Samenvatting
Turlings, F., & Kuster, S. (2023). Effectief
handschriftonderwijs op de basisschool. Pica.
2023
, Samenvatting (2023) van:
Turlings, F., & Kuster, S. (2023). Effectief handschriftonderwijs op de basisschool. Pica.
Inhoudsopgave
1. De grafo-cognitieve benadering....................................................................................... 2
2. Het belang van handschriftonderwijs.............................................................................. 4
4. Blokschrift en verbonden schrift...................................................................................... 6
5. De aanleerfase....................................................................................................................8
6. De voorbereidingsfase.................................................................................................... 13
7. De voortgezette fase........................................................................................................ 16
8. Een effectief handschriftcurriculum...............................................................................19
9. Handschriftremediëring...................................................................................................21
1
, Samenvatting (2023) van:
Turlings, F., & Kuster, S. (2023). Effectief handschriftonderwijs op de basisschool. Pica.
1. De grafo-cognitieve benadering
1.1 Het huidige handschriftonderwijs
- in de huidige lespraktijk wordt het schrijven meestal onderwezen door
‘schrijfbewegingen’ / lettertrajecten / letterroutes te instrueren
- grafo-motorische manier van lesgeven→ het handschrift wordt onderwezen door
het nadoen van ‘schrijfbewegingen’
- het probleem hiervan is dat niet alles van lettervormgeving verteld wordt;
bijvoorbeeld:
- letters vullen de romp- en luszones uit
- letters hebben evenwijdige neerhalen
- letters hebben een vaste rompverhouding
- letters hebben lijndelen die recht en gebogen zijn
- sommige letters hebben een invoeg- of uitvoegpunt
- ontdekkend leren is voor kinderen met weinig voorkennis niet de beste
methode
- er bestaat het risico tot het ontstaan van misconcepties
- sommige leerlingen blijven zoekende
- het EDI-model is geschikt om handschrift aan te leren
- conceptuele kennis is onmisbaar om te begrijpen hoe een letter precies vormgegven
moet worden
- algemene conceptie→ schrijfproblemen zouden veroorzaakt worden door factoren
die in het kind zelf aanwezig zijn
- weerwoord gebaseerd op nieuwe inzichten→ het gaat niet om een motorisch
tekort, maar een instructie tekort
1.2 Misvattingen over het handschrift
- in de loop van de vorige eeuw zijn drie opvattingen ontstaan waardoor de
inhoudelijke kennis over lettervormgeving bijna helemaal uit het handschriftonderwijs
is verdwenen
1. persoonlijk: het zou een persoonlijke vaardigheid zijn, terwijl uit
wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er geen karaktertrekken af te leiden zijn
uit een handschrift
2. natuurlijk: het zou een natuurlijke vaardigheid zijn (het ontwikkeld zich
spontaan). Het heeft geen kans gehad in het menselijke evolutieproces (te
jong en lang niet voor iedereen).
3. motorisch: het zou een motorische vaardigheid zijn. Kinderen hebben het
vermogen tot fysieke coördinatie al lang ontwikkeld voordat zij op de
basisschool komen. Ze hebben juist kennis nodig over lettervorming. Het kan
beter een cognitieve vaardigheid genoemd worden, zoals viool spelen,
schaken, koken en autorijden.
2
Turlings, F., & Kuster, S. (2023). Effectief
handschriftonderwijs op de basisschool. Pica.
2023
, Samenvatting (2023) van:
Turlings, F., & Kuster, S. (2023). Effectief handschriftonderwijs op de basisschool. Pica.
Inhoudsopgave
1. De grafo-cognitieve benadering....................................................................................... 2
2. Het belang van handschriftonderwijs.............................................................................. 4
4. Blokschrift en verbonden schrift...................................................................................... 6
5. De aanleerfase....................................................................................................................8
6. De voorbereidingsfase.................................................................................................... 13
7. De voortgezette fase........................................................................................................ 16
8. Een effectief handschriftcurriculum...............................................................................19
9. Handschriftremediëring...................................................................................................21
1
, Samenvatting (2023) van:
Turlings, F., & Kuster, S. (2023). Effectief handschriftonderwijs op de basisschool. Pica.
1. De grafo-cognitieve benadering
1.1 Het huidige handschriftonderwijs
- in de huidige lespraktijk wordt het schrijven meestal onderwezen door
‘schrijfbewegingen’ / lettertrajecten / letterroutes te instrueren
- grafo-motorische manier van lesgeven→ het handschrift wordt onderwezen door
het nadoen van ‘schrijfbewegingen’
- het probleem hiervan is dat niet alles van lettervormgeving verteld wordt;
bijvoorbeeld:
- letters vullen de romp- en luszones uit
- letters hebben evenwijdige neerhalen
- letters hebben een vaste rompverhouding
- letters hebben lijndelen die recht en gebogen zijn
- sommige letters hebben een invoeg- of uitvoegpunt
- ontdekkend leren is voor kinderen met weinig voorkennis niet de beste
methode
- er bestaat het risico tot het ontstaan van misconcepties
- sommige leerlingen blijven zoekende
- het EDI-model is geschikt om handschrift aan te leren
- conceptuele kennis is onmisbaar om te begrijpen hoe een letter precies vormgegven
moet worden
- algemene conceptie→ schrijfproblemen zouden veroorzaakt worden door factoren
die in het kind zelf aanwezig zijn
- weerwoord gebaseerd op nieuwe inzichten→ het gaat niet om een motorisch
tekort, maar een instructie tekort
1.2 Misvattingen over het handschrift
- in de loop van de vorige eeuw zijn drie opvattingen ontstaan waardoor de
inhoudelijke kennis over lettervormgeving bijna helemaal uit het handschriftonderwijs
is verdwenen
1. persoonlijk: het zou een persoonlijke vaardigheid zijn, terwijl uit
wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er geen karaktertrekken af te leiden zijn
uit een handschrift
2. natuurlijk: het zou een natuurlijke vaardigheid zijn (het ontwikkeld zich
spontaan). Het heeft geen kans gehad in het menselijke evolutieproces (te
jong en lang niet voor iedereen).
3. motorisch: het zou een motorische vaardigheid zijn. Kinderen hebben het
vermogen tot fysieke coördinatie al lang ontwikkeld voordat zij op de
basisschool komen. Ze hebben juist kennis nodig over lettervorming. Het kan
beter een cognitieve vaardigheid genoemd worden, zoals viool spelen,
schaken, koken en autorijden.
2
