederen, spelregels voor
rechtszaak
Internationaal privaatrecht Besluit Overheid - burger
Internationaal geschil, welke
rechten zijn van toepassing en
welke rechters zijn bevoegd?
Burgers onderling Belanghebbende Straffen en eventueel
schadevergoeding slachtoffer
Schadevergoeding Handhaving (last onder
dwangsom, bestuurlijke boete)
Verdragen en besluiten internationale organisaties
- Verdrag betreffende de Europese Unie
- Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie
o Staat de hele rechtsorde van de EU beschreven, daarin vind je dus ook terug: wat
betekent die EU wetgeving nu voor ons hier in Nederland. Enerzijds zijn er
verdragen, anderzijds richtlijnen; zijn geldend. Europese wetgeving bestaat uit
richtlijnen en verordeningen, waarover is gestemd door Europese Parlement en de
Raad van Europese Unie
▪ Verschil zit in geldigheid:
• Verordeningen → directe werking, zodra verordening door hele
Europese Parlementaire Systeem heen is
• Richtlijnen → moeten nog worden omgezet tot nationale wetgeving,
gaat vervolgens in Nederland het Nederlandse wetgevingsproces in
om te zorgen dat het NL wet aansluit bij de Europese richtlijn.
o Europees Verdrag voor de Recht van de Mens (EVRM)/Internationaal Verdrag inzake
Burgerrechten en politieke rechten (IVBPR)
o Voorrangsregels: art. 93 en 94 Grondwet
▪ Indien conflict, welke regel gaat voor?
Rechtspraak
- Uitspraken van rechters in eerdere zaken, gepubliceerd op rechtspraak.nl
o Al gevoerde procedures, al die uitspraken van rechtelijke instanties.
- Verschillende rechtelijke instanties:
o Overzicht van organisatie van de rechtelijke macht
- Bijzondere rechtelijke instanties, onder andere:
o Ondernemingskamer → Amsterdam, het Hof
o Accountantskamer
o Pachtkamer
Rechtspraak – hoofdregels
- Strafrecht
o Openbaar Ministerie – strafeis
o Rechterlijke macht – strafoplegging
▪ Rechtbank, Gerechtshof en cassatie bij Hoge Raad
- Bestuursrecht
4
